Dịch sốt xuất huyết đang tăng nhanh tại nhiều tỉnh, thành phố phía Nam với số ca nặng vượt ngưỡng các năm trước. Tính đến đầu tháng 12/2025, khu vực này ghi nhận gần 130.000 ca mắc và hơn 40 trường hợp tử vong…
So với cùng kỳ năm trước, số ca mắc tại các địa phương phía Nam tăng trên 143% và số ca tử vong tăng 169%, đưa năm 2025 trở thành một trong ba năm có số ca sốt xuất huyết cao nhất trong vòng 20 năm qua. TP.HCM, Đồng Nai, Tây Ninh, Đồng Tháp và An Giang là những địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề nhất loại bệnh này.
Ngày 29/12, BSCKII. Nguyễn Minh Tiến, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM, cho biết bệnh viện vừa cứu sống một bệnh nhi 15 tuổi (phường Tân Sơn Nhì) bị sốc sốt xuất huyết nặng với biến chứng đa cơ quan, đặc biệt là tổn thương tụy hiếm gặp.
Theo BS Tiến, trong 3 ngày đầu, bệnh nhi sốt cao liên tục, kèm ho, sổ mũi, uống thuốc bác sĩ tư không giảm. Đến chiều ngày thứ tư, trẻ ói ra dịch lợn cợn nâu, mệt, tay chân lạnh. Tại bệnh viện địa phương, bệnh nhi được chẩn đoán sốc sốt xuất huyết nặng, mạch không bắt được, huyết áp không đo được, được truyền dịch chống sốc và chuyển cấp cứu đến Bệnh viện Nhi Đồng Thành phố.
Tại đây, trẻ được chẩn đoán sốc sốt xuất huyết dengue nặng, kèm rối loạn đông máu, xuất huyết tiêu hóa, suy hô hấp, tổn thương gan, thận và tụy nặng. Trẻ được thở máy, lọc máu liên tục, truyền máu, albumin, huyết tương, điều chỉnh rối loạn đông máu và hỗ trợ chức năng các cơ quan.
Diễn tiến bệnh phức tạp, lúc cải thiện, lúc xấu đi, bệnh nhi còn xuất hiện nhiễm trùng bệnh viện, được điều trị kháng sinh phổ rộng. Sau gần 4 tuần điều trị tích cực với 5 đợt lọc máu liên tục, bệnh nhi dần hồi phục, chức năng gan, thận, tụy trở về bình thường, cai máy thở và tỉnh táo hoàn toàn.
Nhận định về ca bệnh này, bác sĩ Tiến cho biết, đây là trường hợp sốt xuất huyết có tổn thương tụy nặng. Y văn thế giới trong vòng 43 năm (1981-2024) chỉ ghi nhận 70 ca. Cơ chế bệnh sinh hiện vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn, nhưng có một số giả thuyết được đặt ra, gồm virus dengue xâm nhập trực tiếp vào tế bào tụy gây viêm và phù nề; tổn thương vi mạch và thoát huyết tương dẫn đến thiếu máu cục bộ tụy; phản ứng miễn dịch quá mức với “cơn bão cytokine” gây tổn thương mô tụy; cũng như rối loạn đông máu gây xuất huyết tụy.
Mới đây, Bệnh viện Đa khoa Đống Đa (Hà Nội) cũng tiếp nhận và điều trị một bệnh nhân 57 tuổi (Thanh Oai, Hà Nội) bị chảy máu ồ ạt do biến chứng sốt xuất huyết nặng. Bệnh nhân cho biết, tại khu vực người bệnh sinh sống có dịch sốt xuất huyết. Khoảng 1 tuần trước đó, bà đột nhiên thấy người gai rét, mệt nhiều, sốt cao 39 độ C.
Bệnh nhân đã uống thuốc hạ sốt, sau đó hết sốt, người còn đau ê ẩm nhiều nhưng không đi khám. Đến ngày thứ 3 sau sốt, bệnh nhân đánh răng thấy máu chảy ra ồ ạt. Bác sĩ Hà Huy Tình, Phó trưởng khoa Truyền nhiễm Bệnh viện Đa khoa Đống Đa, cho biết, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng người mệt mỏi nhiều; chảy máu chân răng, chảy máu tại các khối u sùi do biến chứng của Gout, chỉ số sau xét nghiệm tiểu cầu bằng 2 G/L.
Sau khi tiếp nhận bệnh nhân, kíp trực đã truyền dịch để tăng cô đặc máu, cầm máu, truyền khối tiểu cầu. Sau 3 ngày nhập viện, tiểu cầu bệnh nhân tăng lên 28 G/L, không còn sốt, không còn chảy máu miệng, chảy máu tại các nốt sùi do biến chứng của bệnh Gout.
Theo BS Tình, biến chứng giảm tiểu cầu ở bệnh nhân sốt xuất huyết là điều bình thường, tuy nhiên mức tiểu cầu về gần 0 là trường hợp hiếm gặp. Nếu không được truyền tiểu cầu kịp thời, bệnh nhân có thể bị xuất huyết niêm mạc, xuất huyết dưới da, xuất huyết nội tạng (chảy máu dạ dày, lách…) hoặc thậm chí là có biến chứng xuất huyết não dẫn tới tử vong.
Tương tự, mới đầu mùa cao điểm nhưng Khoa Hồi sức tích cực chống độc, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai cũng đã tiếp nhận nhiều trẻ nhập viện trong tình trạng xuất huyết tiêu hóa, tiết niệu, thậm chí suy gan cấp. Bác sỹ Nguyễn Thị Phương Linh cho biết, chủng Dengue 2 năm nay gây diễn tiến nặng nhanh, buộc nhiều bệnh nhi phải truyền chế phẩm máu và dung dịch cao phân tử để duy trì tuần hoàn.
Trong bối cảnh đó, đầu tháng 12/2025 vừa qua, Lễ ra mắt sáng chế Bẫy muỗi Mosla và công bố dự án “Có Mosla - Không lo sốt xuất huyết” đã diễn ra tại Trung tâm khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM. Sáng chế Bẫy muỗi Mosla được ông Nguyễn Văn Khỏe phát triển suốt 10 năm, dựa trên quan sát và thử nghiệm thực tế nhằm ngăn muỗi sinh sản, giảm lây lan bệnh sốt xuất huyết mà không cần hóa chất, điện hay tác động môi trường.
Dự án “Có Mosla-Không lo sốt xuất huyết” tặng 1.000 bẫy muỗi cho cộng đồng, phối hợp với các đơn vị triển khai tại khu vực có nguy cơ cao; đồng thời hướng tới xây dựng “Trung tâm diệt muỗi” phục vụ nghiên cứu và ứng dụng giải pháp sáng tạo.
Song song, Viện Pasteur TP.HCM cũng đang phối hợp với các bệnh viện tại An Giang, Đồng Tháp và Đà Nẵng tuyển chọn khoảng 4.000 trẻ em và thanh thiếu niên để tham gia thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 vaccine phòng sốt xuất huyết do Mỹ phát triển. Thông tin được PGS.TS Nguyễn Vũ Trung, Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM, công bố tại hội nghị triển khai nghiên cứu ngày 19/12.
Đây là nghiên cứu mang tên Mobilize-1, được thực hiện đồng thời tại 6 quốc gia Đông Nam Á với tổng số 12.000 tình nguyện viên. Tại Việt Nam, đối tượng tham gia là trẻ từ 2 đến 17 tuổi, sau khi chương trình đã được Bộ Y tế và Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia chấp thuận.
Loại vaccine được sử dụng trong thử nghiệm do hãng dược phẩm MSD (Mỹ) phát triển. Trong suốt quá trình nghiên cứu, trẻ tham gia được theo dõi sức khỏe định kỳ, xét nghiệm máu và giám sát chặt chẽ các biểu hiện sốt nhằm phát hiện sớm bệnh cũng như ghi nhận các biến cố bất lợi nếu có.
Dự kiến, kết quả cuối cùng về hiệu lực và độ an toàn của vaccine sẽ được đánh giá sau khoảng 5 năm theo dõi. Nếu chứng minh được hiệu quả, vaccine này sẽ bổ sung thêm công cụ quan trọng cho Việt Nam trong chiến lược phòng, chống sốt xuất huyết.
Tại Hội nghị khoa học toàn quốc về sốt xuất huyết Dengue 2025 với chủ đề hiện thực hóa các hành động toàn diện trong kiểm soát sốt xuất huyết, các chuyên gia y tế cho biết, Việt Nam hiện là một trong những điểm nóng sốt xuất huyết của khu vực. Từ đầu năm 2025 đến hết tháng 10/2025, cả nước ghi nhận 110.503 ca mắc và 23 ca tử vong, đưa tỷ lệ mắc của Việt Nam vào nhóm cao nhất Đông Nam Á.
-Hoài Phương
