Theo các chuyên gia, làn sóng đầu tư công quy mô lớn đang mở ra cơ hội cho doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực: Từ xây lắp hạ tầng, sản xuất vật liệu, đến cung ứng thiết bị và công nghệ. Với chính sách mới khuyến khích khu vực tư nhân tham gia chuỗi giá trị đầu tư công, doanh nghiệp cần chuẩn bị năng lực tài chính, quản trị để tận dụng thời cơ…
Tại Diễn đàn Kinh tế MB Economic Insights 2025 do Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) tổ chức mới đây, các chuyên gia nhận định với dư địa tài khoá lớn (nợ công chỉ quanh mức 34% GDP), đầu tư công là một trong những trụ cột quan trọng để Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng 2 chữ số trong những năm tới.
Chính phủ đang đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng giao thông, hạ tầng số, hạ tầng năng lượng, giáo dục, y tế và nhiều lĩnh vực thiết yếu khác nhằm cải thiện sản lượng tiềm năng của nền kinh tế.
Theo Bộ Tài chính, năm 2025, tổng vốn kế hoạch đầu tư công khoảng 1,1 triệu tỷ đồng, lớn nhất từ trước tới nay.
“Cùng với quá trình đổi mới nhanh chóng của bộ máy nhà nước trong thời gian qua và ưu tiên thúc đẩy chuyển đổi số, tôi cho rằng quy mô giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian tới sẽ lớn hơn rất nhiều so với các giai đoạn trước đây”, TS. Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Nghiên cứu, Đại học VinUni; Nguyên Vụ trưởng Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương, nhận định.
Theo các chuyên gia, ngoài hệ thống sân bay, bến cảng, đường cao tốc đang được đầu tư mở rộng, Nhà nước sẽ tập trung vào 3 nhóm hạ tầng trọng điểm trong thời gian tới.
Thứ nhất là các tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam; đường sắt kết nối với Trung Quốc, Lào.
Thứ hai là hạ tầng số, được triển khai quyết liệt để tăng năng suất cho nền kinh tế.
Thứ ba là năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo vì muốn tăng trưởng cao thì phải có đủ điện; đặc biệt các lĩnh vực công nghệ cao như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) cũng đòi hỏi nguồn năng lượng rất lớn.
Đặc biệt, các tuyến cao tốc sẽ mở ra một hướng lưu thông hàng hóa hoàn toàn mới, thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động logistics, thương mại, du lịch và cả đầu tư.
“Điểm đáng chú ý của giai đoạn đầu tư công hiện nay là chính sách mua sắm công có sự tham gia của khu vực tư nhân. Nhà nước không chỉ đầu tư trực tiếp mà còn tạo thị trường cho doanh nghiệp tư nhân thông qua việc trở thành “người mua hàng lớn nhất”, ông Nguyễn Tú Anh chỉ ra cơ hội cho các doanh nghiệp tư nhân trong bối cảnh Nhà nước đẩy mạnh đầu tư công.
Trước đây, phần lớn các gói thầu lớn liên quan đầu tư công thuộc về doanh nghiệp nhà nước. Giờ đây, xu hướng đã thay đổi: doanh nghiệp tư nhân được tham gia cung ứng sản phẩm, dịch vụ cho khu vực công, mở ra cơ hội lớn để mở rộng quy mô và khẳng định năng lực.
“Cơ chế này đã được khẳng định trong Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và cụ thể hóa trong Nghị quyết 168 của Quốc hội, do đó doanh nghiệp tư nhân cần theo dõi sát chính sách để nắm bắt cơ hội từ làn sóng đầu tư công mới”, TS Tú Anh khuyến nghị.
Đồng tình với TS. Nguyễn Tú Anh, ông Phạm Như Ánh, Tổng giám đốc MB, đánh giá thời gian gần đây, Chính phủ đã định hình một loạt dự án quy mô lớn, mang tính “chuyển đổi trạng thái”, tập trung vào các lĩnh vực như hạ tầng giao thông, năng lượng và hạ tầng số. Nếu vài năm trước dự án đầu tư công quy mô mười nghìn tỷ đã được coi là lớn thì hiện nay đã có nhiều dự án quy mô hàng trăm ngàn tỷ đồng.
“Điều này mở ra cơ hội đáng kể cho các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng đầu tư công – từ nhà thầu xây lắp, nhà cung cấp thiết bị, đến các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nguyên vật liệu, công nghệ và máy móc phục vụ dự án”, Tổng giám đốc MB phân tích.
Ông Phạm Như Ánh cho biết để kịp thời đáp ứng nhu cầu vốn của các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị đầu tư công, MB đã phát triển các gói sản phẩm tài chính chuyên biệt.
Đối với doanh nghiệp xây lắp, MB cung cấp giải pháp tài chính tối ưu, bao gồm tín dụng, bảo lãnh và hỗ trợ vốn lưu động dành cho các đơn vị triển khai dự án hạ tầng – từ giao thông, xây dựng cho tới trung tâm dữ liệu.
Đối với các doanh nghiệp trong hệ sinh thái phụ trợ, như sản xuất thép, xi măng, hoặc nhập khẩu thiết bị – MB xây dựng một chuỗi tài trợ đa tầng, kết nối từ chủ đầu tư đến tổng thầu, thầu phụ và nhà cung cấp. Mô hình này cho phép phân bổ vốn theo chuỗi, đảm bảo dòng vốn được đưa đến đúng mắt xích cần thiết trong toàn hệ sinh thái đầu tư công.
“Ngày 5/12 tới, MB sẽ ra mắt phiên bản 2 của MB BIZ, tích hợp công nghệ mới để cải thiện trải nghiệm và đáp ứng toàn diện các nhu cầu tài chính doanh nghiệp. Trong thời gian tới, MB cũng sẽ tiếp tục cập nhật các sản phẩm mới bám sát chuỗi giá trị đầu tư công, nhằm phục vụ tối đa nhu cầu của khách hàng doanh nghiệp”, ông Phạm Như Ánh, Tổng giám đốc MB
TS. Nguyễn Xuân Thành, Giảng viên cao cấp, Fulbright Việt Nam, khuyến nghị để nắm bắt được cơ hội từ làn sóng đẩy mạnh đầu tư công, các doanh nghiệp tư nhân cần nhanh chóng nâng cao năng lực quản trị rủi ro hợp đồng, quản trị tiến độ và chi phí.
Bởi lẽ, thực tế cho thấy không ít dự án đầu tư công bị chậm tiến độ, đội vốn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng tiền và lợi nhuận của nhà thầu cũng như nhà cung ứng. Chỉ khi kiểm soát tốt các yếu tố này, khu vực tư nhân mới có thể tham gia một cách bền vững vào chuỗi đầu tư công.
-Thu Ngân
