Theo một báo cáo mới công bố, tỷ trọng đầu tư nghiên cứu và phát triển (RD) của nhóm Big Tech Mỹ (Amazon, Alphabet, Meta, Microsoft và Apple) đã tăng gần gấp đôi chỉ sau 6 năm, từ 8% năm 2018 lên gần 15%...
Theo báo cáo “2025 EU Industrial RD Investment Scoreboard" (“Bảng xếp hạng đầu tư RD công nghiệp của EU năm 2025”) của Ủy ban châu Âu, tổng chi tiêu RD của 2.000 doanh nghiệp hàng đầu thế giới trong năm 2024 là 1.446,2 tỷ euro.
Đáng chú ý, 5 công ty chi tiêu cho RD lớn nhất đều là các tập đoàn công nghệ của Mỹ. Amazon là cái tên đứng đầu bảng xếp hạng, theo sau là Alphabet (Google), Meta, Microsoft và Apple. Riêng Amazon đã chi tới 65,3 tỷ euro cho RD trong năm 2024.
Tính chung, 5 “ông lớn” công nghệ Mỹ đã đầu tư 214,9 tỷ euro cho RD, tương đương 14,9% tổng đầu tư RD tư nhân toàn cầu, tăng mạnh so với khoảng 8% vào năm 2018.
Ủy ban châu Âu nhận định, tiến bộ công nghệ và toàn cầu hóa đang giúp một số ít doanh nghiệp nắm giữ vị thế thống lĩnh trong một số ngành công nghiệp then chốt. Và việc liên tục mở rộng chi tiêu cho RD cũng đang giúp các tập đoàn này củng cố và kéo dài lợi thế cạnh tranh của mình.
Không chỉ đầu tư cho nghiên cứu, các tập đoàn công nghệ Mỹ còn chi mạnh cho hạ tầng phục vụ phát triển AI, như trung tâm dữ liệu và chip bán dẫn. Chi phí đầu tư vốn (CAPEX) của 5 công ty hàng đầu đã tăng 47%, từ 161,4 tỷ euro năm 2023 lên 237,5 tỷ euro trong năm 2024.
Theo một nguồn tin trong ngành, quy mô đầu tư này đang tạo ra những “bức tường” mà các startup hoặc doanh nghiệp nước ngoài có nguồn lực hạn chế rất khó vượt qua.
Trái ngược với Mỹ, vị thế của các doanh nghiệp châu Âu đang suy giảm rõ rệt. Tốc độ gia tăng đầu tư RD của các công ty EU chỉ đạt 2,9%, thấp hơn nhiều so với mức 7,8% của Mỹ. Trong top 10 nhà đầu tư RD toàn cầu, chỉ có Volkswagen (xếp thứ 8) đại diện cho châu Âu.
Nhiều đánh giá cho rằng khoảng cách giữa châu Âu với Mỹ trong các lĩnh vực RD gắn với AI và chuyển đổi số đang ngày càng nới rộng. Thực tế, đầu tư RD của các doanh nghiệp châu Âu trong mảng phần mềm và công nghệ thông tin – truyền thông (ICT) đã giảm 8,9% so với năm trước.
Báo cáo chỉ rõ, châu Âu thiếu những doanh nghiệp ICT đủ sức dẫn dắt chuyển đổi số và bảo vệ chủ quyền công nghệ, khiến khu vực này tụt lại trong cuộc đua xây dựng hạ tầng số cốt lõi.
Tại châu Á, nhiều đại diện từ Trung Quốc cũng được xếp hạng cao trong danh sách. Huawei xếp thứ 6 trong danh sách 10 doanh nghiệp đầu tư RD lớn nhất thế giới, bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ.
Cùng với đó, Tencent (xếp thứ 20) cũng tiếp tục tăng chi cho RD trong các lĩnh vực viễn thông, AI và phần mềm, cho thấy nỗ lực bền bỉ của các tập đoàn công nghệ Trung Quốc trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ngày càng gay gắt.
-Hạ Chi
