Tâm lý lạc quan trên Phố Wall đang gia tăng nhờ nhiều yếu tố hỗ trợ, từ định giá cổ phiếu đến triển vọng kinh tế tích cực...
Tâm lý lo ngại trên Phố Wall đang nhường chỗ cho niềm hy vọng. Thị trường chứng khoán Mỹ đã trở lại vùng gần đỉnh lịch sử sau nhịp giảm trước đó, khi nhà đầu tư từng lo rằng sự hưng phấn xoay quanh làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI) vượt quá khả năng tạo lợi nhuận thực tế của các doanh nghiệp.
Dù tâm lý lạc quan về AI vẫn lan rộng trên Phố Wall, đà tăng hiện tại của thị trường không chỉ dựa vào yếu tố này. Nhiều động lực khác cũng đang nâng đỡ chứng khoán Mỹ, khiến nhà đầu tư tin rằng nhịp tăng vẫn còn có thể kéo dài.
Dưới đây là 5 động lực như vậy theo phân tích của tờ Wall Street Journal:
ĐỊNH GIÁ CỔ PHIẾU CAO NHƯNG CHƯA QUÁ TỆ
Theo các nhà phân tích, định giá của nhiều cổ phiếu Mỹ hiện có vẻ khá cao nếu nhìn qua những thước đo như hệ số giá trên lợi nhuận (P/E). Tuy nhiên, mức P/E hiện tại vẫn thấp hơn đỉnh của giai đoạn bùng nổ dot-com trong thập niên 1990. Phân tích ở góc độ khác, nhiều nhà phân tích cho rằng định giá cổ phiếu cũng chưa bị kéo căng quá mức.
Nhiều nhà phân tích Phố Wall cho rằng cách tốt nhất để định giá cổ phiếu là so sánh P/E với lợi suất trái phiếu chính phủ có độ an toàn cao. Khoảng chênh lệch giữa hai mức lợi suất này phản ánh mức bù rủi ro mà nhà đầu tư nhận được khi chọn nắm giữ cổ phiếu thay vì trái phiếu chính phủ.
Một cách đo phổ biến của thước đo này là lợi suất CAPE. Chỉ số này được tính bằng cách lấy lợi nhuận bình quân 10 năm của các công ty trong SP 500, điều chỉnh theo lạm phát, rồi so sánh với lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm cũng đã điều chỉnh theo lạm phát, nhằm ước tính mức bù rủi ro khi nắm giữ cổ phiếu thay vì trái phiếu.
Tính đến tháng 11/2025, lợi suất CAPE ở mức 1,7%, thấp hơn so với mặt bằng lịch sử, phản ánh mức bù rủi ro khi nắm giữ cổ phiếu so với trái phiếu không lớn trong bối cảnh giá cổ phiếu ở mức cao.
Tuy nhiên, tỷ lệ này đã tăng so với mức 1,2% hồi tháng 1 sau khi lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm trong bối cảnh thị trường lao động suy yếu và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nối lại chu kỳ giảm lãi suất.
Suy cho cùng, diễn biến của Phố Wall phụ thuộc nhiều vào triển vọng tiêu dùng của nền kinh tế trong ngắn hạn. Hiện kinh tế Mỹ phát đi một số tín hiệu khiến thị trường thận trọng hơn, như tăng trưởng việc làm chậm lại rõ rệt và tỷ lệ thất nghiệp tăng lên - những yếu tố đủ để Fed quyết định giảm thêm lãi suất.
Tuy nhiên, giới đầu tư và các nhà kinh tế vẫn chưa quá lo lắng. Nhiều ý kiến cho rằng đà tăng việc làm chậm lại chủ yếu do lượng người nhập cư giảm mạnh. Tiêu dùng trong mùa mua sắm cuối năm đang khởi sắc, trong khi số đơn xin trợ cấp thất nghiệp hàng tuần vẫn ở mức thấp.
TRIỂN VỌNG TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ DÀI HẠN KHỞI SẮC
Các tín hiệu này có thể hỗ trợ lợi nhuận của doanh nghiệp. Giới phân tích kỳ vọng 2026 tiếp tục là một năm thuận lợi, đặc biệt với các doanh nghiệp công nghệ dù mức đầu tư cho hạ tầng AI vẫn cao.
Các doanh nghiệp công nghệ như nhà sản xuất chip Nvidia, tập đoàn Microsoft và công ty Meta Platforms hiện chiếm tỷ trọng rất lớn trong SP 500. Vì vậy, nếu thị trường hoài nghi về triển vọng của AI, áp lực có thể lan từ nhóm cổ phiếu công nghệ sang toàn bộ chỉ số.
Tuy nhiên, đà tăng của nhóm công nghệ vốn hóa lớn không đồng nghĩa các nhóm cổ phiếu khác chững lại hay sụt giảm. Tuần trước, chỉ số Russell 2000 đại diện cho nhóm doanh nghiệp vốn hóa nhỏ đã lập đỉnh mới, còn chỉ số SP 500 Equal Weight - trong đó mỗi doanh nghiệp thuộc SP 500 có trọng số như nhau - cũng đang tiến sát mức cao kỷ lục.
Diễn biến này cho thấy đà tăng đang lan tỏa rộng hơn và giảm bớt lo ngại rằng một đợt bán tháo tập trung vào cổ phiếu công nghệ sẽ kéo cả thị trường giảm mạnh.
“Các ông lớn công nghệ đang chiếm sóng truyền thông, thu hút dòng vốn và sự chú ý của giới phân tích, nhưng nhiều cổ phiếu doanh nghiệp khác cũng đang hoạt động hiệu quả và đóng góp đáng kể vào đà tăng chung của thị trường”, ông Michael Antonelli, chiến lược gia thị trường của công ty dịch vụ tài chính Baird, nhận xét.
Lạm phát tại Mỹ vẫn duy trì ở mức khá cao so với mục tiêu 2% của Fed. Theo số liệu mới nhất, chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE) - thước đo lạm phát Fed ưa chuộng - tăng 2,8% trong tháng 9/2025 so với cùng kỳ năm trước.
Lạm phát dai dẳng có thể khiến Fed khó cân nhắc hạ lãi suất thêm. Nếu Fed - trong bối cảnh có thể chịu ảnh hưởng lớn hơn từ các nhân sự do Tổng thống Donald Trump bổ nhiệm - vẫn tiếp tục giảm lãi suất, nhà đầu tư có thể nghi ngờ cam kết ổn định giá cả của ngân hàng trung ương. Điều này có thể gây tác động tiêu cực tới thị trường.
Giới đầu tư cũng lạc quan hơn về triển vọng dài hạn của nền kinh tế Mỹ, khi bức tranh hiện tại lành mạnh hơn rõ rệt so với giai đoạn hơn một thập kỷ sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008-2009.
“Lợi suất thực dương giúp nhiều nhà đầu tư tự tin xuống tiền hơn, dù vào cổ phiếu hay trái phiếu. Điều này cũng cho thấy nền kinh tế dường như đang vận hành ở mức tiềm năng hoặc cao hơn mức tiềm năng”, ông Thanos Bardas, quản lý danh mục cấp cao tại công ty quản lý tài sản Neuberger Berman, nhận định.
-Ngọc Trang
