Trung Quốc vừa công bố quyết định giảm thuế chống bán phá giá đối với thịt lợn và các sản phẩm phụ từ lợn nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU), kết thúc cuộc điều tra kéo dài một năm về việc bán phá giá thịt lợn châu Âu...
Theo thông báo ngày 16/12 từ Bộ Thương mại Trung Quốc, mức thuế mới sẽ dao động từ 4,9% đến 19,8% đối với hàng chục nhà xuất khẩu thịt lợn châu Âu và sẽ có hiệu lực từ ngày 17/12, kéo dài trong 5 năm tới. Trước đó, vào tháng 9, Trung Quốc đã áp dụng mức thuế tạm thời lên tới 62,4% dưới dạng tiền đặt cọc đối với thịt lợn nhập khẩu từ EU.
Căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và EU đã leo thang mạnh sau khi Brussels vào tháng 10 năm ngoái áp mức thuế lên tới 45% đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc - động thái khiến Bắc Kinh lên án là hành động bảo hộ.
Bắc Kinh đã khởi động cuộc điều tra chống bán phá giá đối với thịt lợn châu Âu vào tháng 6/2025 như một biện pháp ứng phó sớm khi EU tiến tới áp thuế quan lên ô tô điện Trung Quốc.
EU hiện là nhà xuất khẩu thịt lợn lớn nhất thế giới, với khoảng 13% sản lượng thịt lợn hàng năm của khối được xuất khẩu ra nước ngoài - theo ước tính của công ty SP Global. Về phần mình, Trung Quốc là một trong những nước nhập khẩu thịt lợn nhiều nhất thế giới.
Động thái trên diễn ra giữa lúc các nhà lãnh đạo châu Âu đã chỉ trích mạnh mẽ tình trạng mất cân bằng thương mại ngày càng tăng giữa Trung Quốc với các đối tác thương mại lớn, bao gồm cả EU. Sự chỉ trích này gia tăng khi căng thẳng thuế quan giữa Trung Quốc với Mỹ đã thúc đẩy các nhà xuất khẩu Trung Quốc tăng cường bán hàng hóa sang các thị trường ngoài Mỹ.
Thặng dư thương mại của Trung Quốc đã đạt mức hơn 1 nghìn tỷ USD trong 11 tháng đầu năm nay, một con số cao kỷ lục.
Ngoài thịt lợn và ô tô điện, đất hiếm cũng là một vấn đề “nóng” trong quan hệ thương mại giữa Trung Quốc với EU. Các hạn chế của Bắc Kinh đối với xuất khẩu đất hiếm đã đe dọa gây ra tình trạng thiếu hụt các khoáng sản quan trọng tại một số nhà sản xuất châu Âu, buộc họ phải tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng.
Thỏa thuận hòa hoãn mà Trung Quốc đạt được với Mỹ vào cuối tháng 10 đã xoa dịu một số lo ngại về đất hiếm. Gần đây, Bắc Kinh được cho là đã bắt đầu cấp phép dễ dàng hơn cho hoạt động xuất khẩu đất hiếm.
Bên cạnh đó, Trung Quốc và EU cũng xung đột về xuất khẩu chip sau khi Hà Lan kiểm soát Nexperia, một công ty thuộc sở hữu của Trung Quốc đặt tại nước này. Tuần trước, Bắc Kinh đã kêu gọi chính phủ Hà Lan cử một phái đoàn đến Trung Quốc để đàm phán thêm.
Dù thuế chống bán phá giá của Trung Quốc đối với thịt lợn châu Âu đã giảm, các nhà xuất khẩu thịt lợn châu Âu nói rằng mức thuế mới vẫn sẽ gây thiệt hại cho họ. Trong một tuyên bố ngày 16/12, Ủy ban châu Âu (EC) gọi cuộc điều tra của Trung Quốc là “dựa trên những cáo buộc đáng ngờ và những bằng chứng không đầy đủ”, và cho biết sẽ bảo vệ các nhà chăn nuôi và xuất khẩu thịt lợn của khối khỏi việc “lạm dụng công cụ phòng hộ thương mại” của Bắc Kinh.
Các nước xuất khẩu thịt lợn nhiều nhất trong EU gồm Tây Ban Nha, Hà Lan và Đan Mạch. Năm 2024, Trung Quốc nhập khẩu 4,8 tỷ USD thịt lợn và hơn một nửa số này đến từ EU, dẫn đầu là Tây Ban Nha. Thị trường Trung Quốc chiếm 17,6% xuất khẩu thịt lợn của EU, chỉ sau thị trường Anh với tỷ trọng 29,7% - theo dữ liệu của Chính phủ Tây Ban Nha.
Trung Quốc không nói lý do vì sao hạ thuế chống bán phá giá đối với thịt lợn châu Âu, nhưng tuần trước, nước này cho biết cuộc đàm phán với EU về thuế quan ô tô điện đã được nối lại. Cả Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và nhà vua Felipe của Tây Ban Nha đều có chuyến thăm Bắc Kinh trong thời gian gần đây.
Trước đây, các nhà xuất khẩu thịt lợn sang Trung Quốc ở quy mô lớn như EU và Brazil hưởng mức thuế "ưu đãi tối huệ quốc" (MFN) khoảng 12% đối với nhiều sản phẩm thịt lợn. Thuế chống bán phá giá được áp dụng cộng thêm vào mức đó. Thịt lợn của Mỹ phải chịu mức thuế cao hơn đáng kể.
Là quốc gia chiếm một nửa đàn lợn của thế giới, ngành chăn nuôi lợn khổng lồ của Trung Quốc đang phải vật lộn với tình trạng dư cung trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng yếu. Giá thịt lợn Trung Quốc đã giảm trong suốt năm 2025 và được dự báo sẽ tiếp tục giảm.
Dù giảm, thuế chống bán phá giá của Trung Quốc đối với thịt lợn châu Âu cũng có thể giúp dịu bớt phần nào tình trạng giảm phát giá thực phẩm này, thông qua việc làm tăng giá thịt lợn nhập khẩu.
-Bình Minh
