Đồng bộ thể chế trong Luật Giá, đổi mới cơ chế thanh tra và bình ổn giá

Sáng ngày 3/11, Quốc hội nghe Chính phủ trình và Ủy ban Kinh tế – Tài chính báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá. Dự thảo tập trung hoàn thiện thể chế quản lý giá theo hướng đồng bộ, đồng thời đổi mới cơ chế thanh tra và phân cấp thẩm quyền bình ổn giá phù hợp mô hình chính quyền hai cấp…

Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết Luật sửa đổi lần này hướng tới thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về hoàn thiện thể chế, tinh gọn bộ máy, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước về giá.

Việc điều chỉnh này cũng nhằm thích ứng với việc sắp xếp lại đơn vị hành chính theo mô hình hai cấp chính quyền kể từ ngày 1/7/2025, đồng thời chuyển đổi mô hình tổ chức thanh tra theo hướng tập trung, tinh gọn và hiệu quả hơn.

Theo đó, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá số 16/2023/QH15 gồm hai điều. Trong đó, tập trung sửa đổi, bãi bỏ và bổ sung các quy định về thẩm quyền, hình thức định giá; sửa đổi tên một số hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá và thẩm quyền, hình thức định giá; quy định về thanh tra trong lĩnh vực giá để thống nhất với Luật Thanh tra 2025. Đồng thời sửa đổi tên gọi của các bộ, ngành gắn với thẩm quyền quản lý giá phù hợp với mô hình bộ máy mới.

Bên cạnh đó, Luật cũng bổ sung nội dung về quản lý giá dịch vụ hạ tầng trong khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao và cụm công nghiệp được đầu tư từ ngân sách nhà nước. Một trong những điểm đáng chú ý là việc lược bỏ điều kiện không cần thiết trong kinh doanh dịch vụ thẩm định giá, nhằm giảm chi phí tuân thủ và tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết dự thảo đã được cơ quan soạn thảo tiếp thu, chỉnh lý trên cơ sở góp ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Cơ quan thẩm tra cũng như đã giải trình các ý kiến còn khác nhau.

Về phạm vi điều chỉnh, Ủy ban nhất trí với việc thay cụm từ “thanh tra chuyên ngành về giá” bằng “thanh tra trong lĩnh vực giá” để phù hợp với chủ trương sắp xếp lại hệ thống thanh tra theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn có ý kiến đề nghị không đưa nội dung thanh tra vào Luật Giá để tránh trùng lặp.

Đối với quy định về bình ổn giá, dự thảo đề xuất chuyển thẩm quyền từ Ủy ban nhân dân cấp huyện sang Ủy ban nhân dân cấp xã, phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp. Đa số ý kiến trong Ủy ban tán thành, song đề nghị Chính phủ làm rõ phạm vi, nguồn lực và nhân lực thực hiện để đảm bảo tính khả thi về nguồn lực, nhân lực, phạm vi áp dụng bình ổn giá để thực hiện có hiệu quả.

Về danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, Ủy ban cơ bản thống nhất với dự thảo nhằm bảo đảm thống nhất với các quy định pháp luật liên quan và phù hợp với chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Đối với hàng dự trữ quốc gia, đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản nhất trí với dự thảo quy định “chỉ những hàng hóa thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh mới thực hiện bán chỉ định do Bộ Quốc phòng và Bộ Công an định giá cụ thể để thực hiện mua, bán hàng dự trữ quốc gia thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh theo quy định của Luật Dự trữ quốc gia”.

Mặc dù vậy, một số ý kiến đề nghị vẫn cần quy định khung giá tối thiểu để bảo đảm minh bạch, tránh lợi ích nhóm trong quá trình định giá.

Về giá dịch vụ hạ tầng trong khu công nghiệp và khu công nghệ cao, dự thảo giao Ủy ban nhân dân cấp tỉnh định giá cụ thể. Nhiều ý kiến đồng tình quy định này giúp giảm bớt thủ tục và bảo đảm sự thống nhất trong quản lý cũng nhu khai thác tài sản đầu tư từ ngân sách.

Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi, cũng có đề xuất cho phép Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quy định khung giá, còn cơ quan quản lý hạ tầng quyết định giá cụ thể để tăng tính linh hoạt và phù hợp thực tiễn.

-Lan Nhi