Quốc hội đang xem xét dự thảo sửa đổi Luật Quản lý nợ công, trong đó đề xuất trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh, gia hạn các khoản vay ODA. Các đại biểu đánh giá việc phân cấp này giúp rút ngắn thủ tục, nâng cao hiệu quả quản lý vốn vay và tăng minh bạch dữ liệu nợ công...
Sáng 18/11, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, các đại biểu tiếp tục thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công. Theo đó, hầu hết các đại biểu bày tỏ ủng hộ việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nhằm giảm thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả huy động vốn.
Các đại biểu đánh giá, lần sửa đổi này cần hoàn thiện khung pháp lý quản lý nợ công, hướng tới minh bạch, hiện đại, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay, đồng thời đảm bảo an toàn nợ công.
cụ thể, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai, Đoàn Hà Nội, đánh giá cao việc dự thảo Luật giao Thủ tướng Chính phủ quyết định hạn mức vay, cho vay lại và hạn mức bảo lãnh Chính phủ hàng năm thay vì thuộc thẩm quyền của Chính phủ.
Tương tự, việc trao thẩm quyền cho Bộ Tài chính quyết định sửa đổi, bổ sung, gia hạn thỏa thuận vay ODA và vay ưu đãi cũng được đánh giá cao vì không làm tăng nghĩa vụ trả nợ mà còn tạo sự linh hoạt và rút ngắn quy trình phê duyệt.
Mặc dù vậy, đại biểu Đoàn Hà Nội phản ánh tình trạng quản lý nợ công vẫn còn thủ công do thiếu hệ thống thông tin liên thông giữa Trung ương, địa phương và các đơn vị.
Để công tác quản lý nợ công hiệu quả hơn, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, bà Mai kiến nghị bổ sung quy định giao Bộ Tài chính trách nhiệm quy định thống nhất hệ thống thông tin về dữ liệu nợ công liên thông giữa Trung ương, địa phương và đến từng đơn vị thực hiện.
Đại biểu đề xuất quy định về trách nhiệm báo cáo này cần được luật hóa cụ thể hơn. Theo đó, Chính phủ phải báo cáo Chủ tịch nước sau khi được ủy quyền, Thủ tướng báo cáo Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng.
Đại biểu Phạm Văn Hoà, Đoàn Đồng Tháp nhấn mạnh, việc phân cấp từ Chủ tịch nước cho Chính phủ, từ Chính phủ cho Thủ tướng và từ Thủ tướng cho Bộ trưởng Bộ Tài chính là phù hợp với thực tiễn, giúp rút ngắn thủ tục đối với các khoản vay, ký kết điều ước quốc tế cũng như đảm bảo trách nhiệm pháp lý.
Tuy nhiên, việc phân cấp phải đi đôi với cơ chế báo cáo rõ ràng để đảm bảo kiểm soát và giám sát chặt chẽ, Đại biểu Phạm Văn Hoà nhấn mạnh.
Liên quan đến nguyên tắc quản lý nợ công quy định tại Điều 5, khoản 6, dự thảo đã bổ sung quy định mọi nghĩa vụ nợ của Chính phủ đều được đối xử bình đẳng. Nhiều đại biểu đánh giá đây là cam kết quan trọng của Chính phủ, giúp các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế đánh giá rủi ro nợ, đồng thời tạo thuận lợi cho việc huy động vốn.
Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đoàn TP.Hồ Chí Minh đề nghị cần làm rõ phạm vi “bình đẳng”, vì một số khoản nợ mang tính chất bắt buộc, có điều kiện ưu đãi hoặc có bảo lãnh của Chính phủ. Do đó, cần phân loại mức ưu tiên thanh toán để tránh xung đột khi thị trường biến động.
Về tính minh bạch, đại biểu Tô Ái Vang, Đoàn thành phố Cần Thơ kiến nghị Chính phủ công khai đầy đủ và kịp thời các thông tin về nghĩa vụ nợ đã vay, tình hình sử dụng và tình hình trả nợ để cơ quan giám sát thuận tiện theo dõi.
Song song, tăng cường vai trò của Kiểm toán Nhà nước và các cơ quan thuộc Quốc hội trong việc kiểm toán, giám sát việc thực hiện nghĩa vụ trả nợ, bảo đảm tuân thủ nguyên tắc bình đẳng giữa các chủ nợ.
Ngoài ra, cần quy định riêng về các trường hợp đặc thù có thể xảy ra sẽ được ưu tiên xử lý như thế nào, ví dụ như các khoản nợ khẩn cấp để bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, nhằm bảo đảm tính công khai và minh bạch tuyệt đối, đại biểu Tô Ái Vang cho biết.
"Cần phân cấp cho Thủ tướng điều chỉnh, gia hạn các hiệp định ODA đã ký, nếu thay đổi không ảnh hưởng bản chất mà chỉ điều chỉnh quy mô hay nguồn vốn, nhằm rút ngắn quy trình triển khai và khắc phục vướng mắc thực tiễn".
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn, Đoàn tỉnh Vĩnh Long đánh giá thủ tục ODA liên quan đến thẩm quyền của Chủ tịch nước, quy trình thủ tục để gia hạn, bổ sung, kéo dài các hiệp định ODA đã ký kết và đang triển khai hiện nay đang rất tốn thời gian. Điều này gây vướng mắc cho các địa phương khi có phát sinh vướng mắc trong thực tiễn.
Đánh giá về hệ thống thông tin, dữ liệu, số liệu chia sẻ về nợ công giữa các cấp Trung ương và địa phương, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề xuất cần bổ sung quy định làm rõ trách nhiệm phối hợp giữa bộ, ngành, thời hạn cập nhật số liệu, phương thức báo cáo và thời điểm khóa số liệu để đảm bảo tính kịp thời và minh bạch.
“Để bảo đảm tính kịp thời và minh bạch, đại biểu đề nghị quy định cụ thể hơn thời điểm đối chiếu, thời điểm khóa số liệu và phương thức báo cáo. Sự chậm trễ trong báo cáo số liệu từ địa phương chính là nguyên nhân chính dẫn đến báo cáo nợ công toàn quốc bị kéo dài", ông Hùng cho biết.
Phát biểu kết luận nội dung, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo tổng hợp đầy đủ ý kiến của các đại biểu; đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan khác khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu, giải trình thấu đáo tất cả các ý kiến, hoàn thiện hồ sơ dự án luật trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua.
-Lan Nhi
