Theo hãng tin Reuters, các nhà máy lọc dầu lớn của Thổ Nhĩ Kỳ đang tăng mua dầu thô ngoài Nga để tránh rủi ro từ các biện pháp trừng phạt mới của phương Tây, đặc biệt là trừng phạt của Mỹ với hai tập đoàn năng lượng lớn của Nga gần đây...
Cùng với Trung Quốc và Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ là khách mua dầu Nga lớn kể từ Moscow chịu trừng phạt của phương Tây vì cuộc xung đột ở Ukraine.
Trước Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ và Trung Quốc cũng đã thu hẹp nhập khẩu dầu từ Nga để phản ứng với các biện pháp trừng phạt gần đây của Mỹ đối với hai tập đoàn năng lượng Nga Rosneft và Lukoil, cùng gói trừng phạt thứ 19 của Liên minh châu Âu (EU) siết lĩnh vực năng lượng Nga vào cuối tháng 10.
Theo các nguồn tin thân cận của Reuters, công ty SOCAR Turkey Aegean Refinery (STAR), một trong những nhà máy lọc dầu lớn nhất Thổ Nhĩ Kỳ, thuộc sở hữu tập đoàn Azerbaijan SOCAR, gần đây đã mua 4 lô dầu thô từ Iraq, Kazakhstan và các nhà cung cấp ngoài Nga. Các đơn hàng này dự kiến giao vào tháng 12. Lượng mua này tương đương 77.000-129.000 thùng/ngày tùy kích cỡ lô hàng. Điều này đồng nghĩa STAR sẽ giảm nhập khẩu dầu Nga.
Dữ liệu của công ty phân tích hàng hóa Kpler cho thấy dầu Nga gần như chiếm toàn bộ nguyên liệu đầu vào của STAR trong tháng 9 và 10, khoảng 210.000 thùng/ngày.
Nhà máy lọc dầu lớn còn lại của Thổ Nhĩ Kỳ là Tupras đang tăng mua các loại dầu không phải của Nga nhưng có chất lượng tương đương dầu Urals - loại dầu xuất khẩu chủ lực của Nga - như dầu của Iraq.
Theo hai nguồn tin, Tupras - đơn vị sở hữu hai nhà máy lọc dầu lớn tại Thổ Nhĩ Kỳ - nhiều khả năng sẽ ngừng hoàn toàn sử dụng dầu thô Nga tại một nhà máy trong thời gian tới để duy trì xuất khẩu nhiên liệu sang châu Âu mà không vi phạm các biện pháp trừng phạt mới của EU. Nhà máy còn lại vẫn tiếp tục chế biến dầu Nga.
Thời gian gần đây, Tupras đã đẩy mạnh đa dạng hóa nguồn dầu thô với việc lần đầu mua một lô từ Brazil và hiện chờ nhận lô dầu Angola thứ hai - loại Mostarda - dự kiến cập cảng đầu tháng 11.
Theo Kpler, Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến nhận 141.000 thùng/ngày dầu thô Iraq trong tháng 11, tăng từ 99.000 thùng/ngày trong tháng 10 và cao hơn mức trung bình khoảng 80.000 thùng/ngày từ đầu năm nay. Hiện chưa có dữ liệu tháng 12.
Trong 10 tháng đầu năm nay, Thổ Nhĩ Kỳ nhập tổng cộng khoảng 669.000 thùng dầu thô một ngày, trong đó 317.000 thùng từ Nga, tương đương 47%. Cùng kỳ năm ngoái, con số này là 580.000 thùng/ngày với 333.000 thùng từ Nga.
Tương tự như ở Thổ Nhĩ Kỳ, nhiều tập đoàn năng lượng lớn của Ấn Độ và Trung Quốc đã ngừng hoặc giảm nhập khẩu dầu Nga. Sau khi Mỹ áp trừng phạt với hai tập đoàn Nga, Reliance Industries - tập đoàn lọc hóa dầu tư nhân lớn nhất Ấn Độ - đã tạm dừng nhập khẩu dầu thô từ Nga.
Động thái này nhằm tuân thủ các lệnh trừng phạt của Mỹ và phù hợp với các cam kết trong thỏa thuận thương mại mà New Delhi và Washington đang hướng tới. Reliance là một trong những khách hàng lớn nhất của dầu thô Nga kể từ sau khi xung đột tại Ukraine nổ ra năm 2022.
Ngoài ra, 4 tập đoàn dầu khí lớn của Trung Quốc gồm PetroChina, Sinopec, CNOOC và Zhenhua Oil cũng ngừng mua dầu vận chuyển bằng đường biển từ Nga. Trước thời điểm này, Trung Quốc nhập khẩu từ Nga khoảng 1,4 triệu thùng dầu qua đường biển và khoảng 900.000 thùng dầu mỗi ngày qua hệ thống đường ống.
Bên cạnh các biện pháp của Mỹ, gói trừng phạt thứ 19 của EU siết khâu vận chuyển, tài chính, bảo hiểm…, từ đó khiến chi phí tuân thủ tăng lên và gây khó cho các nhà máy lọc dầu muốn duy trì xuất khẩu sang châu Âu.
Trong báo cáo công bố vào giữa tháng 10, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) ghi nhận doanh thu xuất khẩu dầu và sản phẩm năng lượng của Nga có xu hướng đi xuống những tháng gần đây, đồng thời cảnh báo lĩnh vực này có nguy cơ chịu thêm nhiều biện pháp trừng phạt.
Thông tin Trung Quốc và Ấn Độ tạm dừng hoặc giảm mua dầu Nga gây biến động mạnh trên thị trường năng lượng thế giới vào cuối tháng 10 Theo các chuyên gia, Nga có thể sẽ phải giảm thêm giá dầu hoặc tìm kiếm các đối tác nhỏ hơn để duy trì nguồn thu, trong bối cảnh các nước châu Á tăng mua dầu tư Mỹ và Trung Đông.
-Ngọc Trang
