Hơn 1.689 tỷ đồng phân bổ cho giai đoạn 2021-2025 đã giúp Gia Lai giảm tỷ lệ hộ nghèo vượt kế hoạch và thay đổi diện mạo nông thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Sau sáp nhập, Gai Lai cũng phải đối mặt với nhiều thách thức như địa bàn rộng, tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao, cơ sở hạ tầng hạn chế và một số tập quán lạc hậu ảnh hưởng đến sản xuất. Tuy nhiên, qua việc huy động toàn hệ thống chính trị, sự chung tay của cộng đồng và nỗ lực của người dân, Gia Lai đã đạt được những kết quả đáng kể trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.
ĐA DẠNG HOÁ CÁC MÔ HÌNH SINH KẾ GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG
Tỉnh Gia Lai đã triển khai quyết liệt và đồng bộ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh đóng vai trò thường trực, phối hợp với các sở ngành hướng dẫn UBND cấp xã đề xuất và triển khai dự án cụ thể, đưa chính sách đến trực tiếp hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo.
Tổng kinh phí phân bổ cho Chương trình của tỉnh là hơn 1.689 tỷ đồng, bao gồm 717 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển và 971 tỷ đồng vốn sự nghiệp. Đến ngày 30/6/2025, tỉnh đã giải ngân 1.237 tỷ đồng, đạt 73,24% kế hoạch, với tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư phát triển đạt 72,31% và vốn sự nghiệp đạt 73,93%.
Nguồn vốn này được tập trung vào việc hỗ trợ hạ tầng kinh tế - xã hội tại các huyện nghèo như: An Lão và Kông Chro, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo.
Cụ thể, Dự án 1 hỗ trợ đầu tư hạ tầng cho hai huyện này có kinh phí 568 tỷ đồng, đã đầu tư hơn 127 công trình về giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế, văn hóa, nước sạch và điện lực. Đến năm 2025, giải ngân ước đạt 428 tỷ đồng, chiếm 95% kế hoạch. Trong đó, Tiểu dự án 2 hỗ trợ huyện An Lão thoát nghèo giai đoạn 2022-2025 đã triển khai ba công trình trọng điểm như cầu Bến Nhơn, cầu Sông Đinh và đường bao quanh thị trấn An Lão, giải ngân 97,3 tỷ đồng, đạt 87,39%.
Bên cạnh hạ tầng, chương trình nhấn mạnh đa dạng hóa sinh kế và phát triển mô hình giảm nghèo. Các chính sách hỗ trợ sản xuất, cải thiện dinh dưỡng, giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững và nhà ở cho hộ nghèo được triển khai rộng rãi. Đặc biệt, các mô hình hỗ trợ sinh kế đã mang lại hiệu quả rõ nét, giúp người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số ổn định cuộc sống.
Tại xã Ia Phí, chương trình cấp 182 con bò cái sinh sản và phân bón cho 40 hộ dân trên hơn 10 ha đất, khuyến khích bà con học kỹ thuật chăm sóc và nhân đàn. Nhiều hộ đã chủ động xây chuồng trại, sử dụng phân bò để bón cho vườn cà phê, giảm chi phí và tăng thu nhập.
Để nhân rộng, xã Ia Phí thành lập nhóm chăn nuôi bò sinh sản tại hai làng Yăng 3 và Or với 21 hộ tham gia, chủ yếu là hộ nghèo và cận nghèo. Dự án hỗ trợ 19 con bò cùng lớp tập huấn, giúp thay đổi tập quán chăn nuôi truyền thống sang sản xuất bền vững. Ông Thái Văn Chung, Trưởng phòng Kinh tế xã Ia Phí, nhấn mạnh mô hình này đã giúp nhiều hộ vươn lên, và mong muốn tiếp tục nhận hỗ trợ để mở rộng.
Tương tự, tại xã Ia Rbol, các mô hình hỗ trợ sinh kế kết hợp vốn vay ưu đãi, cấp bò sinh sản, nhà ở và công trình nước sạch đã thay đổi diện mạo nông thôn. Theo bà Tô Thị Phương Kiều, Trưởng phòng Kinh tế xã Ia Rbol, thống kê từ 2020 đến nay, xã xây 61 căn nhà, lắp 19 công trình nước sạch và cấp 148 con bò, giảm mạnh tỷ lệ hộ nghèo ở địa bàn có hơn 90% đồng bào dân tộc thiểu số.
Những mô hình này không chỉ cung cấp vật chất mà còn thay đổi tư duy, khơi dậy ý chí vươn lên, khẳng định hiệu quả của chính sách giảm nghèo tại Gia Lai.
VẪN NHIỀU KHÓ KHĂN TRONG CÔNG CUỘC GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của Gia Lai, với việc bố trí nguồn lực kịp thời từ trung ương và địa phương, đảm bảo đối ứng theo Quyết định 02/2022/QĐ-TTg.
Các mục tiêu giai đoạn 2021-2025 cơ bản đạt kế hoạch, với chính sách hỗ trợ đầy đủ về tín dụng, y tế, giáo dục, nhà ở, nước sinh hoạt, thông tin, việc làm và tiền điện. Hạ tầng tại huyện nghèo và xã khó khăn được hoàn thiện, huyện An Lão thoát nghèo theo Quyết định 880/QĐ-TTg năm 2022.
Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức được thực hiện thường xuyên, giúp người dân nắm bắt chính sách và nỗ lực thoát nghèo.
Giai đoạn 2022-2024, tỷ lệ hộ nghèo khu vực Bình Định cũ giảm bình quân 1,23%/năm, với 26.792 hộ thoát nghèo; hộ cận nghèo giảm 1,06%/năm, với 18.509 hộ thoát cận nghèo. Đến cuối 2025, dự kiến hộ nghèo còn 0,62% (2.775 hộ), giảm 0,39% so với 2024; hộ cận nghèo còn 1,1% (4.906 hộ), giảm 1,08%.
Tuy nhiên, với Gia Lai cũ có tỷ lệ người đồng bào dân tộc thiểu số cao, một số phong tục, tập quán lạc hậu của người đồng bào dân tộc thiểu số gây ảnh hưởng đến việc sản xuất, tiêu dùng; cơ sở hạ tầng vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế, cần đầu tư nguồn lực lớn để đầu tư nâng cấp.
Hộ nghèo, hộ cận nghèo chủ yếu là người dân tộc thiểu số có nhận thức không đồng đều, thiếu kiến thức tổ chức sản xuất, chưa biết cách tích lũy vốn để phát triển kinh tế; còn nặng tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào nhà nước hoặc trông chờ vào nguồn tài trợ của các tổ chức, cá nhân khác.
Hiện Gia Lai vẫn gặp khó khăn như: hướng dẫn trung ương chưa thống nhất, hộ nghèo cuối giai đoạn chủ yếu là người cao tuổi, khuyết tật; tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao với tập quán lạc hậu, hạ tầng hạn chế; nhận thức chưa đồng đều, tư tưởng ỷ lại, lười lao động ở một số hộ.
Để tiếp tục hiệu quả, Gia Lai kiến nghị Quốc hội sớm có chủ trương Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo giai đoạn 2026-2030 hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo, người làm nông lâm ngư nghiệp mức sống trung bình và lao động thu nhập thấp; quy định chuẩn nghèo mới thay Nghị định 07/2021/NĐ-CP và 30/2025/NĐ-CP, phù hợp kinh tế - xã hội; ban hành chính sách hỗ trợ nhóm yếu thế đảm bảo an sinh xã hội.
Chương trình giảm nghèo bền vững tại Gia Lai không chỉ giảm tỷ lệ nghèo mà còn xây dựng nền tảng phát triển lâu dài, thay đổi tư duy và cuộc sống người dân. Với sự kiên trì triển khai, tỉnh đang hướng tới mục tiêu không ai bị bỏ lại phía sau, góp phần vào sự thịnh vượng chung của đất nước. Tuy nhiên, cần tiếp tục hỗ trợ từ trung ương để vượt qua thách thức, đảm bảo giảm nghèo thực sự bền vững trong giai đoạn mới.
-Minh Hiếu
