Người tiêu dùng trẻ Trung Quốc là những người “chi tiêu có chọn lọc”. Họ sẵn sàng mạnh tay chi tiền — nhưng chỉ cho những thứ mang lại giá trị thực sự...
Tại Trung Quốc, ngày Lễ Độc Thân 11//11 luôn là cao điểm mua sắm hàng năm và cũng là “mùa vàng” của các sản phẩm dành cho thú cưng. Ngay cả khi ngân sách eo hẹp, nhiều “con sen” (người nuôi) vẫn chấp nhận cắt giảm chi tiêu cho bản thân để dành tiền mua sắm cho thú cưng.
Từ thức ăn hạt, đồ hộp, sản phẩm sấy khô, đến cát vệ sinh, đồ ăn vặt, thực phẩm bổ sung, thậm chí cả nhà vệ sinh thông minh. Hầu như mọi danh mục trong ngành hàng chăm sóc thú cưng đều ghi nhận doanh số mạnh mẽ trong mùa lễ hội mua sắm năm nay.
Những năm gần đây, ngành tiêu dùng cho thú cưng tại Trung Quốc phát triển rõ rệt. Theo Sách trắng Ngành thú cưng Trung Quốc 2025, đến cuối năm 2024, số lượng thú cưng tại các đô thị đã vượt 120 triệu con, với thị trường chó mèo đô thị đạt hơn 300 tỷ NDT (42 tỷ USD).
Riêng nhóm sản phẩm thú cưng thông minh đã tạo ra khoảng 10,2 tỷ NDT (1,5 tỷ USD), chiếm một phần năm tổng thị trường sản phẩm cho thú cưng. iMedia Research dự báo toàn bộ ngành thú cưng Trung Quốc sẽ đạt 811,4 tỷ NDT (114,7 tỷ USD) vào năm 2025.
Đây không chỉ là câu chuyện về việc người dân mua nhiều thức ăn cho chó mèo hơn. Đây là câu chuyện về sự chuyển dịch căn bản trong tâm lý tiêu dùng — nơi “lợi ích cảm xúc” được ưu tiên hơn bất kỳ yếu tố nào khác.
DỮ LIỆU NGÀY 11/11 ĐÃ “ĐÁNH LỪA” GIỚI KINH TẾ
Bề ngoài, câu chuyện về người tiêu dùng Trung Quốc thắt chặt chi tiêu có vẻ hợp lý, nhưng dữ liệu từ lễ hội mua sắm 11/11 gần đây lại cho thấy một bức tranh thú vị hơn nhiều. Trong giờ đầu tiên mở bán, 587 thương hiệu thú cưng ghi nhận doanh thu tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, điều đáng chú ý hơn nằm ở những sản phẩm mà người tiêu dùng mua.
Theo Tmall, doanh số vòng đeo thông minh cho thú cưng tăng 1.560%, đồ chơi thú cưng tích hợp AI tăng 1.470%, máy uống nước thông minh tăng 250%, và bát ăn thông minh tăng 160%. Những lựa chọn này không phải để “dự trữ nhu yếu phẩm” - mà là để nâng cấp phong cách sống cho thú cưng.
Chỉ số cho thấy rõ nhất sự thay đổi này là “hệ số Engel của thú cưng” — tức là tỷ lệ tiền mà chủ nuôi dành cho thức ăn trong tổng chi tiêu cho thú cưng. Trong ba năm qua trên Tmall, con số này đã giảm 2,93%, cho thấy người nuôi đang chi tiền cho thú cưng theo cách đa dạng hơn, không chỉ lo phần “đủ ăn” mà bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến “sống chất”.
Trong kinh tế học, khi hệ số Engel giảm, điều đó đơn giản nghĩa là: thu nhập hoặc mức sống tốt hơn nên phần tiền dành cho những thứ thiết yếu như ăn uống giảm xuống (tính theo tỷ lệ), còn phần dành cho những thứ nâng cao chất lượng cuộc sống thì tăng lên.
Điều tương tự đang diễn ra với chủ nuôi Trung Quốc: họ bớt tập trung vào việc chỉ mua hạt hay thức ăn cơ bản, và dành nhiều tiền hơn cho công nghệ, sức khỏe, và trải nghiệm cho thú cưng.
Nói một cách dễ hiểu: Khi chi tiêu cho việc sinh tồn giảm còn chi tiêu phong cách sống tăng, đó không phải dấu hiệu “thắt lưng buộc bụng” — mà là sự tự tin, sẵn sàng chi tiêu cho những giá trị xứng đáng.
Xu hướng này không chỉ giới hạn trong mua sắm trực tuyến. Ở các đô thị lớn, một hệ sinh thái dịch vụ thú cưng mới đang nở rộ. Lượng tìm kiếm từ khóa “thân thiện với thú cưng” trên nền tảng du lịch Fliggy tăng 60% trong quý 1/2025 so với quý 4/2024, trong khi số lượt đặt phòng khách sạn chấp nhận thú cưng trên nền tảng lưu trú Tujia tăng 40% từ đầu năm.
Dịp nghỉ lễ 1/5 năm nay, lượng tìm kiếm khách sạn “thân thiện với thú cưng” trên Qunar tăng gấp 1,5 lần, còn số đơn đặt phòng tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tại các trung tâm thương mại cao cấp, những salon chăm sóc thú cưng chuyên biệt và quán cà phê thân thiện với thú cưng xuất hiện ngày càng phổ biến. Song song đó, các luật sư chuyên xử lý tranh chấp liên quan đến thú cưng cũng ngày càng nhiều, cho thấy mức độ hội nhập xã hội ngày càng sâu rộng của vật nuôi trong đời sống người dân Trung Quốc.
KHI CẢM XÚC TRỞ THÀNH LỢI NHUẬN
Nhiều người trẻ đi làm sẵn sàng chi hàng nghìn Nhân dân tệ cho các gói dịch vụ và sản phẩm đăng ký định kỳ dành cho thú cưng, chỉ để đổi lấy “lợi nhuận về cảm xúc”. Trong bối cảnh áp lực kinh tế và sự cô đơn ngày một tăng, thú cưng trở thành nguồn an ủi tinh thần đáng tin cậy và là người bạn đồng hành vô điều kiện.
Nghiên cứu cho thấy hơn 66% chủ nuôi thú cưng tại Trung Quốc dưới 35 tuổi, và họ xem thú cưng như một thành viên trong gia đình.
Những “người bạn nhỏ” này đảm nhiệm nhiều vai trò cảm xúc khác nhau trong từng giai đoạn cuộc sống: là bạn đồng hành khi còn độc thân, “đứa con thay thế” sau khi lập gia đình, bạn cùng chơi của trẻ nhỏ, và là nguồn an ủi trong giai đoạn buồn bã.
Các thuật ngữ như “con có lông”, “sen mèo” hay “sen chó” ngày càng phổ biến, phản ánh sự thay đổi văn hoá khi mối quan hệ người – thú cưng được nâng lên một tầng ý nghĩa cảm xúc mới.
Chính vì vậy, chi tiêu cho sức khỏe và hạnh phúc của thú cưng được xem như một khoản đầu tư cảm xúc “không thể cắt giảm”, mang lại lợi ích tâm lý rõ rệt cho người tiêu dùng. Sợi dây gắn kết này cũng thúc đẩy sự bùng nổ của những dịch vụ cao cấp vốn trước đây còn rất ít người sử dụng: từ studio chụp ảnh cho thú cưng, các thương hiệu thời trang xa xỉ ra mắt dòng sản phẩm dành cho thú cưng, đến các hãng streetwear thiết kế đồ đôi chủ – thú cưng.
Ngay cả mạng lưới đường sắt cao tốc của Trung Quốc cũng bổ sung dịch vụ vận chuyển thú cưng. Tất cả nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của giới trẻ về sự chăm sóc cá nhân hóa và chất lượng cao cho “người bạn bốn chân” của mình.
Nền kinh tế thú cưng chỉ là một trong những lĩnh vực tăng trưởng bùng nổ trong bối cảnh nhiều ngành khác đang đối mặt với khó khăn. Sản phẩm xanh, công nghệ luyện tập, thiết bị nhà thông minh và các công cụ quản lý tài chính cá nhân cũng đều hưởng lợi từ cùng một xu hướng này. Điểm chung của những ngành hàng này là chúng đáp ứng những nhu cầu rất cụ thể của một thế hệ trẻ đang phải xoay xở trong một thế giới ngày càng phức tạp.
-Hoàng Anh
