Trong các giải pháp được đưa ra, nổi bật là việc tăng cường, làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác; phát huy vai trò của địa phương, doanh nghiệp và việc đảm bảo nguồn lực cho công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế...
Sáng ngày 19/11/2025, Quốc hội đã nghe trình bày Tờ trình tóm tắt và Báo cáo tóm tắt thẩm tra về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm nâng cao hiệu quả công tác hội nhập quốc tế.
Trình bày Tờ trình tóm tắt dự thảo Nghị quyết, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết việc xây dựng Nghị quyết là yêu cầu cấp thiết nhằm quy định chính sách, cơ chế đặc thù trong triển khai nhiệm vụ đối ngoại và hội nhập quốc tế, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế trong tình hình mới theo Nghị quyết số 59 của Bộ Chính trị.
Đồng thời, nhằm khẳng định và khắc phục một số khó khăn, điểm nghẽn trong việc triển khai công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế thời gian qua.
Dự thảo Nghị quyết gồm 8 chương, 29 điều với 2 phụ lục, tập trung vào 3 nhóm chính sách lớn.
Thứ nhất, chính sách tăng cường và làm sâu sắc hơn quan hệ các đối tác, đẩy mạnh và nâng tầm ngoại giao đa phương, chủ động đóng góp trí tuệ, nguồn lực vào gìn giữ hòa bình và thúc đẩy hợp tác phát triển quốc tế, gia tăng sức mạnh mềm của đất nước.
Theo đó, cho phép Chính phủ ban hành Nghị quyết để xử lý những vướng mắc về pháp luật trong triển khai dự án hợp tác với các đối tác nước ngoài có tính chất trọng điểm, chiến lược theo ý kiến chỉ đạo của cơ quan có thẩm quyền;
Chính phủ quyết định việc dành ưu đãi hỗ trợ cho các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ nước ngoài hiện diện tại Việt Nam, xây dựng chương trình nghiên cứu Việt Nam và chương trình khách mời của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ để tăng cường hiểu biết về Việt Nam;
Cho phép cử lực lượng tham gia hoạt động xây dựng, kiến thiết tại các nơi có xung đột, thảm họa hoặc xây dựng công trình hỗ trợ quốc gia đối tác;
Cho phép UBND cấp tỉnh thành lập Văn phòng đại diện ở nước ngoài tại một số địa bàn trọng điểm; trao quyền chủ động cho địa phương trong công tác sửa chữa các công trình biên giới.
Thứ hai, chính sách phát huy vai trò trung tâm chủ thể động lực và lực lượng chủ công của doanh nghiệp trong hội nhập quốc tế.
Theo đó, thành lập Quỹ Phát triển doanh nghiệp hội nhập quốc tế nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh; cho phép các hiệp hội ngành hàng có tỷ trọng xuất khẩu cao lập Quỹ Xúc tiến xuất khẩu ngành hàng để thực hiện xúc tiến thương mại, nghiên cứu phát triển và bảo vệ thương hiệu; hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam ở nước ngoài thành lập tổ chức đại diện và bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp ở nước ngoài.
Thứ ba, chính sách đẩy mạnh đào tạo, nâng cao chất lượng và số lượng đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế ở cả trung ương và địa phương.
Đặc biệt, theo dự thảo, hỗ trợ 100% lương theo hệ số hiện hưởng của người làm công tác đối ngoại và hội nhập thường xuyên trong toàn hệ thống chính trị. Cho phép chuyên gia, nhà khoa học, người sử dùng thành thạo ngoại ngữ hiếm được hưởng 300% lương theo mức lương hệ số được hưởng.
Báo cáo tóm tắt thẩm tra dự án luật trên, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, Thượng tướng Lê Tấn Tới nêu rõ Ủy ban nhất trí với sự cần thiết ban hành nghị quyết.
Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, nội dung dự thảo đề xuất nhiều chính sách mang tính đặc thù, vượt khung, liên quan đến nhiều văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành, trong đó có một số luật đang được sửa đổi và xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 10.
Vì vậy, đề nghị tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, để tránh chồng chéo, mâu thuẫn với các văn bản pháp luật hiện hành và cần có đánh giá tác động cụ thể hơn với các cơ chế đặc thù, vượt khung.
Ủy ban cũng đề nghị làm rõ căn cứ pháp lý tại điều 16 về “tham gia các cơ chế hợp tác, diễn đàn, mạng lưới của các thành phố, đô thị lớn của chính quyền địa phương”.
Góp ý dự thảo luật tại tổ, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên) ủng hộ các cơ chế đặc thù về lương, thưởng, chế độ đãi ngộ để thu hút nhân tài, bao gồm cả việc mời các chuyên gia, nhà khoa học đã nghỉ hưu làm đại sứ danh dự.
Đại biểu Trần Văn Tuấn (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh) cho rằng Nghị quyết phải có cơ chế "đủ mở" để các bộ, ngành chủ động triển khai mô hình hợp tác mới, tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại thế hệ mới, trong khi vẫn giữ được vai trò điều phối thống nhất của Chính phủ.
-Như Nguyệt
