Sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, thì trách nhiệm của các Bộ, ngành liên quan đến quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội có sự thay đổi. Do đó, Bộ Nội vụ đề xuất giao Bộ Y tế là cơ quan giúp Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về trợ cấp hưu trí xã hội...
Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến góp ý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội.
Theo dự thảo tờ trình, mục đích ban hành dự án Luật nhằm sửa đổi, bổ sung các quy định về vị trí, trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan Bảo hiểm xã hội; về trách nhiệm, quyền hạn của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và công đoàn; về quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội của các các Bộ, ngành, địa phương sau khi thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy.
Về tên gọi của các Bộ, ngành, cơ quan sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy để đảm bảo sự đồng bộ với các quy định mới tại Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Thanh tra.
Dự án Luật tập trung sửa đổi, bổ sung một số điều liên quan đến tổ chức thực hiện bảo hiểm xã hội, quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội bảo đảm thống nhất, tránh mâu thuẫn, chồng chéo trong quá trình triển khai thực hiện và phù hợp với việc vận hành mô hình chính quyền địa phương chỉ còn cấp tỉnh và cấp xã.
Chưa sửa đổi, bổ sung các quy định không liên quan trực tiếp đến quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp trong thời gian qua, do Luật Bảo hiểm xã hội 2024 mới có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
Bộ Nội vụ cho biết Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đang quy định trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội của các Bộ, ngành: Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ); Bộ Tài chính, Uỷ ban nhân dân các cấp; Bảo hiểm xã hội Việt Nam và thể hiện tại Điều 134, 136, Điều 137 và Điều 138.
Tuy nhiên, sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, thì trách nhiệm của các Bộ, ngành liên quan đến quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội có sự thay đổi. Do vậy, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung để phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của các Bộ ngành liên quan đến bảo hiểm xã hội của các Bộ, ngành sau khi sắp xếp.
Trong đó, đáng chú ý là bổ sung trách nhiệm về quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội của Bộ Y tế vào khoản 2 Điều 134: Bộ Y tế là cơ quan giúp Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về trợ cấp hưu trí xã hội.
Sửa đổi khoản 3 Điều 134 như sau: Bộ, cơ quan ngang Bộ, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, có trách nhiệm thực hiện và phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ), Bộ Tài chính, Bộ Y tế trong thực hiện quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội.
Bỏ các quy định về trách nhiệm về quản lý nhà nước về trợ cấp hưu trí xã hội của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ) tại Điều 136: (i) Xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền chính sách, pháp luật về trợ cấp hưu trí xã hội (Khoản 1); (ii) Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về trợ cấp hưu trí xã hội (khoản 3); (iii) Chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về trợ cấp hưu trí xã hội (khoản 4); (iv) Kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo về trợ cấp hưu trí xã hội (khoản 5).
Bổ sung Điều 137a về trách nhiệm của Bộ Y tế trong quản lý nhà nước về trợ cấp hưu trí xã hội.
Đồng thời, để phù hợp với tổ chức chính quyền địa phương hiện nay theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025, và nhằm tăng cường tính hiệu quả trong quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội ở địa phương, tăng cường sự tham gia Hội đồng nhân dân để quyết định những nội dung quan trọng trên địa bàn cấp xã, dự thảo Luật đã sửa đổi khoản 1 Điều 138.
Theo đó, Ủy ban nhân dân cùng cấp (trước đây chỉ quy định đối với cấp tỉnh) chịu trách nhiệm trước Hội đồng nhân dân cùng cấp trong việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện và chậm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trong phạm vi địa phương.
Bên cạnh đó, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 có quy định về điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng chế độ hưu trí (lương hưu) đối với người lao động.
Theo đó, thời gian đóng bảo hiểm xã hội của người lao động nghỉ từ ngày 1/7/2025 (ngày Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có hiệu lực) bao gồm thời gian đóng bảo hiểm xã hội khi làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm cả trước và sau ngày 1/3/2025.
Quy định về Danh mục nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm trước ngày 1/3/2025 do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành, từ sau ngày 1/3/2025 do Bộ trưởng Bộ Nội vụ ban hành.
Do vậy, tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung theo hướng: Người lao động làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ Nội vụ ban hành.
-Thu Hằng
