Theo các chuyên gia nội tiết, béo phì là bệnh mạn tính phức tạp, thường đi kèm nhiều rối loạn chuyển hóa nguy hiểm, đòi hỏi chiến lược điều trị lâu dài và phối hợp đa chuyên khoa...
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), BMI cao hơn mức tối ưu ước tính gây ra 3,7 triệu ca tử vong do các bệnh không lây nhiễm như bệnh tim mạch, tiểu đường, rối loạn thần kinh, bệnh hô hấp mãn tính và rối loạn tiêu hóa.
Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, Phó giám đốc Trung tâm Tim mạch và Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, cho biết tình trạng béo phì đang ngày càng phổ biến và đang là vấn đề của nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
"Mới đây, chúng tôi tiếp nhận một nam bệnh nhân chỉ mới hơn 30 tuổi nhưng chỉ số BMI đã vượt 40, thuộc mức béo phì độ 3. Nếu không kiểm soát cân nặng kịp thời, bệnh nhân sẽ có nguy cơ cao gặp phải những biến chứng lâu dài như suy tim hay tai biến mạch máu não," bác sĩ Mạnh chia sẻ.
Theo bác sĩ Mạnh, sự gia tăng của béo phì phần lớn đến từ lối sống hiện đại ít vận động, chế độ ăn nhiều đồ ăn nhanh, đồ uống có đường, cộng thêm áp lực căng thẳng kéo dài khiến thói quen sinh hoạt bị đảo lộn. Tất cả yếu tố này kết hợp lại tạo nên nguy cơ lớn cho sức khỏe tim mạch. "Tỉ lệ tử vong do tim mạch và đột quỵ ở người béo phì đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng. Đây là hồi chuông cảnh báo cho cộng đồng về việc kiểm soát cân nặng và phòng ngừa sớm," bác sĩ Mạnh nhấn mạnh.
Mới đây, các bác sĩ nội tiết và phẫu thuật tiêu hóa tại Bệnh viện đa khoa Hồng Ngọc đã phối hợp cắt dạ dày hình ống cho bệnh nhân nặng 113kg, giúp kiểm soát béo phì nặng, đái tháo đường, gan nhiễm mỡ, bệnh xương khớp và nhiều rối loạn chuyển hóa nguy hiểm.
Cụ thể, chị H (46 tuổi) nhập viện tại Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc với tình trạng béo phì nhiều năm, chỉ số BMI 45,27 - thuộc béo phì độ III, mức nguy cơ rất cao theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Thể trạng nặng nề khiến chị gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, gần như không thể tự đi lại, chất lượng sống suy giảm nghiêm trọng.
Tình trạng này cũng khiến chị mắc nhiều bệnh lý mạn tính nguy hiểm như đái tháo đường type 2, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, gan nhiễm mỡ và các bệnh lý xương khớp do cơ thể phải chịu quá tải kéo dài. Theo các bác sĩ, với diễn biến kéo dài như vậy, việc tiếp tục điều trị nội khoa đơn thuần bằng thuốc khó mang lại hiệu quả lâu dài, thậm chí còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ khác cho sức khỏe.
“Sau khi đánh giá toàn diện, bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật chuyển hóa nhằm kiểm soát tận gốc nguyên nhân, cải thiện các bệnh lý đi kèm, giúp người bệnh nâng cao chất lượng sống”, ThS.BSNT Nguyễn Thị Như Quỳnh, Khoa Nội tiết, BVĐK Hồng Ngọc, cho biết.
Sau hội chẩn liên chuyên khoa, các bác sĩ đã thống nhất chỉ định cắt dạ dày hình ống, đây là phương pháp điều trị hiệu quả hàng đầu hiện nay cho béo phì nặng và các rối loạn chuyển hóa đi kèm.
“Cắt dạ dày hình ống không phải phẫu thuật thẩm mỹ mà là can thiệp điều trị chuyển hóa. Phương pháp này không chỉ giúp người bệnh ăn ít hơn mà còn điều hòa cơ chế thần kinh - nội tiết, giảm cảm giác đói, cải thiện độ nhạy insulin, từ đó kiểm soát hiệu quả đường huyết, mỡ máu và các rối loạn chuyển hóa lâu dài”, ThS.BSNT Nguyễn Thị Như Quỳnh chia sẻ.
Một ngày sau ca phẫu thuật nội soi, chị H đã có thể tự đứng và đi lại nhẹ nhàng. Sau 1 tháng, tổng mức giảm lên tới 15kg, kèm theo sự cải thiện rõ rệt của đường huyết, huyết áp và mỡ máu. Điều này cho thấy hiệu quả kiểm soát toàn diện cả béo phì lẫn các bệnh đồng mắc, mang tính bền vững lâu dài chứ không chỉ là giải pháp tạm thời.
Trước đó, một cô gái 28 tuổi ở Hưng Yên, nặng 102 kg, cũng rơi vào trầm cảm nặng nề vì những lời kỳ thị ngoại hình. TS.BS Bùi Thanh Phúc, Phó Trưởng khoa Phẫu thuật Cấp cứu Tiêu hóa, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết: “Với chỉ số BMI = 39, bệnh nhân được chẩn đoán béo phì nặng, vượt xa ngưỡng BMI bình thường của người châu Á (dưới 23)”.
Hậu quả là cơ thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng: Rối loạn mỡ máu, tăng cholesterol, tăng nguy cơ bệnh tim mạch; Thoái hóa khớp, đặc biệt là hai đầu gối đau nhức, đi lại khó khăn; Vận động hạn chế, không thể tập thể dục, chạy bộ. Sau nhiều lần áp dụng phương pháp điều trị nội khoa nhưng thất bại, bệnh nhân đã được chỉ định phẫu thuật theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
Tính đến nay, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện hơn 500 ca phẫu thuật nội soi tạo hình dạ dày ống đứng, giúp nhiều bệnh nhân giảm cân bền vững và cải thiện đáng kể tình trạng sức khỏe.
GS.TS Trần Bình Giang, Nguyên Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Chủ tịch Hội Ngoại khoa và Phẫu thuật Nội soi Việt Nam, cho biết các nghiên cứu theo dõi trong 5 năm tại bệnh viện cho thấy phương pháp này mang lại hiệu quả giảm cân nhanh chóng, duy trì kết quả lâu dài, đồng thời ít ảnh hưởng đến chức năng cơ thể, đặc biệt là các rối loạn chuyển hóa.
Các bác sĩ tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cũng nhấn mạnh: Điều trị bệnh béo phì là một liệu trình toàn diện cả chế độ sinh hoạt, điều trị từ nội khoa đến điều trị tâm lý và ngoại khoa.
Người bệnh cần tăng cường tiêu hao năng lượng; Điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống; Sử dụng thuốc hỗ trợ điều trị... Việc sử dụng thuốc cần được giám sát bởi bác sĩ chuyên khoa, tránh các sản phẩm trôi nổi trên thị trường vì chúng tiềm ẩn nhiều nguy cơ, thậm chí có thể đe dọa tính mạng.
PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, trưởng khoa phẫu thuật tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, phân tích rằng người béo phì thường kèm theo nhiều rối loạn trong cơ thể, tạo thành một chuỗi tác động tiêu cực lên tim và hệ tuần hoàn. Do đó, béo phì cần được nhìn nhận là một bệnh lý và phải điều trị nghiêm túc, thay vì chỉ xem đây là vấn đề thẩm mỹ.
Theo bác sĩ Tuấn, điều trị béo phì phải theo hướng toàn diện từ can thiệp thay đổi lối sống, dùng thuốc nội khoa cho tới phẫu thuật giảm cân khi cần thiết. Đồng thời, nên tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần, ưu tiên các hoạt động như đi bộ nhanh, bơi lội hoặc đạp xe. Ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng kéo dài cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân nặng hợp lý.
-Hoài Phương
