Đại biểu Quốc hội đề xuất viên chức thôi việc do sắp xếp tổ chức, sáp nhập đơn vị hành chính cần được hưởng trợ cấp một lần tối thiểu bằng 12 tháng lương, đồng thời ưu tiên giới thiệu công việc trong hệ thống công lập hoặc khu vực chuyển tiếp...
Góp ý vào dự thảo Luật Viên chức trước Quốc hội ngày 13/11, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân, đại biểu Quốc hội TP.HCM đề cập thực tiễn của hàng chục nghìn viên chức đang bị ảnh hưởng bởi tổ chức lại chính quyền địa phương 2 cấp trong thời gian vừa qua.
Vì vậy, đại biểu cho rằng vẫn còn nhiều điểm cần được bổ sung, điều chỉnh để luật thực sự đồng hành với viên chức, những người đang trực tiếp gánh vác trọng trách của bộ máy hành chính sự nghiệp công.
Cụ thể, về thôi việc, nghỉ hưu của viên chức, đại biểu cho biết hiện nay quy định chỉ nêu chung về các trường hợp thôi việc, nghỉ hưu, chưa phân biệt rõ giữa thôi việc chủ động và thôi việc do tổ chức sắp xếp.
Do đó, đại biểu đề nghị có quy định rõ hơn để hỗ trợ họ ổn định cuộc sống và giảm rủi ro cho xã hội. “Viên chức thôi việc do sắp xếp tổ chức, sáp nhập đơn vị hành chính cần được hưởng trợ cấp một lần tối thiểu bằng 12 tháng lương, đồng thời ưu tiên giới thiệu công việc trong hệ thống công lập hoặc khu vực chuyển tiếp”, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân đề xuất.
Đây là chính sách cần thiết để đảm bảo ổn định xã hội, giảm áp lực thất nghiệp, đặc biệt với viên chức trung niên đang phải lo cho gia đình, con cái học hành, đồng thời cũng thể hiện tinh thần không bỏ rơi viên chức, coi họ là đối tác đồng hành, không phải người bị bỏ lại phía sau.
Theo đại biểu, trong thực tế sáp nhập tổ chức, nhiều viên chức dù hoàn thành tốt nhiệm vụ nhưng bị rơi vào tình trạng dôi dư cơ học, không phải do yếu kém mà do tổ chức không còn vị trí tương xứng.
Hiện nay, các quy định chưa có cơ chế buộc cơ quan chủ quản phải chủ động sắp xếp, giới thiệu hoặc biệt phái viên chức dôi dư sang đơn vị khác trong cùng hệ thống công. Phần lớn viên chức phải tự đi tìm việc, tự liên hệ xin chuyển việc cho phù hợp, nhiều trường hợp bị chấm dứt hợp đồng rất thiệt thòi.
Do đó, đại biểu kiến nghị bổ sung thêm trường hợp viên chức bị dôi dư do sắp xếp lại đơn vị hành chính, hoặc tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan quản lý có trách nhiệm bố trí, biệt phái hoặc giới thiệu viên chức sang đơn vị phù hợp với chuyên môn, năng lực, không chấm dứt hợp đồng nếu viên chức vẫn đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm khác.
“Điều này không chỉ nhân văn mà còn tránh lãng phí nguồn lực. Bởi viên chức ngoài chuyên môn được đào tạo, họ còn được đào tạo, bồi dưỡng rất nhiều các kỹ năng khác từ nguồn tài chính công. Ở độ tuổi 35-50 là giai đoạn chín muồi về kinh nghiệm và bản lĩnh, họ cần được tiếp tục cống hiến thay vì trở thành người thất nghiệp ngoài ý muốn”, nữ đại biểu đoàn TP.HCM nêu góp ý.
Về vị trí việc làm của viên chức, đại biểu cho rằng vẫn còn bất cập trong cách xác định vị trí việc làm khi cơ quan thay đổi hoặc sáp nhập. Nhiều viên chức bị chuyển vị trí nhưng không được tham gia ý kiến hoặc phải làm công việc khác hẳn chuyên môn dẫn đến tâm lý hụt hẫng, giảm hiệu quả công tác.
Vì vậy, đại biểu đề nghị bổ sung nội dung, khi đơn vị tổ chức lại hoặc sáp nhập, viên chức được tham gia góp ý về vị trí việc làm mới. Nếu vị trí việc làm thay đổi không phù hợp chuyên môn, cơ quan có trách nhiệm đào tạo lại hoặc bố trí tạm thời công việc tương đương để đảm bảo ổn định đời sống.
Cùng với đó, bổ sung trường hợp viên chức bị ảnh hưởng bởi việc tổ chức lại đơn vị hoặc thay đổi vị trí việc làm được quyền tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyển đổi nghề nghiệp, kỹ năng số, quản lý dự án và được tính thời gian đào tạo là thời gian công tác liên tục.
“Việc này không chỉ giúp viên chức có cơ hội tái hòa nhập, mà còn giúp Nhà nước giữ được lực lượng lao động đã đào tạo - một nguồn nhân lực công quý giá”, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân nhấn mạnh.
Nữ đại biểu TP.HCM cũng cho rằng dự án Luật Viên chức là đạo luật quan trọng điều chỉnh đời sống nghề nghiệp của hơn 2,2 triệu viên chức cả nước, mỗi quy định dù nhỏ cũng tác động sâu sắc đến đời sống, tâm tư, niềm tin của họ.
Việc sửa luật không chỉ cho hiện tại mà còn lập khung pháp lý cho tương lai, khi khu vực công phải thích ứng với công nghệ hội nhập và khi đội ngũ viên chức phải làm việc trong môi trường linh hoạt hơn, đa dạng hơn.
“Một viên chức được đào tạo bài bản bằng ngân sách nhà nước và bằng công sức của bản thân không nên ngày mai trở thành nguồn lực bị lãng phí, họ đã chín muồi để cống hiến không phải bị đẩy vào vùng không việc chỉ vì bộ máy thay đổi”, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân cho hay.
Đại biểu Mai Văn Hải, đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa cũng nhấn mạnh cần có quy định mang tính nguyên tắc về văn bản hợp đồng, chế độ tiền lương, chế độ đãi ngộ, điều kiện làm việc, cam kết thực hiện hợp đồng và xử lý vi phạm hợp đồng. Đồng thời đề nghị cần làm rõ lĩnh vực nào cần ký hợp đồng lao động, công việc nào thì ký hợp đồng dịch vụ đối với viên chức.
Ông cũng đề xuất có quy định ưu tiên thu hút, ký hợp đồng với người công tác trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, nông nghiệp, y tế, giáo dục và đào tạo. Đây là việc cần thiết trong bối cảnh chính quyền địa phương 2 cấp.
-Nhật Dương
