Liên minh châu Âu (EU) đã đạt được một thỏa thuận mang tính pháp lý để trong thời gian từ nay đến năm 2040 cắt giảm 90% lượng khí thải gây ô nhiễm, mặc dù có sự trì hoãn trong kế hoạch quan trọng về hệ thống giao dịch phát thải.
Theo hãng tin CNBC, thỏa thuận trên được Nghị viện châu Âu và các quốc gia thành viên EU nhất trí vào ngày 9/12, cùng với việc sửa đổi Luật Khí hậu EU.
Chủ tịch EU Ursula von der Leyen tuyên bố: “EU đang thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với hành động khí hậu và Thỏa thuận Paris. Một tháng sau hội nghị COP30, chúng tôi đã biến lời nói thành hành động, với mục tiêu được quy định trong luật là cắt giảm 90% lượng phát thải trong thời gian từ nay đến hết năm 2040”.
Theo bà von der Leyen, thỏa thuận trên của EU là một kế hoạch "thực dụng và linh hoạt" nhằm làm cho quá trình chuyển đổi sạch trở nên cạnh tranh hơn.
CƠ HỘI CHO CÁC CÔNG TY KHỞI NGHIỆP
Ông Hortense Bioy, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu đầu tư bền vững tại công ty Morningstar Sustainalytics, nhận định rằng việc mục tiêu mới mang tính ràng buộc pháp lý này là đáng khen ngợi, vì kế hoạch củng cố tham vọng của EU đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Thỏa thuận này được đưa ra ngay sau Hội nghị các bên lần thứ 30 (COP30), tức Hội nghị Liên hiệp quốc về Biến đổi Khí hậu diễn ra tại Belem, Brazil từ 10-21/11/2025, nơi các nhà lãnh đạo thế giới đã tập trung tại bìa rừng Amazon để quyết định cách thực hiện các mục tiêu khí hậu.
Với vai trò Chủ tịch COP30, Brazil đã thúc đẩy một thỏa thuận mang tính thỏa hiệp để tăng cường nguồn lực tài chính chống biến đổi khí hậu cho các quốc gia đang phát triển, nhưng văn bản của thỏa thuận không đề cập đến nhiên liệu hóa thạch.
Việc không có đại biểu chính thức của Mỹ tham dự COP30 đánh dấu sự vắng mặt chưa từng có của các quan chức Mỹ tại hội nghị. Sự vắng mặt này diễn ra sau khi Tổng thống Donald Trump vào đầu năm nay đã rút nước này khỏi Thỏa thuận Paris - thỏa thuận nhằm giới hạn sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5 độ C so với mức nhiệt của thời kỳ tiền công nghiệp.
Mục tiêu năm 2040 mà EU đề ra sẽ thúc đẩy đổi mới trên các chuỗi cung ứng quan trọng, từ các giải pháp cho vật liệu đất hiếm đến lưu trữ năng lượng thế hệ tiếp theo, khi các doanh nghiệp đã có được một tầm nhìn rõ ràng về hướng đi của các quy định.
“Sự kết hợp giữa các quy định rõ ràng và cam kết của châu Âu trong việc duy trì tính cạnh tranh thông qua quá trình chuyển đổi năng này tạo ra bối cảnh lý tưởng cho các công ty khởi nghiệp phát triển, đặc biệt là những công ty cắt giảm phát thải, đồng thời mang lại hiệu quả cao hơn với chi phí thấp hơn”, ông Louis Fearn, Giám đốc mảng đầu tư mạo hiểm InMotion Ventures của hãng xe Jaguar Land Rover nói với CNBC.
Ông Bastian Gierull, CEO công ty tiện ích tập trung vào năng lượng tái tạo Octopus Energy Germany, bổ sung rằng điều quan trọng là "nhận ra rằng bảo vệ khí hậu không phải là một gánh nặng, mà là một khoản đầu tư chiến lược."
Ông nói hành động khí hậu là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, độc lập, tạo việc làm và đổi mới, đồng thời lưu ý rằng cam kết này "cho thấy chúng ta có thể chống lại biến đổi khí hậu mà vẫn giữ được khả năng cạnh tranh của châu Âu”.
Thỏa thuận mới của EU bao gồm việc trì hoãn 1 năm đối với việc áp dụng hệ thống giao dịch phát thải của EU cho các tòa nhà, giao thông đường bộ cũng như các ngành công nghiệp nhỏ (ETS2). ETS2 là một bổ sung mới cho thị trường carbon của khối, được thiết kế để bao gồm các ngành công nghiệp chưa có trong hệ thống hiện tại được ra mắt vào năm 2005.
Hệ thống mới này dự kiến sẽ có hiệu lực vào năm 2027 nhưng sẽ được dời lại đến năm 2028. Các yêu cầu giám sát và báo cáo cho ETS2 đã có hiệu lực trong năm nay và sẽ không bị ảnh hưởng.
VAI TRÒ CỦA TÍN CHỈ CARBON
Bất kỳ sự trì hoãn nào trong việc thực hiện "sẽ là một mối quan ngại nghiêm trọng” - theo ông Craig Douglas, đối tác tại quỹ đầu tư mạo hiểm World Fund, công ty hỗ trợ các công ty khởi nghiệp công nghệ giảm phát thải.
"Luật này là một yếu tố nền tảng cho việc giảm phát thải, và các quyết định đầu tư đã được thực hiện dựa trên giả định rằng luật này sẽ thực thi đúng như kế hoạch. Bất kỳ sự trì hoãn hoặc thay đổi đáng kể nào đều có thể làm suy yếu những quyết định đầu tư đó và có thể làm chậm tiến độ tổng thể. Ưu tiên nên là giữ chi phí giảm phát thải ở mức thấp nhất có thể, di chuyển giữa các ngành và bao gồm các khoản bù đắp là một cách tiếp cận hợp lý”, ông nói.
Thỏa thuận của EU cũng bao gồm việc sử dụng tín chỉ carbon. Một tín chỉ đại diện cho 1 tấn carbon dioxide được loại bỏ khỏi khí quyển. Có khả năng, EU sẽ sử dụng những gì khối mô tả là "tín chỉ quốc tế chất lượng cao" để đạt được mục tiêu giảm khí thải mới được đặt ra, nhưng biện pháp này chỉ có thể chiếm 5% nỗ lực tổng thể, và phần còn lại đến từ việc loại bỏ phát thải trong khối.
Việc doanh nghiệp sử dụng các tín chỉ carbon từ lâu đã gây tranh cãi, do một loạt các vụ bê bối cho thấy tín chỉ không đại diện cho việc giảm phát thải thực sự. Tuy nhiên, thời gian gần đây, thị trường đã chuyển hướng tập trung vào chất lượng và độ tin cậy của tín chỉ carbon.
Theo ông Magnus Drewelies, CEO của nền tảng giao dịch tín chỉ carbon Ceezer, việc sử dụng tín chỉ carbon gửi đi ba thông điệp chính: phát thải ròng bằng 0 đòi hỏi sự linh hoạt, EU sẽ kiên quyết về chất lượng của các tín chỉ, và EU cũng sẵn sàng hỗ trợ hành động khí hậu toàn cầu bằng cách mua các tín chỉ quốc tế.
"Việc tích hợp lên đến 5% các tín chỉ quốc tế có thể hỗ trợ các nỗ lực giảm thiểu khí hậu toàn cầu về mặt tài chính - nhưng thực tế cũng là một cách để giảm chi phí của mục tiêu khí hậu, với các tín chỉ quốc tế có giá thấp hơn đáng kể. Nhưng hiệu quả thực sự là một câu hỏi cần có thời gian để trả lời”, ông nói thêm.
-Điệp Vũ
