Chính phủ vừa trình Quốc hội dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), trong đó lần đầu tiên đề xuất áp thuế 0,1% đối với chuyển nhượng vàng miếng nhằm tăng tính minh bạch và hạn chế đầu cơ. Chính phủ quy định cụ thể ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế, thời điểm áp dụng...
Sáng ngày 4/11/2025, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 10 với nội dung nghe Chính phủ trình và Ủy ban Kinh tế Tài chính báo cáo thẩm tra dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).
Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi gồm 4 chương, 29 điều, quy định cụ thể về người nộp thuế, thu nhập chịu thuế, thu nhập được miễn, giảm và căn cứ tính thuế.
“Về ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế, dự thảo điều chỉnh mức doanh thu miễn thuế thu nhập cá nhân lên 200 triệu đồng mỗi năm, nhằm đồng bộ với quy định tại Luật Thuế giá trị gia tăng vừa được Quốc hội thông qua. Chính phủ sẽ được giao thẩm quyền điều chỉnh mức này để phù hợp với thực tế quản lý thuế đối với cá nhân kinh doanh”, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.
Liên quan đến phương pháp tính thuế đối với cá nhân cư trú có thu nhập từ kinh doanh, dự thảo Luật bổ sung quy định tính thuế theo thu nhập, thay thế cơ chế khoán từ ngày 1/1/2026 theo Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Theo đó, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng đến 50 tỷ đồng sẽ áp dụng thuế suất 17%, còn trên 50 tỷ đồng áp dụng thuế suất 20%. Thu nhập tính thuế được xác định bằng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra trừ đi chi phí hợp lý phát sinh trong kỳ tính thuế.
Dự thảo cũng điều chỉnh tăng thuế suất từ 2% lên 5% đối với một số khoản thu nhập từ hoạt động cung cấp sản phẩm và dịch vụ nội dung số như trò chơi điện tử, phim, nhạc, quảng cáo trực tuyến.
Một nội dung đáng chú ý khác là điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 17/10/2025, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế được nâng từ 11 triệu đồng lên 15,5 triệu đồng mỗi tháng, còn mức giảm trừ cho người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng lên 6,2 triệu đồng mỗi tháng. Các mức giảm trừ mới này sẽ được áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, trong quá trình xây dựng dự án Luật, tại hồ sơ gửi lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, các Đoàn Đại biểu Quốc hội và các tổ chức, cá nhân liên quan, cơ quan soạn thảo dự kiến hai phương án về biểu thuế. Theo đó, phương án 1 dự kiến giảm thu khoảng 26.400 tỷ đồng/năm và phương án 2 giảm thu khoảng 27.400 tỷ đồng/năm.
Một điểm mới đáng chú ý là quy định thu thuế đối với hoạt động chuyển nhượng vàng miếng. Theo đó, cá nhân không được phép kinh doanh vàng miếng vì đây là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện, chỉ được thực hiện bởi các doanh nghiệp hoặc tổ chức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước cấp phép. Do vậy, thu nhập từ mua bán vàng miếng của cá nhân được xếp vào nhóm thu nhập khác.
Dự thảo đề xuất mức thuế 0,1% đối với hoạt động chuyển nhượng vàng miếng nhằm tăng tính minh bạch, hạn chế đầu cơ và giao Chính phủ quy định cụ thể ngưỡng giá trị chịu thuế, thời điểm áp dụng cũng như điều chỉnh phù hợp với lộ trình quản lý thị trường vàng.
“Qua tổng hợp các ý kiến tham gia, đa số ý kiến đồng tình theo Phương án 2 và Chính phủ đã trình Quốc hội theo Phương án 2 với đa số các bậc thuế mức huy động đều giảm so với hiện hành.
Tuy nhiên, trên cơ sở ý kiến thẩm tra, Chính phủ sẽ nghiên cứu tổng thể, bổ sung đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo hợp lý và báo cáo Quốc hội xem xét”, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết
Bên cạnh đó, dự thảo nâng ngưỡng thu nhập tính thuế đối với các khoản thu nhập từ trúng thưởng, bản quyền, nhượng quyền thương mại, nhận thừa kế và quà tặng từ 10 triệu đồng lên 20 triệu đồng.
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh thu nhập thuộc diện chịu thuế là nội dung trọng yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp của người dân, do đó cần được quy định rõ trong Luật để đảm bảo tính minh bạch và ổn định chính sách.
Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề xuất Cơ quan soạn thảo bỏ quy định tại điểm đ khoản 10 Điều 3 (thu nhập khác do Chính phủ quy định) để bảo đảm tính rõ ràng, minh bạch của Luật.
Về việc đánh thuế chuyển nhượng vàng miếng, Ủy ban cho rằng cần cân nhắc kỹ để không gây bất cập cho người dân cho người dân có hoạt động chuyển nhượng vàng không vì mục đích đầu cơ, kinh doanh. Đồng thời, Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ cung cấp thông tin về thời điểm dự kiến áp dụng các quy định này.
Đối với quy định ngưỡng doanh thu không chịu thuế 200 triệu đồng mỗi năm, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính đánh giá mức này còn thấp so với thực tế, chưa đảm bảo công bằng với người làm công ăn lương được giảm trừ gia cảnh. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo tính toán lại để điều chỉnh hợp lý hơn và quy định rõ mức này ngay trong Luật thay vì giao cho Chính phủ quy định.
Đối với Biểu thuế lũy tiến, nhiều ý kiến bày tỏ băn khoăn về sự hợp lý trong điều chỉnh các ngưỡng thu nhập khi một số nhóm có thể phải nộp thuế cao hơn trong khi phần lớn người nộp thuế khác được giảm. Ủy ban đề nghị xem xét kỹ để bảo đảm công bằng giữa các nhóm thu nhập.
Liên quan đến mức giảm trừ gia cảnh, Ủy ban cho rằng đây là vấn đề quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người nộp thuế, do đó đề nghị tiếp tục quy định cụ thể mức giảm trừ gia cảnh trong dự thảo Luật, đồng thời giao Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh khi cần thiết, thay vì quy định mức giảm trừ bằng nghị định.
Ngoài ra, Ủy ban cho biết dự thảo Luật đã quy định cụ thể mức ngưỡng doanh thu làm cơ sở áp dụng phương pháp tính thuế theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu với mức thuế suất không đổi so với luật hiện hành. Trong khi đó, việc chuyển từ thuế khoán sang kê khai sẽ khiến doanh thu của nhiều hộ kinh doanh dân sinh tăng so với trước, dẫn đến tăng nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân. Vì vậy, cần đánh giá tác động kỹ lưỡng để tránh làm tăng gánh nặng thuế cho nhóm đối tượng này.
“Nếu sự thay đổi về doanh thu theo kê khai so với các mức khoán đang thực hiện là quá lớn, đề nghị Cơ quan soạn thảo cân nhắc phương án điều chỉnh lại các mức thuế suất để bảo đảm gánh nặng về thuế đối với đại đa số các cá nhân kinh doanh không bị ảnh hưởng quá lớn”.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi
Về điều khoản thi hành, Dự thảo Luật quy định một số điều khoản liên quan đến thu nhập từ tiền lương tiền công và thu nhập từ kinh doanh có hiệu lực thi hành từ 01/01/2026; các điều khoản còn lại có hiệu lực từ 01/7/2026. Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị rà soát để tất cả các điều khoản liên quan đến việc tính toán nghĩa vụ thuế đối với người làm công ăn lương và cá nhân kinh doanh có cùng thời điểm thi hành, bảo đảm tính khả thi cho người nộp thuế khi tính toán nghĩa vụ thuế.
Ngoài ra, đối với các khoản thu nhập có kỳ tính thuế theo năm và được quyết toán vào quý I năm sau, cần làm rõ về việc áp dụng pháp luật đối với kỳ tính thuế thu nhập cá nhân năm 2025 của người làm công ăn lương và các hộ/cá nhân kinh doanh để bảo đảm rõ ràng, dễ thực hiện, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết.
-Lan Nhi
