Đại diện Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính cho biết Nghị định hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng tiêu chuẩn ESG đang được hoàn thiện và dự kiến trình Chính phủ ngay trong tháng này...
Tại hội thảo “Đa dạng vốn cho phát triển bền vững” do Báo Tài chính – Đầu tư tổ chức ngày 15/12, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước), cho biết Ngân hàng Nhà nước đã khuyến khích tín dụng xanh từ rất sớm, với dư nợ tín dụng xanh tăng trung bình 21%/năm trong 5 năm qua – cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung. Nếu như năm 2017 chỉ có 15 tổ chức tín dụng có dư nợ tín dụng xanh thì đến nay đã có 58 tổ chức tín dụng tham gia.
HAI BỘ NGÀNH NHẬP CUỘC
Đơn cử như ở Agribank, tính đến quý 3/2025, dư nợ tín dụng xanh đạt 28.355 tỷ đồng, phục vụ gần 40.000 khách hàng. Trong đó, năng lượng sạch 53%; lâm nghiệp bền vững 24%; nông nghiệp xanh 21%.
Theo bà Tùng, trước đây các ngân hàng thương mại sử dụng nguồn lực của chính mình để ưu đãi cho vay xanh. Tuy nhiên, theo Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội, ngân sách nhà nước sẽ tham gia hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân thực hiện dự án xanh, tuần hoàn hoặc áp dụng tiêu chuẩn ESG, thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa và các ngân hàng thương mại.
"Chúng tôi đang tích cực hoàn thiện dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước cho các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ gia đình, cá nhân kinh doanh vay vốn tại các ngân hàng thương mại để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng khung tiêu chuẩn ESG. Hiện dự thảo đã được Bộ Tư pháp thẩm định và trong tuần này sẽ trình Chính phủ, dự kiến sẽ có hiệu lực đầu năm tới."
Đại diện Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh, để dòng vốn xanh tăng tốc, ngoài hai nghị định hỗ trợ lãi suất, cần sự phối hợp chặt chẽ từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong việc ban hành quy định xác định dự án xanh, tuần hoàn và ESG. Ba nhóm văn bản nếu được ban hành đồng bộ sẽ giúp khơi thông tín dụng xanh trong thời gian tới.
Theo bà Tùng, Quyết định 21/2025/QĐ-TTg (ban hành ngày 4/7/2025) đã phần nào tháo gỡ khó khăn về tiêu chí môi trường và phân loại dự án xanh cho các ngân hàng thương mại. Với bộ tiêu chí này, các ngân hàng có thể thẩm định, phê duyệt và cấp tín dụng xanh chính xác hơn, tránh rủi ro “tẩy xanh” (greenwashing). Qua đó, giúp doanh nghiệp tiếp cận ưu đãi minh bạch hơn.
Bà Phạm Thị Thanh Tâm, Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính (Bộ Tài chính), cũng xác nhận Bộ Tà chính sẽ trình dự thảo Nghị định hỗ trợ lãi suất thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trong tháng 12/2025.
NHIỀU RÀO CẢN ĐỐI VỚI NGÂN HÀNG VÀ DOANH NGHIỆP
Tuy vậy, nhiều doanh nghiệp và ngân hàng cho rằng Quyết định 21 là cần thiết nhưng chưa đủ. Theo ông Vương Văn Quý, Phó trưởng ban Chính sách tín dụng Agribank, việc mở rộng tín dụng xanh và huy động vốn cho phát triển bền vững hiện vẫn đối mặt nhiều rào cản. Trong đó, ngành ngân hàng đang thiếu cơ sở dữ liệu chuẩn, tính minh bạch về dự án xanh, dẫn tới khó khăn trong đánh giá hiệu quả và rủi ro.
Cùng đó, cơ chế ưu đãi cho tín dụng xanh chưa đủ mạnh, lãi suất cho vay chưa tạo khác biệt rõ rệt so với tín dụng thông thường, trong khi các quỹ bảo lãnh hoặc bù đắp rủi ro môi trường chưa phát huy hiệu quả.
Năng lực ESG của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, còn hạn chế, gây khó khăn trong tiếp cận vốn xanh và phát hành trái phiếu xanh.
(Ghi nhận ý kiến chung tại Hội thảo)
Cũng theo đại diện một số ngân hàng, năng lực ESG của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, còn hạn chế, gây khó khăn trong tiếp cận vốn xanh và phát hành trái phiếu xanh. Thị trường trái phiếu xanh trong nước còn non trẻ, chi phí tuân thủ cao, yêu cầu minh bạch lớn, trong khi việc huy động vốn từ các tổ chức quốc tế gặp trở ngại do sự khác biệt giữa tiêu chuẩn trong nước và thông lệ quốc tế cũng là trở ngại đối với các ngân hàng.
Để tháo gỡ các nút thắt trên, đại diện các ngân hàng đề xuất xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về phát thải, năng lượng và đa dạng sinh học, phục vụ đánh giá dự án và chuẩn hóa việc đo lường phát thải khí nhà kính.
Đồng thời, Chính phủ cần ban hành các chính sách ưu đãi tài chính cụ thể như cấp bù lãi suất, tái cấp vốn ưu đãi, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hoạt động vay vốn xanh, cũng như thành lập quỹ bảo lãnh xanh nhằm chia sẻ rủi ro với ngân hàng.
Ngoài ra, các ngân hàng kiến nghị có chính sách tăng cường đào tạo, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực ESG; sớm hoàn thiện khung pháp lý cho trái phiếu xanh theo chuẩn quốc tế và đẩy mạnh phối hợp liên ngành để đơn giản hóa thủ tục, thu hẹp khoảng cách giữa quy định trong nước và tiêu chuẩn quốc tế, qua đó cải thiện khả năng tiếp cận các nguồn vốn xanh dài hạn.
-Tùng Thư
