Theo thống kê, Trung Quốc có hơn 280 triệu người trên 60 tuổi. Đến năm 2035, dự kiến vượt 400 triệu người cao tuổi, đưa Trung Quốc vào giai đoạn xã hội siêu già hóa…
Quy mô và cơ cấu dân số thay đổi trở thành bài toán khó cho chính phủ Trung Quốc. Trong bối cảnh đó, AI không chỉ là một công cụ công nghệ mà còn là một giải pháp xã hội, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho hàng triệu người cao tuổi.
Không khó để bắt gặp những màn hình lớn tích hợp trí tuệ nhân tạo được gắn trên tường tại các căng tin công cộng và công viên trung tâm ở Trung Quốc. Những màn hình này không chỉ đơn thuần hiển thị thông tin mà còn là "bộ não" thu thập và phân tích dữ liệu chi tiết về khách hàng, từ nhóm tuổi đến những món ăn được yêu thích nhất.
Những dữ liệu này được truyền về từ phòng điều khiển công nghệ cao tại mỗi căng tin. Tại đây các chuyên gia sử dụng AI để tối ưu hóa việc đặt hàng, giảm thiểu lãng phí thực phẩm và theo dõi sát sao chế độ dinh dưỡng cho người cao tuổi. Sáng kiến này đã được triển khai thí điểm thành công tại Thượng Hải và dự kiến sẽ sớm được nhân rộng trên toàn quốc, theo Global Times.
Điều này không chỉ giúp giải quyết vấn đề an sinh xã hội mà còn góp phần vào tầm nhìn lớn hơn của Trung Quốc: biến các thành phố lớn như Thượng Hải trở thành những đô thị đáng sống, nơi mọi công dân, đặc biệt là người cao tuổi, đều được hưởng thụ cuộc sống chất lượng cao.
Khi mô hình "vòng tròn 15 phút" ra đời, AI cũng đóng vai trò kết nối. Đây là một mạng lưới dịch vụ dưỡng lão toàn diện, tích hợp các nguồn lực từ gia đình, cộng đồng và chính phủ, được xây dựng trong bán kính 15 phút đi bộ từ nhà của người dân. Mục tiêu là giúp người cao tuổi dễ dàng tiếp cận các dịch vụ giá cả phải chăng mà không cần đi xa.
Một "vòng tròn 15 phút" điển hình bốn nhóm dịch vụ chính: Chăm sóc đời sống (các bếp ăn cộng đồng, các trung tâm chăm sóc ban ngày). Y tế và sức khỏe (trạm y tế cộng đồng, bác sĩ gia đình). Văn hóa giải trí (các lớp học năng khiếu, các trung tâm văn hóa, phòng đọc, phòng tập thể dục). Hỗ trợ khẩn cấp (hệ thống chuông báo thông minh, nhân viên hỗ trợ).
Mô hình này không chỉ giúp người cao tuổi sống an toàn, vui vẻ mà còn tối ưu hóa nguồn lực cộng đồng bằng cách cải tạo các cơ sở bỏ trống thành điểm dịch vụ. Về kinh tế, nó tạo ra loạt việc làm như điều dưỡng, chuyên viên phục hồi chức năng, thúc đẩy "nền kinh tế bạc" phát triển. Tại các siêu đô thị như Thượng Hải, tính đến năm 2025, thành phố đã hình thành 1.600 "vòng tròn", mỗi nơi mang một bản sắc riêng.
Quận Từ Hối, có mô hình "Hộp sống" (Life Box), tích hợp các tiện ích tiêu chuẩn như bếp ăn, trạm y tế, trung tâm văn hóa và điểm hỗ trợ tắm giặt tại các khu dân cư. Quận Hồng Khẩu xây dựng "Khu phố mỉm cười" (Smiling Block), thử nghiệm các dịch vụ như "viện dưỡng lão trực tuyến" hay "quản lý chung cư kết hợp dưỡng lão"…
Với gần một nửa dân số sinh sống ở nông thôn, trí tuệ nhân tạo cũng đang trở thành "chìa khóa vàng" mở ra kỷ nguyên mới cho ngành y tế. Chẳng hạn tại Dalifornia – một vùng đất trù phú thuộc thành phố Đại Lý, Tây Vân Nam, các trung tâm y tế không chỉ được đầu tư mạnh vào cơ sở vật chất và thiết bị hiện đại mà còn được kết nối trong một mạng lưới kỹ thuật số toàn diện.
Trung tâm hình ảnh y tế tiên tiến sử dụng AI để diễn giải các bản quét và chia sẻ kết quả tức thì trên khắp các cơ sở, hình thành một mạng lưới y tế thông minh, liền mạch. Các nền tảng tư vấn từ xa cho phép các chuyên gia y tế hàng đầu từ Côn Minh (thủ phủ Vân Nam) hoặc thậm chí là Thượng Hải, trực tiếp hướng dẫn điều trị.
Kết quả của chính sách đột phá này thực sự đáng kinh ngạc. Theo số liệu chính thức, chỉ trong vòng một năm, hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu được AI hỗ trợ tại Vân Nam đã cung cấp hơn 26 triệu gợi ý chẩn đoán – con số này gần bằng một nửa dân số của tỉnh Vân Nam (47 triệu người).
Thực tế, khi chất lượng sống ngày càng được coi trọng, chăm sóc sức khỏe không còn chỉ là nhu cầu cá nhân, mà đã trở thành một phần quan trọng của tăng trưởng kinh tế. Các thống kê cho thấy, trong ba quý đầu năm nay, trung bình người tiêu dùng Trung Quốc chi khoảng 300 USD - tương đương 8,9% tổng chi tiêu cá nhân cho việc chăm sóc sức khỏe và con số này vẫn đang tiếp tục gia tăng.
Tại Hội chợ Nhập khẩu Quốc tế Trung Quốc vừa diễn ra tại Thượng Hải, lĩnh vực chăm sóc sức khỏe là một điểm nhấn đáng chú ý. Lần đầu tiên, các nhà tổ chức đã dành riêng một khu vực trưng bày cho các sản phẩm và dịch vụ y tế tiên tiến, chăm sóc sức khỏe thông minh như robot y tế, các hệ thống chẩn đoán thông minh và theo dõi sức khỏe.
Trong đó, công nghệ phân tích bản đồ nhiễm sắc thể bằng trí tuệ nhân tạo AI của một công ty khởi nghiệp tại Hàng Châu đã thu hút nhiều sự chú ý. Công nghệ này hiện đã có mặt tại hơn 400 bệnh viện trên khắp Trung Quốc và nhận được đơn đặt hàng từ nhiều cơ sở y tế nước ngoài.
Nhiều doanh nghiệp khác cũng giới thiệu các robot phẫu thuật và hệ thống máy chụp CT siêu nhanh giúp nâng cao độ chính xác và hiệu quả điều trị, giảm thiểu xâm lấn và rút ngắn thời gian phục hồi cho người cao tuổi. Các công nghệ y tế mới khác như dịch vụ khám chữa bệnh từ xa hay nền tảng số theo dõi chỉ số sức khỏe theo thời gian thực cũng ngày càng trở nên quen thuộc và hiện đại hơn.
Quy mô nền kinh tế bạc, phục vụ người cao tuổi tại Trung Quốc, được dự báo sẽ tăng từ 7.000 tỷ Nhân dân tệ năm 2025 lên gần 50.000 tỷ Nhân dân tệ vào năm 2050. Đây được kỳ vọng sẽ là động lực tăng trưởng quan trọng cho ngành chăm sóc sức khỏe tại đất nước tỷ dân. Theo Frost Sullivan, quy mô thị trường thiết bị y tế Trung Quốc có thể tăng gần gấp đôi - từ 132 tỷ USD năm 2024 lên gần 253 tỷ USD vào năm 2035.
-Hoài Phương
