Chính phủ Việt Nam đang xây dựng dự thảo luật nhằm nâng tỷ lệ bao tiêu sản lượng điện hợp đồng (Qc) hàng năm cho các dự án nhiệt điện khí LNG từ 65% lên 75%. Động thái này được kỳ vọng sẽ củng cố niềm tin của nhà đầu tư và đẩy nhanh tiến độ ký kết hợp đồng mua bán điện (PPA) mới. Tuy nhiên, các nút thắt về hạ tầng và pháp lý vẫn đang đe dọa mục tiêu Quy hoạch Điện VIII (PDP8), khi gần 25% dự án LNG chưa có nhà đầu tư và hơn một nửa đang chậm tiến độ…
Báo cáo Góc nhìn Tín nhiệm ngành điện của VIS Rating (Công ty Cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam) cho thấy, đề xuất nâng tỷ lệ Qc lên 75% là một chính sách quan trọng và hấp dẫn để thúc đẩy đầu tư mới, bởi hiện chưa có quốc gia nào trong khu vực ASEAN cung cấp cơ chế tương đương.
Dù vậy, một số nhà đầu tư vẫn mong muốn kéo dài thời hạn bảo đảm từ 10 năm lên 20-25 năm để cải thiện dòng tiền và khả năng sinh lời cho dự án.
GIẢI PHÁP HÚT VỐN ĐẦU TƯ
Sự cấp thiết của chính sách mới là rõ ràng, khi gần 25% trong tổng số 21 dự án điện khí LNG thuộc PDP8 hiện chưa có nhà đầu tư, và hơn một nửa đang đối mặt với tình trạng chậm tiến độ.
Đề xuất nâng tỷ lệ bao tiêu được kỳ vọng sẽ tiếp nối các cải cách gần đây, vốn đã có những tác động tích cực trong việc cải thiện rõ rệt môi trường đầu tư. Quyết định 1313/2025 ban hành tháng 5/2025 đã thiết lập giá trần cho điện khí LNG, tạo cơ sở minh bạch cho đàm phán PPA với EVN.
Nghị định 56 và 100/2025 tiếp tục giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư qua cơ chế chuyển giá nhiên liệu vào giá điện và bảo đảm tỷ lệ bao tiêu tối thiểu 65% sản lượng điện hợp đồng (Qc) trong 10 năm.
Nhờ các chính sách này, dòng vốn đầu tư mới đã gia tăng. Trong quý 3/2025, PV Power (POW) đã huy động 7,3 nghìn tỷ đồng vốn chủ sở hữu và thu xếp 2 nghìn tỷ đồng tín dụng cho dự án Nhơn Trạch 34. Cùng lúc, Vingroup rót thêm 10 nghìn tỷ đồng vào VinEnergo để phát triển dự án LNG Hải Phòng.
Tuy nhiên, điện khí LNG vẫn có chi phí cao nhất so với các nguồn khác như than, thủy điện hay năng lượng mặt trời, cho thấy tính cạnh tranh trên thị trường bán buôn điện cạnh tranh (VWEM) còn hạn chế. Điều này khiến cơ chế bảo đảm tỷ lệ bao tiêu (Qc) trở nên đặc biệt quan trọng.
HẠ TẦNG VÀ PHÁP LÝ VẪN LÀ RÀO CẢN QUAN TRỌNG
Theo VIS Rating, bên cạnh vấn đề đàm phán PPA, tiến độ dự án còn phụ thuộc lớn vào việc giải quyết các nút thắt hạ tầng phức tạp.
Phần lớn trong số 21 dự án cần kết nối với hạ tầng cảng tiếp nhận LNG, làm tăng độ phức tạp trong quy hoạch và cấp phép. Nhiều dự án lớn như Hải Lăng 1, Quảng Ninh và Cà Ná vẫn chậm tiến độ do vướng mắc về điều chỉnh quy hoạch địa phương, giải phóng mặt bằng và quy trình bàn giao đất, mặt nước kéo dài.
Ngoài ra, sự chậm trễ trong quy hoạch và xây dựng lưới truyền tải tại nhiều địa phương cũng ảnh hưởng đến tiến độ của các dự án. VIS Rating kỳ vọng các vướng mắc này sẽ từng bước được tháo gỡ khi bộ máy chính quyền địa phương mới đi vào hoạt động ổn định từ quý 4/2025.
Theo PDP8, nhiệt điện khí LNG là trụ cột chiến lược để đảm bảo an ninh năng lượng sau năm 2030. Việt Nam đặt mục tiêu đạt 25.600 - 36.000 MW công suất điện khí LNG giai đoạn 2030-2035, so với mức gần như bằng không trước năm 2025.
Với thời gian xây dựng trung bình 4-5 năm và yêu cầu vận hành trước năm 2031 để hưởng ưu đãi, VIS Rating kỳ vọng tiến độ triển khai sẽ tăng tốc từ năm 2026. Cơ cấu tài trợ vốn dự kiến sẽ theo thông lệ 30% vốn chủ sở hữu và 70% vốn vay, qua đó sẽ thúc đẩy mạnh mẽ nhu cầu tín dụng ngân hàng khi các dự án cải thiện được tính khả thi.
-Anh Nhi
