Sau gần 5 năm kiên trì kiến nghị, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP) và cộng đồng doanh nghiệp ngành thủy sản vui mừng đón nhận tin vui lớn. Theo đó, từ ngày 15/12/2025, các hoạt động chế biến thủy sản đã chính thức được công nhận và hưởng ưu đãi miễn thuế thu nhập doanh nghiệp...
Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 320/2025/NĐ-CP ngày 15/12/2025 quy định chi tiết một số điều và biện pháp để tổ chức, hướng dẫn thi hành Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.
NHIỀU HOẠT ĐỘNG NÔNG NGHIỆP ĐƯỢC MIỄN THUẾ
Đáng chú ý, tại Điều 4 của Nghị định 320, thu nhập từ hoạt động đánh bắt hải sản được miễn thuế. Bên cạnh đó, thu nhập của doanh nghiệp từ sản xuất các sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, chế biến nông sản, thủy sản cũng thuộc diện được miễn thuế nếu hoạt động được thực hiện tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
Quy định này cũng áp dụng đối với doanh nghiệp, hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã hoạt động trong các lĩnh vực nêu trên, bao gồm cả trường hợp mua sản phẩm nông sản, thủy sản về để chế biến, thuê gia công hoặc nhận gia công chế biến. Ngoài ra, thu nhập từ sản xuất muối của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã cũng được miễn thuế theo quy định.
Thu nhập được miễn thuế là thu nhập từ các sản phẩm do doanh nghiệp, hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã tự trồng, tự nuôi, tự khai thác, bao gồm cả thu nhập từ việc thanh lý sản phẩm, bán phế liệu, phế phẩm phát sinh từ quá trình sản xuất, cũng như thu nhập từ sản phẩm sau khi chỉ qua sơ chế thông thường.
Việc xác định sản phẩm thuộc diện được miễn thuế căn cứ theo mã ngành kinh tế cấp 1 của ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản trong Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam.
Đối với sản phẩm, hàng hóa chế biến từ nông sản, thủy sản, để được miễn thuế, doanh nghiệp phải đồng thời đáp ứng ba điều kiện.
Thứ nhất, tỷ lệ giá trị nguyên liệu là nông sản, thủy sản phải chiếm từ 30% trở lên trong tổng chi phí sản xuất hoặc giá thành sản phẩm.
Thứ hai, nguyên liệu đầu vào phải là nông sản, thủy sản chưa chế biến thành sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường, bao gồm cả phụ phẩm của quá trình sơ chế.
Thứ ba, sản phẩm chế biến không thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt theo quy định của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt năm 2025.
Nghị định cũng làm rõ, sản phẩm tươi sống được đông lạnh ở mức từ âm 18 độ C trở lên (lạnh hơn), sản phẩm chế biến từ sản phẩm tươi sống thành sản phẩm chín, hoặc sản phẩm chế biến có pha trộn gia vị, phụ liệu để tạo ra hàng hóa giá trị gia tăng đều được coi là sản phẩm đã qua chế biến. Doanh nghiệp phải xác định riêng phần thu nhập từ các sản phẩm chế biến này để làm căn cứ áp dụng chính sách miễn thuế thu nhập doanh nghiệp.
Không chỉ hoạt động sản xuất, nhiều dịch vụ kỹ thuật trực tiếp phục vụ nông nghiệp cũng được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp. Các dịch vụ này bao gồm tưới, tiêu nước; thoát lũ, ngăn lũ, ngăn triều cường, ngăn mặn; rửa mặn, rửa phèn, giữ ngọt; cày, bừa đất; nạo vét kênh, mương nội đồng; phòng trừ sâu bệnh cho cây trồng, vật nuôi; và dịch vụ thu hoạch sản phẩm nông nghiệp.
Với việc mở rộng diện miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho sản xuất và dịch vụ nông nghiệp, Nghị định 320 được kỳ vọng sẽ góp phần giảm chi phí cho doanh nghiệp, hợp tác xã, khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nhất là ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa và địa bàn đặc biệt khó khăn.
LUẬT HOÁ ƯU ĐÃI THUẾ CHO CHẾ BIẾN THUỶ SẢN
Theo VASEP, các hoạt động chế biến thủy sản đã chính thức được công nhận và hưởng ưu đãi miễn thuế thu nhập doanh nghiệp theo Nghị định 320 là kết quả của sự phối hợp chặt chẽ và sự lắng nghe, tiếp thu ý kiến từ các doanh nghiệp của Bộ Tài Chính cùng sự đồng hành kịp thời của Chính phủ và các bộ ngành liên quan.
"Nỗ lực này đã giúp các kiến nghị từ các công văn hướng dẫn trở thành quy định pháp luật có giá trị cao, mang lại lợi ích thiết thực cho hàng ngàn doanh nghiệp chế biến thủy sản, hỗ trợ giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh xuất khẩu và thúc đẩy phát triển bền vững ngành thủy sản", VASEP nhấn mạnh.
Nhìn lại trước năm 2021, ngành chế biến thủy sản gặp bất cập lớn khi các hoạt động như đông lạnh sản phẩm tươi sống ở mức âm 18 độ C, chế biến thành sản phẩm chín, hoặc pha trộn gia vị phụ liệu để tạo giá trị gia tăng thường bị xếp vào "sơ chế", dẫn đến không được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp.
Từ thực tế trên, VASEP đã chủ động phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), UBND tỉnh Cà Mau gửi các công văn kiến nghị tới Bộ Tài Chính và Chính phủ.
Sau nhiều tháng nỗ lực họp bàn và kiến nghị liên tục từ cuối năm 2020, VASEP đã nhận được sự đồng thuận của Bộ Tài Chính thông qua Công văn số 2550/BTC-TCT ngày 12/3/2021. Văn bản này là một cột mốc quan trọng, lần đầu tiên xác định rõ các hoạt động chế biến từ sản phẩm tươi sống qua đông lạnh đến âm 18 độ C; Chế biến từ sản phẩm tươi sống thành sản phẩm chín; Chế biến có pha trộn gia vị phụ liệu để ra hàng giá trị gia tăng đều được coi là hoạt động chế biến thủy sản. Đây là bước tiến quan trọng, thể hiện sự lắng nghe và tiếp thu của Bộ Tài chính đối với ý kiến doanh nghiệp.
Kiên trì với mục tiêu "Luật hóa" các ưu đãi, VASEP cùng cộng đồng Doanh nghiệp đã không ngừng đưa nội dung này vào hàng chục cuộc họp và văn bản góp ý xây dựng chính sách. Đến nay, đã ghi nhận thành quả khi Điều 4 Nghị định 320 chính thức quy định chi tiết về thu nhập được miễn thuế cho ngành thủy sản.
Đặc biệt, Nghị định đã mở rộng phạm vi miễn thuế: Thu nhập từ chế biến thủy sản (kể cả trường hợp mua về chế biến, thuê gia công, nhận gia công) tại địa bàn đặc biệt khó khăn hoặc của Hợp tác xã sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp.
Định nghĩa rõ ràng về "Sản phẩm chế biến": Tại điểm b2 khoản 1 Điều 4, Nghị định đã chính thức đưa các tiêu chuẩn của Công văn 2550 của Bộ Tài chính vào văn bản quy phạm pháp luật cao nhất. Theo đó, sản phẩm đông lạnh từ âm 18 độ C trở xuống, sản phẩm chín, và hàng hóa trị gia tăng có pha trộn gia vị phụ liệu chính thức được coi là sản phẩm thủy sản đã qua chế biến, được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp.
Điều kiện hưởng ưu đãi: tỷ lệ giá trị nguyên liệu thủy sản trên giá thành sản phẩm từ 30% trở lên và sản phẩm không thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Theo VASEP, đây là nội dung "chưa từng có" trước đây, giúp giải quyết bất cập "sơ chế" mà ngành gặp phải từ lâu. Việc đưa được các quy định này vào Nghị định 320 không chỉ là kết quả của một hành trình 5 năm bền bỉ của cộng đồng doanh nghiệp, mà còn thể hiện sự lắng nghe và thấu hiểu của Chính phủ, Bộ Tài chính đối với những đặc thù của ngành thủy sản, giúp tăng sức cạnh tranh xuất khẩu và thúc đẩy phát triển bền vững ngành thủy sản.
-Chu Khôi
