Dù đối mặt nhiều “cơn gió ngược” từ thuế quan và biến động tài chính – tiền tệ toàn cầu, kinh tế Việt Nam năm 2025 vẫn cho thấy khả năng tăng trưởng vượt kỳ vọng. Những nền tảng tích cực đang dần hình thành, trở thành điểm tựa cho năm 2026…
Theo ông Vũ Bình Minh, CFA, Giám đốc Kinh doanh vốn và tiền tệ, Khối Thị trường vốn và Dịch vụ Chứng khoán, HSBC Việt Nam, năm 2025 Việt Nam nhiều khả năng đạt hầu hết các mục tiêu kinh tế vĩ mô đề ra, từ tăng trưởng đến kiểm soát lạm phát và các chỉ tiêu quan trọng khác. Với quyết tâm cao và những quyết sách quyết liệt, nền kinh tế đang hướng tới mức tăng trưởng kỷ lục, qua đó tạo nền tảng tích cực cho năm sau, song cũng đặt ra không ít thách thức.
TĂNG TRƯỞNG VƯỢT “CƠN GIÓ NGƯỢC” TOÀN CẦU
Ông Vũ Bình Minh nhận định bức tranh kinh tế vĩ mô năm 2025 có thể chia thành hai giai đoạn, với thuế quan là bước ngoặt lớn. Việt Nam khởi đầu năm trong tâm thế lạc quan, kỳ vọng nối tiếp đà tăng trưởng 2024.
Việc Mỹ công bố mức thuế 46% vào tháng 4/2025 đã gây chấn động thị trường. Sau nhiều vòng đàm phán, Việt Nam hiện được xếp vào nhóm các nước ASEAN đang phát triển với mức thuế 19 - 20%. Dù kết quả cuối cùng chưa ngã ngũ, xuất khẩu vẫn tăng trưởng ấn tượng nhờ xu hướng đẩy mạnh giao hàng trước thời điểm thuế quan có hiệu lực, với tác động kéo dài đến các tháng gần đây.
Thời điểm thuế quan cao được công bố, không ít nghi ngại đặt ra về khả năng hoàn thành các mục tiêu kinh tế của Chính phủ. Tuy nhiên, chuyên gia tại HSBC cho rằng số liệu cho thấy GDP quý 2 và 3 tăng trưởng tích cực, quý sau cao hơn quý trước.
Về thương mại, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tiếp tục tăng mạnh. Đáng chú ý, trong bối cảnh tăng trưởng thương mại chung có dấu hiệu hạ nhiệt, xuất khẩu điện tử vẫn duy trì đà tăng mạnh.
Từ đầu năm 2025, điện tử đã vượt công nghiệp nhẹ để trở thành mặt hàng xuất khẩu lớn nhất sang Mỹ. Dù vẫn chủ yếu ở phân khúc thấp, nhu cầu AI tăng cao đã thúc đẩy xuất khẩu điện thoại, điện tử tiêu dùng và mở rộng vai trò của Việt Nam trong chuỗi sản xuất chip.
Song song đó, dòng vốn FDI tiếp tục là điểm sáng, cơ cấu FDI cho thấy sự dịch chuyển rõ nét khi dòng vốn từ Trung Quốc và Mỹ tăng mạnh, bù đắp cho sự sụt giảm từ các thị trường khác.
Tuy nhiên, ông Vũ Bình Minh nhận định bức tranh kinh tế năm 2025 không hoàn toàn thuận lợi khi thị trường tài chính – tiền tệ trải qua nhiều biến động. Trong nửa đầu năm, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng được duy trì ổn định nhờ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, hỗ trợ tăng trưởng tín dụng và kích thích kinh tế trong bối cảnh rủi ro thuế quan gia tăng.
Theo Bloomberg, đến tháng 8, Việt Nam chiếm 75% lượng máy chơi game xuất sang Mỹ. Kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này từ mức dưới 30 triệu USD/tháng năm 2024 đã tăng lên hơn 400 triệu USD/tháng sau tháng 5. Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc như Pegatron, Hosiden, Goertek đang mở rộng sản xuất, lao động và nhà máy tại Việt Nam.
Áp lực lãi suất tăng mạnh xuất hiện từ những tháng cuối năm, khi lãi suất VNĐ tiệm cận mức cao nhất trong ba năm. Dù NHNN tiếp tục hỗ trợ thanh khoản, với dư nợ OMO đạt kỷ lục gần 370.000 tỷ đồng và triển khai nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ, cơ quan điều hành cũng nâng lãi suất OMO lên 4,5%/năm từ mức 4% duy trì từ tháng 9/2024.
Bên cạnh đó, ông Vũ Bình Minh cho rằng lạm phát cũng là yếu tố cần theo dõi. Tháng 11, CPI tăng 0,5% so với tháng trước và 3,58% so với cùng kỳ, chủ yếu do giá thực phẩm tăng sau bão lũ. Dù vậy, lạm phát vẫn thấp hơn đáng kể so với mục tiêu 5% Quốc hội đã thông qua.
Theo chuyên gia HSBC, Ngân hàng Nhà nước nhiều khả năng tiếp tục giữ ổn định lãi suất điều hành. Khi mục tiêu tăng trưởng năm tới được đặt ở mức cao nhưng lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng được kỳ vọng sẽ dần ổn định trở lại.
Về tỷ giá, USD/VND biến động mạnh trong năm 2025. Dù chỉ số USD giảm hơn 9% và Fed quay lại chu kỳ cắt giảm lãi suất, VNĐ vẫn mất giá khoảng 3,5% so với USD.
Tuy nhiên, từ tháng 9, tỷ giá dần ổn định nhờ điều hành ngoại hối chủ động của NHNN, bao gồm điều chỉnh tỷ giá trung tâm theo hướng giảm và bán hợp đồng kỳ hạn để hỗ trợ thanh khoản.
“Nhờ đó, tỷ giá được kỳ vọng duy trì ổn định trong phần còn lại của năm 2025. Sang năm 2026, dù nhu cầu ngoại hối mang tính cơ cấu vẫn hiện hữu, mức biến động USD/VND dự kiến thấp hơn hai năm gần đây khi chênh lệch chính sách tiền tệ thu hẹp và bất ổn thuế quan đã qua cao điểm”, ông Bình Minh nhận định.
ĐIỂM TỰA CHO NĂM 2026
Theo Giám đốc Kinh doanh vốn và tiền tệ, Khối Thị trường vốn và Dịch vụ Chứng khoán, HSBC Việt Nam, mặc dù các diễn biến của năm 2026 là rất khó dự đoán tại thời điểm này, nhưng các chỉ số như PMI cũng góp phần hé lộ một số triển vọng đáng khích lệ. Đặc biệt, đơn đặt hàng xuất khẩu mới đã tăng trưởng với tốc độ nhanh hơn trong tháng thứ hai liên tiếp.
Đồng thời, thời gian qua, Việt Nam đã tập trung đẩy mạnh đầu tư công, đặc biệt vào cơ sở hạ tầng trọng điểm. Chi tiêu công cho cơ sở hạ tầng chiếm khoảng 6 - 7% GDP, cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực. “Đây đã và đang là động lực quan trọng hỗ trợ đà tăng trưởng kinh tế. Khi những bất ổn bên ngoài gia tăng với rủi ro thương mại toàn cầu luôn hiện diện, việc tiếp tục tập trung đẩy mạnh đầu tư công sẽ là một trụ cột quan trọng đẩy mạnh tăng trưởng”, ông Bình Minh cho biết.
Điều này đặc biệt ý nghĩa trong bối cảnh dư địa cho chính sách tiền tệ hạn chế, ở phía ngược lại, dư địa về chính sách tài khóa còn tương đối rộng mở khi tỷ lệ nợ công trên GDP của Việt Nam là thấp nhất trong số các nước ASEAN.
“Đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, cần tiếp tục chủ động trong hoạt động phòng vệ rủi ro tỷ giá, rủi ro lãi suất nhằm đảm bảo kết quả kinh doanh không bị ảnh hưởng. 2026 sẽ tiếp tục là một năm Việt Nam đứng trước nhiều thách thức, nhưng cũng không thiếu những cơ hội. Việc tìm được điểm cân bằng sẽ giúp đưa quốc gia bước vào một kỷ nguyên mới vững mạnh hơn”.
Về triển vọng thương mại, đa dạng hóa thương mại đã trở thành một chiến lược quan trọng trong bối cảnh bất ổn về thuế quan từ. Ngoài ra, Việt Nam đã và đang ký một loạt các hiệp định thương mại, cũng như nâng cấp quan hệ với các quốc gia, cho thấy tiềm năng của việc đa dạng hóa thương mại là rất lớn.
Về thị trường tài chính, mặc dù Việt Nam đã có một năm tương đối thành công trong kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thị trường ngoại tệ và tỷ giá VND chủ yếu chịu tác động từ các diễn biến phức tạp, khó lường của thị trường quốc tế như lộ trình chính sách tiền tệ khó lường của Fed, chính sách thương mại, thuế quan của Chính quyền Mỹ và biến động của đồng USD quốc tế.
“Do đó, trong một số giai đoạn, rủi ro vẫn có thể đến từ biến số bên ngoài khiến cân đối cung cầu ngoại tệ trong nước chịu sức ép tạm thời. Tuy nhiên, chính sách điều hành tiền tệ chủ động, linh hoạt của NHNN tiếp tục sẽ tiếp tục tạo điều kiện cho thị trường vận động trong biên độ ổn định”, ông Bình Minh đưa ra dự báo.
-Minh Huy
