Khi một cổ phiếu bị định giá quá cao, hoạt động bán khống sẽ tạo ra áp lực bán cần thiết, giúp giá quay về gần giá trị nội tại, qua đó hạn chế nguy cơ hình thành bong bóng đầu cơ.
Như VnEconomy đưa tin, Bộ Tài chính vừa ban hành kế hoạch triển khai Quyết định số 2014/QĐ-TTg ngày 12/9/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Trong kế hoạch này sẽ giải quyết nhiều nhiệm vụ giải pháp liên quan đến bán khống, triển khai Đối tác bù trừ Trung tâm (CCP), giải quyết vấn đề yêu cầu ứng trước tiền mua chứng khoán....
Theo đó, đối với các nhiệm vụ giải pháp dài hạn, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam, Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam và các công ty con nghiên cứu áp dụng có lộ trình cho phép vay và cho vay chứng khoán, bán khống có kiểm soát thông qua cơ chế giao dịch chứng khoán chờ về, giao dịch trong ngày.
Quy định và lộ trình triển khai cho phép vay và cho vay chứng khoán, giao dịch bán khống có kiểm soát. Thời gian thực hiện trong giai đoạn 2026-2028.
Ông Trần Đức Anh, Giám đốc vĩ mô và chiến lược thị trường Chứng khoán KB Việt Nam, nhận định việc triển khai nghiệp vụ bán khống là một bước tiến quan trọng của thị trường chứng khoán.
Việc triển khai nghiệp vụ bán khống đánh dấu sự trưởng thành của thị trường chứng khoán Việt Nam theo hướng hiện đại và hiệu quả hơn. Bán khống không chỉ đơn thuần là một công cụ giao dịch, mà còn là cơ chế giúp thị trường tự điều chỉnh và phản ánh giá trị doanh nghiệp một cách sát thực hơn.
Khi một cổ phiếu bị định giá quá cao, hoạt động bán khống sẽ tạo ra áp lực bán cần thiết, giúp giá quay về gần giá trị nội tại, qua đó hạn chế nguy cơ hình thành bong bóng đầu cơ.
Ở khía cạnh thanh khoản, nghiệp vụ này góp phần tăng khối lượng giao dịch, khiến hoạt động mua bán trở nên linh hoạt, hấp dẫn hơn trong mắt nhà đầu tư tổ chức và quỹ nước ngoài – những đối tượng đặc biệt coi trọng sự hoàn thiện của cơ chế vận hành.
Ngoài ra, bán khống cũng mang lại một công cụ phòng ngừa rủi ro hữu hiệu cho nhà đầu tư, giúp bảo vệ danh mục trong giai đoạn thị trường kém thuận lợi, đồng thời mở ra cơ hội sinh lời trong một số chiến lược đầu tư đặc thù.
Nhìn tổng thể, việc cho phép bán khống sẽ là bước đi cần thiết để nâng tầm thị trường chứng khoán Việt Nam, hướng tới chuẩn mực quốc tế về tính minh bạch, hiệu quả và phát triển bền vững.
Để quản lý hiệu quả nghiệp vụ bán khống và hạn chế các hành vi thao túng giá cổ phiếu, theo ông Trần Đức Anh, cần xây dựng một cơ chế kiểm soát chặt chẽ, minh bạch và đồng bộ ngay từ đầu.
Trước hết, nên xây dựng danh mục cổ phiếu đủ điều kiện bán khống, ưu tiên các mã có thanh khoản cao, vốn hóa lớn, tỷ lệ free-float hợp lý và biến động giá ổn định, nhằm giảm rủi ro thao túng ở nhóm cổ phiếu nhỏ.
Bên cạnh đó, cần quy định rõ về tỷ lệ ký quỹ, giới hạn vay mượn và thời hạn hoàn trả chứng khoán, để đảm bảo nhà đầu tư có năng lực tài chính và tránh tình trạng sử dụng đòn bẩy quá mức.
Song song, hệ thống giám sát giao dịch của các cơ quan quản lý cần được nâng cấp theo thời gian thực, giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như bán khống kết hợp tin đồn hoặc thao túng thông tin.
Cuối cùng, phải đi kèm với chế tài xử phạt nghiêm minh, công khai và đủ sức răn đe, nhằm bảo đảm thị trường vận hành lành mạnh. Nếu được triển khai với khung kiểm soát phù hợp, nghiệp vụ bán khống sẽ trở thành công cụ hữu ích giúp cân bằng cung – cầu, nâng cao tính hiệu quả của thị trường và đưa Việt Nam tiến gần hơn tới chuẩn mực quốc tế.
Ông Lê Quang Chung, Phó Tổng Giám đốc, Công ty CP Chứng Khoán Smart Invest cho biết, trên thế giới, các thị trường phát triển đã áp dụng thành công nhiều công cụ giao dịch hiện đại.
Ví dụ, thị trường chứng khoán Hàn Quốc cũng đã cho phép nhà đầu tư sử dụng bán khống để tăng tính linh hoạt cho thị trường. tại Hàn Quốc, hệ thống công nghệ mới EXTURE được ra mắt năm 2009 đã giúp khối lượng giao dịch tăng gấp 3 lần… minh chứng cho sức mạnh của công nghệ trong việc nâng cao hiệu quả của thị trường.
Một minh chứng khác là trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, các nhà đầu tư tại Mỹ đã sử dụng bán khống để bảo vệ danh mục đầu tư, giảm thiểu thiệt hại khi thị trường lao dốc. Đây là ví dụ điển hình về việc bán khống giúp phòng ngừa rủi ro trong các sự kiện bất ngờ. Những thành tựu này là bài học giá trị để Việt Nam tham khảo khi triển khai các công cụ tương tự.
-Tuệ Lâm
