Dữ liệu - “tài sản chiến lược thứ 5” của nền kinh tế hiện đại

Từ chuyển đổi số đến kinh tế số, dữ liệu không chỉ là “nguyên liệu” mà còn là yếu tố sản xuất mới, góp phần định hình phương thức quản trị hiện đại, nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo ra động lực tăng trưởng mới cho các địa phương…

Ngày 29/10, UBND tỉnh Hưng Yên phối hợp với Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia (NDA) tổ chức Diễn đàn Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số tỉnh Hưng Yên 2025 với chủ đề: "Kinh tế dữ liệu, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững". Sự kiện với sự tham gia của hơn 500 đại biểu đến từ các bộ, ngành Trung ương, các tập đoàn công nghệ, viễn thông, các viện nghiên cứu, trường đại học, quỹ đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp địa phương…

DỮ LIỆU – “DẦU MỎ MỚI” CỦA THẾ KỶ 21

Chia sẻ tại sự kiện, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, cho biết trong kỷ nguyên số của thế kỷ 21, dữ liệu đang nổi lên như một nguồn tài nguyên có giá trị chiến lược vượt trội. Ông Cương dẫn lại lời Tổng Bí thư Tô Lâm, rằng: “Chúng ta đang bước vào giai đoạn bình minh của kỷ nguyên số, thời kỳ dữ liệu đã trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng, trở thành “năng lượng mới”, thậm chí là “máu” của nền kinh tế số”.

Trước đó, ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, trong đó nhấn mạnh yêu cầu phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng số, công nghệ số trên nguyên tắc “hiện đại, đồng bộ, an ninh, an toàn, hiệu quả, tránh lãng phí”; làm giàu, khai thác tối đa tiềm năng của dữ liệu, đưa dữ liệu thành tư liệu sản xuất chính, thúc đẩy phát triển nhanh cơ sở dữ liệu lớn, công nghiệp dữ liệu, kinh tế dữ liệu.

Nghị quyết đặt ra mục tiêu đến năm 2030 nâng tỉ trọng xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao trên tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu đạt tối thiểu 50%, quy mô kinh tế số đạt tối thiểu 30% GDP, tỉ lệ sử dụng dịch vụ công trực tuyến của người dân và doanh nghiệp đạt 80%, tỉ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo đạt trên 40%; đến năm 2045, quy mô kinh tế số đạt tối thiểu 50% GDP, thuộc nhóm 30 nước dẫn đầu về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Về phát triển kinh tế số đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, xác định rõ vai trò trung tâm của dữ liệu trong nền kinh tế số; nhấn mạnh việc phát triển thị trường dữ liệu, hạ tầng số quốc gia, các sàn giao dịch và dịch vụ dữ liệu; đặt mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm 30% GDP và đến năm 2045, đạt tối thiểu 50% GDP.

Theo Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Nghị quyết 57 tạo hành lang chính trị để doanh nghiệp khai thác dữ liệu, phát triển sản phẩm số, AI, nền tảng phân tích dữ liệu lớn. Gắn kết với kinh tế xanh và kinh tế số: Dữ liệu giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình, nâng cao năng suất và mở rộng thị trường. Thúc đẩy thị trường nhân lực dữ liệu: Nghị quyết yêu cầu có cơ chế đặc biệt để thu hút, trọng dụng và nuôi dưỡng nhân tài trong lĩnh vực dữ liệu và công nghệ số.

Tuy nhiên, theo ông, để dữ liệu không ngừng phát triển, phát huy hết giá trị của nó, điều cần thiết hiện nay là đột phá khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Cùng với đó, an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu là xương sống, là điều kiện tiên quyết để mọi hoạt động diễn ra suôn sẻ. Mọi hoạt động đều phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo mật và quyền riêng tư theo Luật An ninh mạng, Luật Dữ liệu, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

DỮ LIỆU - TÀI SẢN CHIẾN LƯỢC THỨ 5

Tại diễn đàn, ông Phạm Văn Nghiêm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên, cho biết trong bối cảnh triển khai Luật Dữ liệu 2024 và Nghị quyết 57‐NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, tỉnh Hưng Yên xác định kinh tế dữ liệu chính là trụ cột then chốt để thúc đẩy tăng trưởng xanh, hướng tới đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Tỉnh Hưng Yên đã ban hành Quyết định số 1165/ QĐ-UBND về việc phê duyệt “Chiến lược phát triển dữ liệu số tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2025 -2030, tầm nhìn đến năm 2035”. Qua đó xác định dữ liệu là nguồn tài nguyên mới; là nền tảng để thúc đẩy chuyển đổi số, kinh tế số, xã hội số, xây dựng tỉnh Hưng Yên thông minh, năng động.

"Đại hội Đảng bộ tỉnh Hưng Yên lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đã xác định mục tiêu đến năm 2045, Hưng Yên sẽ trở thành thành phố thông minh, sinh thái, trực thuộc Trung ương, là trung tâm công nghiệp, thương mại, dịch vụ và logistics hiện đại của vùng Đồng bằng sông Hồng. Để hiện thực hóa khát vọng đó, Hưng Yên xác định rõ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực trung tâm của phát triển nhanh và bền vững”, ông Nghiêm cho hay.

Dưới góc nhìn doanh nghiệp và đơn vị cung cấp giải pháp về chuyển đổi số, ông Nguyễn Tuấn Huy, Trưởng ban Chuyển đổi số Tổng công ty Viễn thông MobiFone, cho rằng dữ liệu trong kỷ nguyên số hóa đã vượt qua vai trò đơn thuần là thông tin để trở thành "tài sản chiến lược thứ 5" của nền kinh tế hiện đại, đứng cùng hàng với đất đai, lao động, vốn và năng lượng. Sự chuyển đổi này phản ánh một thực tế: dữ liệu không chỉ hỗ trợ ra quyết định mà còn tạo ra giá trị kinh tế trực tiếp.

Các quốc gia tiên phong như Singapore, Hàn Quốc và EU đã xây dựng thành công các Data Exchange Platforms – nơi dữ liệu được chuẩn hóa, chia sẻ và thương mại hóa một cách hợp pháp, minh bạch. Việt Nam đang gia tốc chuyển đổi sang nền kinh tế dữ liệu với hệ thống pháp lý ngày càng hoàn thiện, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.

Theo ông Huy, Hưng Yên đang sở hữu lợi thế hiếm có trong hành trình chuyển đổi này khi nằm ở trung tâm vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, kết nối trực tiếp với Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh, có hạ tầng công nghiệp phát triển nhanh với 43 khu công nghiệp quy hoạch, 18 khu đang hoạt động, cùng mạng 5G đã phủ sóng toàn tỉnh. “Hưng Yên có đủ bốn nguồn dữ liệu vàng – công nghiệp, nông nghiệp, du lịch và dân cư – cùng hạ tầng số mạnh mẽ. Đó là nền tảng lý tưởng để hình thành ‘nền kinh tế dữ liệu địa phương”, Trưởng ban Chuyển đổi số của MobiFone, nhìn nhận.

-Nam Anh