Trong bối cảnh Việt Nam đang chuẩn bị cập nhật NDC lần thứ ba (NDC 3.0) với tầm nhìn đến năm 2035, việc đánh giá những kết quả đạt được, các khó khăn, vướng mắc trong triển khai NDC 2022 là yêu cầu cấp thiết. NDC 3.0 yêu cầu nâng cao mức độ cam kết giảm phát thải, đòi hỏi khắt khe hơn về hệ thống đo đạc, báo cáo và thẩm định (MRV), theo dõi, đánh giá thường xuyên kết quả giảm phát thải...
Tại hội thảo “Tình hình triển khai thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) năm 2022” diễn ra ngày 29/12/2025, ông Lê Ngọc Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết Việt Nam cùng các quốc gia tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) đã gửi Dự kiến đóng góp do quốc gia tự quyết định (INDC) cho Ban Thư ký công ước vào năm 2015.
Sau khi Thỏa thuận Paris có hiệu lực vào năm 2016, bản dự kiến chính thức trở thành bản Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) đầu tiên và được yêu cầu cập nhật định kỳ. Việt Nam đã hai lần cập nhật NDC vào các năm 2020 và 2022, thực hiện trách nhiệm quốc gia thành viên Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.
NDC cập nhật năm 2022 đã phản ánh rõ nỗ lực cao nhất của Việt Nam trong việc hoàn thiện chính sách và thực hiện trách nhiệm quốc tế về ứng phó với biến đổi khí hậu. Các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính được cập nhật cao hơn và nêu rõ cam kết chính trị quan trọng: Việt Nam phấn đấu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Trong bối cảnh Việt Nam đang chuẩn bị cập nhật NDC lần thứ ba (NDC 3.0) với tầm nhìn đến năm 2035, việc đánh giá khách quan những kết quả đạt được, các khó khăn, vướng mắc trong triển khai NDC 2022 là yêu cầu cấp thiết.
Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Lương Quang Huy, Trưởng phòng Quản lý phát thải khí nhà kính và Bảo vệ tầng ô-dôn, Cục Biến đổi khí hậu thông tin: Tại Hội nghị COP28, các bên tham gia UNFCCC đã thông qua kết quả Đánh giá nỗ lực toàn cầu (GST) lần thứ nhất, khẳng định rằng các nỗ lực hiện nay vẫn chưa đủ để đạt mục tiêu giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở ngưỡng 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp.
Trên cơ sở đó, cộng đồng quốc tế kêu gọi các quốc gia xây dựng NDC với mức độ tham vọng cao hơn, bao trùm tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế và tất cả các loại khí nhà kính. Khái niệm NDC 3.0 đã được chính thức sử dụng từ năm 2024 và trở thành yêu cầu trọng tâm tại Hội nghị COP30 năm 2025.
Bên cạnh yêu cầu nâng cao mức độ cam kết giảm phát thải, NDC 3.0 cũng đặt ra đòi hỏi khắt khe hơn về hệ thống đo đạc, báo cáo và thẩm định (MRV) theo dõi, đánh giá thường xuyên kết quả giảm phát thải. Để làm được điều này, Việt Nam phải tiếp tục hoàn thiện phương pháp kiểm kê, kế toán phát thải theo chuẩn mực quốc tế, đồng thời bảo đảm đầy đủ dữ liệu đầu vào phục vụ xây dựng kịch bản và tính toán giảm phát thải.
Thời gian qua, Cục Biến đổi khí hậu cùng với các chuyên gia trong nước và sự hỗ trợ của Dự án VNSIPA, đã tổ chức rà soát, nghiên cứu, đánh giá tiến độ thực hiện các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính trong NDC 2022 của 5 lĩnh vực: năng lượng, các quá trình công nghiệp, chất thải, nông nghiệp và sử dụng đất, lâm nghiệp (LULUCF).
Kết quả bước đầu cho thấy, các biện pháp giảm phát thải trong NDC của các lĩnh vực vẫn còn tồn tại nhiều khoảng trống đáng chú ý, chủ yếu liên quan đến dữ liệu đầu vào, giả thiết tính toán và mức độ phù hợp với thực tiễn triển khai.
Bên cạnh đó, việc thiếu một hệ thống MRV đủ mạnh khiến cho quá trình kiểm chứng kết quả thực hiện các biện pháp giảm phát thải gặp khó khăn, đồng thời làm giảm tính minh bạch và khả năng so sánh theo yêu cầu quốc tế.
Từ những khoảng trống trên, các chuyên gia đề xuất cần tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu giảm phát thải của các lĩnh vực, bảo đảm thu thập đầy đủ, thống nhất và cập nhật định kỳ số liệu từ các cơ sở, dự án. Rà soát, điều chỉnh các giả thiết trong tính toán giảm phát thải theo hướng thận trọng hơn, bám sát năng lực thực tế và lộ trình chính sách hiện hành.
Theo chuyên gia, việc khắc phục các khoảng trống này sẽ là cơ sở quan trọng để nâng cao chất lượng các biện pháp giảm phát thải trong lĩnh vực năng lượng, góp phần bảo đảm NDC giai đoạn tới.
Trước đó, tại cuộc họp Tham vấn kỹ thuật về xây dựng NDC 3.0 cho giai đoạn 2026- 2035, các chuyên gia nhấn mạnh NDC là trụ cột của Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, thể hiện đóng góp của các quốc gia trong nỗ lực hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu và hướng tới phát thải ròng bằng “0”.
Theo Cục Biến đổi khí hậu, quá trình xây dựng dự thảo NDC 3.0 đã được thực hiện theo hướng dẫn của Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu và Thỏa thuận Paris; tính toán các biện pháp phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam trên cơ sở kịch bản phát triển kinh tế xã hội. Trong đó, cập nhật những nội dung của các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch mới nhất về ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế- xã hội của quốc gia, ngành/lĩnh vực và địa phương.
NDC 3.0 cũng sẽ thể hiện nỗ lực cao nhất của Việt Nam, qua đó góp phần vào nỗ lực chung toàn cầu về ứng phó với biến đổi khí hậu.
Các chuyên gia nhận định đây cũng là NDC quan trọng giúp Việt Nam chuyển hướng từ lý thuyết sang thực tiễn hơn nhưng vẫn bám sát theo các định hướng phát triển kinh tế- xã hội chung. Với cách tiếp cận toàn diện, bao trùm sẽ đảm bảo điều kiện để có được một bản NDC phù hợp với mục tiêu và định hướng chung.
NDC 3.0 không chỉ là một tài liệu kỹ thuật mà thể hiện quan điểm, tầm nhìn của quốc gia, hướng đến phát triển bền vững và kiên cường. Thông qua đó, Việt Nam thể hiện những nỗ lực trong phát triển kinh tế song hành với xã hội và phát triển bền vững.
-
