Liên minh châu Âu (EU) đạt thỏa thuận về việc ngừng hoàn toàn nhập khẩu khí đốt từ Nga, một quyết định mang tính bước ngoặt nhằm chấm dứt sự phụ thuộc vào năng lượng Nga trong bối cảnh cuộc chiến tranh giữa Nga và Ukraine vẫn chưa đi đến hồi kết...
Theo thỏa thuận được các nhà ngoại giao EU và các nhà lập pháp của Nghị viện châu Âu thông qua vào ngày 2/12, tất cả các hoạt động nhập khẩu khí đốt từ Nga vào khối này sẽ bị cấm từ mùa thu năm 2027. Quyết định này cũng bao gồm các mốc thời gian sớm hơn cho việc loại bỏ dần khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và các hợp đồng cung cấp ngắn hạn - tờ báo Financial Times cho hay.
Ngoài ra, EU cũng đã đồng ý rằng Ủy ban châu Âu (EC) sẽ đưa ra đề xuất vào đầu năm tới để cấm tất cả các hoạt động nhập khẩu dầu từ Nga từ năm 2027. Mặc dù dầu mỏ của Nga đã bị châu Âu áp các biện pháp trừng phạt, Hungary và Slovakia vẫn được miễn trừ và tiếp tục mua dầu Nga qua đường ống Druzhba.
Mục tiêu chấm dứt hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt Nga từ năm 2027 được coi là một sự thỏa hiệp giữa các quốc gia thành viên và Nghị viện châu Âu, cơ quan vốn đã thúc đẩy một mốc thời gian tham vọng hơn.
Hungary và Slovakia từ lâu đã phản đối lệnh cấm này, cho rằng họ có nguy cơ thiếu hụt nguồn cung năng lượng và giá cả tăng cao. Để nhượng bộ hai quốc gia này, EC cho biết lệnh cấm có thể được hoãn đến tháng 11/2027 nếu các quốc gia thành viên gặp khó khăn trong việc lấp đầy kho dự trữ khí đốt trong 2 năm tới.
Ông Dan Jorgensen, ủy viên năng lượng của EU, phát biểu: "Cuối cùng, và mãi mãi, chúng ta đang tắt vòi khí đốt Nga”. Ông nhấn mạnh rằng lệnh cấm này đánh dấu sự lựa chọn của châu Âu về "an ninh năng lượng và độc lập" và khẳng định rằng khối này "sẽ không bao giờ quay lại sự phụ thuộc nguy hiểm vào Nga".
Chủ tịch EC Ursula von der Leyen ngày 3/12 nói thỏa thuận này đánh dấu một "ngày tốt lành" cho châu Âu. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto tuyên bố rằng ngay khi lệnh cấm được thực thi chính thức, Hungary sẽ đâm đơn kiện tại các tòa án trong EU. Ông nói trên mạng xã hội X: "Công việc chuẩn bị đã được tiến hành. Chúng tôi sẽ làm mọi thứ cần thiết để bảo vệ an ninh năng lượng của Hungary”.
Trước khi chiến tranh Nga - Ukraine nổ ra vào năm 2022, EU đã nhập khẩu từ Nga khoảng 40% lượng khí đốt mà khối này tiêu thụ. Tuy nhiên, EU đã nhanh chóng đa dạng hóa nguồn cung và chuyển sang sử dụng nhiều hơn các nguồn năng lượng tái tạo khi Moscow bắt đầu cắt giảm dòng chảy khí đốt vào cuối năm 2021.
Hiện tại, EU chủ yếu nhập khẩu khí đốt từ Na Uy và Mỹ. Mặc dù lượng khí đốt Nga cung cấp qua đường ống giảm, nhập khẩu LNG từ Nga vào EU tăng từ năm 2022. Việc nhập khẩu LNG Nga cũng đã bị EU áp đặt các biện pháp trừng phạt riêng biệt. Theo thỏa thuận giữa các quốc gia thành viên đạt được vào tháng 10 vừa qua, nhập khẩu LNG Nga vào EU sẽ bị cấm từ tháng 4/2026.
Các nhà đàm phán EU đồng ý rằng nếu có một cú sốc nguồn cung năng lượng xảy ra trong tương lai, lệnh cấm năm 2027 có thể tạm thời được dỡ bỏ khi một quốc gia thành viên tuyên bố "tình trạng khẩn cấp".
Ngoài ra, các nhà nhập khẩu khí đốt sẽ phải cung cấp cho cơ quan hải quan các chứng từ chứng minh nguồn gốc để ngăn chặn việc lách lệnh cấm, mặc dù các nhà giao dịch đã cảnh báo rằng việc truy xuất nguồn gốc để chứng minh năng lượng không phải từ Nga có thể là một thách thức.
Đối với các doanh nghiệp, việc không tuân thủ lệnh cấm nhập khẩu khí đốt Nga có thể dẫn đến mức phạt bằng 3,5% doanh thu toàn cầu của doanh nghiệp, hoặc một khoản phạt cố định là 40 triệu euro. Cá nhân có thể đối mặt với mức phạt 2,5 triệu euro.
Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí sạch (CRECA) hồi tháng 10 cho biết Nga hiện thu về 524 triệu euro mỗi ngày từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch, con số thấp nhất kể từ khi chiến tranh Ukraine bắt đầu.
-An Huy
