Một trong những điểm đáng chú ý trong dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 98/2020/TT-BTC là đề xuất bổ sung hai loại quỹ mới gồm Quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng và Quỹ đầu tư công cụ thị trường tiền tệ, hướng tới đa dạng hóa sản phẩm và tăng tính linh hoạt cho nhà đầu tư…
Tại tờ trình dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 98/2020/TT-BTC ngày 16/11/2020 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về hướng dẫn hoạt động và quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết trong quá trình triển khai trong 5 năm, Thông tư số 98/2020/TT-BTC đã mang lại nhiều kết quả tích cực đối với ngành quỹ.
Tính đến cuối tháng 9 năm 2025, cả nước có 43 công ty quản lý quỹ đang hoạt động với tổng giá trị tài sản quản lý đạt khoảng 806 nghìn tỷ đồng, gần gấp đôi so với mức 435 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2020. Trung bình trong 10 năm qua, tốc độ tăng trưởng tài sản quản lý của các công ty quản lý quỹ đạt hơn 20% mỗi năm.
Đối với hoạt động quản lý quỹ, đến cuối tháng 9/2025, Việt Nam có 126 quỹ đầu tư chứng khoán được cấp phép hoạt động, trong đó 91 quỹ đại chúng chiếm khoảng 72% tổng số.
Tổng giá trị tài sản ròng của các quỹ đạt gần 106 nghìn tỷ đồng, tăng 88% so với cuối năm 2020. Trong 5 năm gần đây, giá trị tài sản ròng của các quỹ tăng bình quân 10% mỗi năm, riêng năm 2024, tỷ suất lợi nhuận trung bình đạt 13%, cao hơn mức tăng của chỉ số VN-Index và lãi suất tiền gửi ngân hàng.
Quy mô ngành quỹ vẫn còn khiêm tốn khi tổng tài sản quản lý chỉ đạt khoảng 6% GDP, thấp hơn đáng kể so với các nước trong khu vực. Các nhà đầu tư cá nhân và có xu hướng đầu tư trực tiếp thay vì thông qua các tổ chức chuyên nghiệp. Trong khi các sản phẩm quỹ trên thị trường vẫn chưa đủ đa dạng để đáp ứng nhu cầu và khẩu vị rủi ro khác nhau của nhà đầu tư.
Tờ trình của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
Theo đó, Dự thảo Thông tư lần này đề xuất bổ sung hai sản phẩm quỹ mới là Quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng và Quỹ đầu tư công cụ thị trường tiền tệ, nhằm mở rộng cơ hội đầu tư và huy động nguồn vốn trung, dài hạn phục vụ phát triển kinh tế.
Căn cứ Điều 99 của Luật Chứng khoán năm 2019, quỹ đầu tư chứng khoán bao gồm quỹ đại chúng và quỹ thành viên. Trong đó quỹ đại chúng được chia thành quỹ mở và quỹ đóng.
Tại Dự thảo, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đề xuất quy định Quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng là quỹ đóng, Quỹ đầu tư công cụ thị trường tiền tệ vận hành theo mô hình quỹ mở. Cả hai sản phẩm đều được quy định tại Luật Chứng khoán 2019.
Thứ nhất, đối với Quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng, Ủy ban chứng khoán Nhà nước lựa chọn mô hình quỹ đóng bởi 3 yếu tố: (i) quỹ đóng được chào bán, huy động vốn rộng rãi từ nhà đầu tư đại chúng; (ii) quy mô vốn của quỹ đóng không bị biến động, tạo thuận lợi cho quỹ đầu tư vào các trái phiếu hạ tầng có kỳ hạn trung và dài hạn; (iii) chứng chỉ quỹ đóng được niêm yết, giao dịch trên Sở Giao dịch chứng khoán.
Mô hình này cho phép nhà đầu tư linh hoạt chuyển nhượng chứng chỉ quỹ khi cần thiết mà không làm ảnh hưởng đến quy mô vốn của Quỹ.
Quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng là quỹ đóng đầu tư vào các loại trái phiếu được phát hành để phát triển hạ tầng, công cụ nợ của Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu chính quyền địa phương, tiền gửi và chứng chỉ tiền gửi với tỷ trọng đầu tư vào các tài sản này chiếm từ 65% giá trị tài sản ròng trở lên.
Dự thảo Thông tư cũng đề xuất quy định danh mục tài sản được phép đầu tư của Quỹ bao gồm các loại trái phiếu doanh nghiệp được phát hành để phát triển hạ tầng. Ngoài ra, Quỹ sẽ được đầu tư vào các loại tài sản khác bao gồm: công cụ nợ của Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu chính quyền địa phương, tiền gửi, công cụ thị trường tiền tệ, các loại chứng khoán khác tương tự như các quỹ khác.
Đáng chú ý, cơ cấu đầu tư được thiết kế theo hướng quỹ sẽ dành tối thiểu 65% tổng giá trị tài sản ròng cho các loại tài sản trên, nhằm bảo đảm mục tiêu huy động vốn cho phát triển hạ tầng nhưng vẫn giữ được sự linh hoạt trong quản lý danh mục đầu tư. Đồng thời, Quỹ này phải tuân thủ đầy đủ các giới hạn đầu tư quy định tại Điều 110 của Luật Chứng khoán năm 2019.
Thứ hai, với Quỹ đầu tư công cụ thị trường tiền tệ, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đề xuất áp dụng mô hình quỹ mở nhằm đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư muốn tối ưu hóa nguồn vốn nhàn rỗi ngắn hạn.
Mô hình này cũng cho phép Quỹ huy động vốn rộng rãi từ nhà đầu tư đại chúng, đồng thời tạo điều kiện để nhà đầu tư có thể mua bán chứng chỉ quỹ linh hoạt. Đây cũng là hình thức được nhiều quốc gia áp dụng cho các quỹ đầu tư công cụ thị trường tiền tệ.
Bên cạnh đó, Dự thảo Thông tư đề xuất danh mục tài sản được phép đầu tư của Quỹ bao gồm: tiền gửi, chứng chỉ tiền gửi, công cụ nợ của Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu chính quyền địa phương, trái phiếu doanh nghiệp niêm yết, chứng chỉ quỹ đầu tư công cụ thị trường tiền tệ khác.
Tương tự Quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng, Quỹ đầu tư công cụ thị trường tiền tệ sẽ phải tuân thủ đầy đủ các quy định về giới hạn đầu tư theo Luật Chứng khoán hiện hành.
Quỹ phải đầu tư tối thiểu 80% tổng giá trị tài sản ròng vào tiền gửi, chứng chỉ tiền gửi, công cụ nợ của Chính phủ và các tài sản có thu nhập cố định khác có thời gian đáo hạn còn lại không quá 12 tháng, ngoại trừ công cụ nợ của Chính phủ.
Mức tỷ lệ này được xây dựng dựa trên kinh nghiệm quốc tế, như Malaysia và Hồng Kông (Trung Quốc) hiện quy định tỷ lệ tương tự ở mức khoảng 90%.
-Mai Nhi
