Sự chuyển dịch mạnh mẽ trong hành vi tiêu dùng từ Gen Z đang là động lực lớn cho ngành đồ uống không cồn. Các thuật ngữ như “sober bar” (quán bar tỉnh táo) hay “damp lifestyle” (lối sống ít cồn) đang dần trở thành trào lưu...
Nghiên cứu mới của CGA by NIQ cho thấy người tiêu dùng khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (APAC) đang ngày càng hạn chế tiêu thụ rượu bia, thay vào đó là đồ uống không cồn tại các kênh tiêu dùng tại chỗ. Nghiên cứu REACH của CGA by NIQ cho thấy 30% người tiêu dùng ở APAC đang uống ít đồ uống có cồn hơn so với một năm trước – gấp đôi so với tỷ lệ người uống nhiều hơn (15%).
Thực tế cũng có thấy xu hướng đồ uống không cồn lan rộng khắp châu Á. Ở Bangkok, nhiều quán bar tổ chức đêm không rượu với mocktail và DJ, còn Tokyo, Kyoto và Osaka (Nhật Bản) ngày càng nhiều quán bar không cồn.
Giới trẻ Trung Quốc chuộng đồ uống sáng tạo như latte vị thịt lợn, teapuccino ô long hay tham gia tiệc matcha thay vì vào bar. Đặc biệt, ở Singapore, nhu cầu tăng vọt của các loại đồ uống không cồn được thúc đẩy bởi sự tập trung ngày càng tăng của người tiêu dùng vào sức khỏe và thể chất.
Theo một báo cáo mới của Allied Market Research, thị trường đồ uống không cồn, trị giá 1,3 nghìn tỷ USD vào năm 2023, dự kiến sẽ đạt 2,9 nghìn tỷ USD vào năm 2035, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 6,9%. Đồ uống không cồn bao gồm nhiều lựa chọn khác nhau, như: soda có ga, nước ép trái cây, nước có hương vị, trà thảo dược, đồ uống chức năng...
Tại Việt Nam, vòng chung kết cuộc thi TasteCraft Masters Championship 2025 (Tỏa sáng tài năng pha chế 2025) diễn ra tại TP.HCM vừa qua đã thu hút sự chú ý của nhiều người. Đây là cuộc thi sáng tạo thức uống không cồn được tổ chức nhằm tìm kiếm những nhà sáng tạo thức uống xuất sắc, đồng thời thúc đẩy việc sáng tạo đột phá trong lĩnh vực đồ uống không cồn.
Bà Lê Ngọc Xuân Thảo, Giám đốc thương hiệu Lúave Professional, Trưởng ban tổ chức cuộc thi, chia sẻ: "Mặc dù lần đầu tiên tổ chức nhưng tôi cảm thấy tự hào về chất lượng thí sinh. Thành công lớn nhất lần này không chỉ nằm ở quy mô, mà ở việc cuộc thi đã khơi dậy được tinh thần yêu nghề, tinh thần sáng tạo, và niềm tin vào tiềm năng của người Việt trong ngành pha chế đồ uống không cồn”.
Sau hơn hai tháng thi đấu, ban tổ chức chọn 6 thí sinh tranh tài tại vòng chung kết toàn quốc. Mỗi thí sinh có 12 phút để trình diễn kỹ năng, thuyết trình ý tưởng. Các thí sinh đã khiến ban giám khảo và các khách mời, khán giả ấn tượng khi cho thấy mỗi sản phẩm dự thi không chỉ là một thức uống, mà là hành trình kể chuyện qua hương vị, cảm xúc, và tinh thần sáng tạo không giới hạn. Đặc biệt, “bản sắc Việt” được hòa quyện tinh tế, ấn tượng trong nhiều tác phẩm.
Vượt qua nhiều tài năng sáng tạo, Lương Thị Hạnh đã xuất sắc trở thành quán quân của cuộc thi. Món thức uống của Hạnh gây ấn tượng khi lấy cảm hứng từ Phở Việt. Từ nền tảng trà sữa, cô biến tấu cùng trà ô long, thảo mộc, hành tươi và ngò để tạo nên một bát phở phiên bản thức uống. Bánh phở được thay bằng lớp bột trà sữa mềm mịn, còn nước dùng là hỗn hợp trà ô long thanh dịu.
Ở vòng bán kết, nữ quán quân này từng gây ấn tượng với món Lẩu gà lá é. “Tôi muốn kể lại câu chuyện của những món ăn bằng ngôn ngữ pha chế”, Hạnh chia sẻ. “Ẩm thực Việt là kho báu sáng tạo vô tận, và tôi tin thức uống cũng có thể kể những câu chuyện văn hóa Việt Nam theo cách rất riêng”.
Á quân Nguyễn Khánh Tiền chọn thể hiện tác phẩm Chưng (Vietnamese Square Sticky Rice Cake) trong phần thi bán kết và chung kết. Món thức uống lấy cảm hứng từ bánh chưng truyền thống của Việt Nam với thành phần chính là gạo nếp, đậu xanh. Nếu ở bán kết, Khánh Tiền kết hợp cùng trà - một hương vị mang đậm tính truyền thống, thì ở chung kết, chàng trai đã kết hợp cùng cà phê - màu sắc hiện đại hơn, giúp người thưởng thức tỉnh táo hơn, tươi vui hơn khi đón giao thừa.
Còn quý quân Phùng Diễm Thanh Thảo đến với chung kết bằng tác phẩm Sticky Memory (bánh tét) - một món ăn truyền thống ngày Tết của Việt Nam. Nguyên liệu kết hợp giữa truyền thống gồm nếp, đậu xanh, sữa, lá dứa, cùng chất liệu hiện đại như matcha, trứng muối, tiêu đỏ và quế. Thanh Thảo mong muốn truyền tải thông điệp giữ gìn truyền thống cũ và phát triển lên với sự mới mẻ để có thể hội nhập toàn cầu.
Ba thí sinh còn lại trong Top 6 cũng mang đến những câu chuyện văn hóa và cảm xúc cá nhân sâu sắc qua tác phẩm của mình. Huỳnh Văn Thành Trung với thức uống Trái tim Tây Nguyên đã sử dụng nguyên liệu đặc trưng như trà, bơ, mắc ca cùng gừng, tiêu trắng để tạo nên hương vị cay nồng.
Lê Hoàng Minh dự thi với Phố Cổ Trăng Rằm bằng công thức phức tạp với hơn 30 nguyên liệu truyền thống, gợi nhớ hương vị Nước Mót và bánh trung thu. Cuối cùng, Lê Xuân Thắng mang đến Hồi ức bếp xưa, lấy cảm hứng từ những nồi nước thảo mộc tốt cho sức khỏe của mẹ, thể hiện mong muốn lan tỏa văn hóa ẩm thực và nét đẹp con người Việt Nam ra thế giới.
Ông Paul Le, Phó Chủ tịch Central Retail Việt Nam, Giám khảo cuộc thi, chia sẻ: “Các bạn thí sinh rất sáng tạo, thể hiện rõ nét chủ đề bản sắc Việt. Tôi mong rằng khi các bạn đi thi thế giới sẽ ghi dấu bản sắc của Việt Nam nhiều hơn nữa, thể hiện sự quan sát từng góc phố, các chi tiết nhỏ nhưng ấn tượng của quê hương để giới thiệu đến bạn bè quốc tế”.
Ông Trương Duy Phương, Trưởng ban giám khảo cuộc thi cho biết tiêu chí lựa chọn người chiến thắng là sự hài hòa giữa kỹ năng xuất sắc, giao tiếp lịch sự, thể hiện việc chăm sóc khách hàng tận tâm, sự chuyên nghiệp của ngành ẩm thực. “Chúng tôi cũng mong muốn quán quân có khả năng trở thành hình mẫu, người truyền cảm hứng và chia sẻ động lực cho mọi người”, ông Phương nhấn mạnh.
Đây là lần đầu tiên tại Việt Nam, một cuộc thi dành riêng cho ngành pha chế thức uống không cồn ra mắt, được kỳ vọng trở thành một sân chơi hấp dẫn cho những người đam mê pha chế đồ uống không cồn. Cuộc thi quy tụ dàn giám khảo từ Việt Nam, Trung Quốc và châu Âu. Top 3 cuộc thi sẽ đại diện Việt Nam dự World Fashion Drinks Competition 2026 tại Thượng Hải, Trung Quốc.
-Băng Hảo
