Gói hỗ trợ nông dân nhằm giảm thiểu tác động từ căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và lo ngại về chi phí sinh hoạt leo thang trong nước..
Ngày 8/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố gói hỗ trợ nông dân trị giá 12 tỷ USD, nhằm tiếp sức cho nông dân Mỹ đang gặp khó khăn trong việc tiêu thụ nông sản và chịu gánh nặng chi phí sau khi chính quyền của ông tăng thuế quan với Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa hai nước.
Gói hỗ trợ được công bố tại một cuộc thảo luận bàn tròn tại Nhà Trắng với sự tham gia của Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins, lãnh đạo một số bộ liên quan, nghị sĩ đến từ các bang sản xuất nông nghiệp trọng điểm và đại diện nông dân.
Theo bà Rollins, phần hỗ trợ có thể giải ngân ngay của chương trình là 11 tỷ USD và dự kiến chi trả một lần cho nông dân trồng các loại cây hàng hóa chủ lực. Ngoài ra, Nhà Trắng sẽ phân bổ riêng thêm 1 tỷ USD cho nông dân trồng cây trồng đặc thù như rau, quả và các loại hạt, trong lúc tiếp tục đánh giá hoàn cảnh của nhóm nông dân này. Các khoản hỗ trợ sẽ được giải ngân trước tháng 2/2026.
“Chúng tôi đã đánh giá nông dân chịu ảnh hưởng thế nào, ở mức độ nào”, ông Trump phát biểu và giải thích cách chính quyền xác định quy mô gói hỗ trợ. Ông cho biết nguồn tiền cho chương trình sẽ đến từ nguồn thu thuế quan.
Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự kiến trong tháng này sẽ áp dụng một công thức ước tính chi phí sản xuất để xác định mức hỗ trợ trên mỗi acre (tương đương khoảng 0,4 ha) đối với từng loại cây trồng. Mức chi sẽ được giới hạn ở 155.000 USD cho mỗi trang trại hoặc cá nhân và chỉ những thực thể có thu nhập dưới 900.000 USD/năm mới đủ điều kiện nhận hỗ trợ.
Cách thiết kế này nhằm hạn chế việc hỗ trợ cho các trang trại lớn - điểm từng vấp phải chỉ trích trong gói hỗ trợ nông nghiệp mà ông Trump triển khai ở nhiệm kỳ đầu tiên của mình.
Dù nông dân Mỹ nhìn chung ủng hộ ông Trump, các chính sách thương mại quyết liệt và việc chính quyền của ông thường xuyên điều chỉnh thuế quan đang chịu áp lực giám sát ngày càng lớn vì tác động đối với ngành nông nghiệp, đồng thời làm gia tăng lo ngại giá cả hàng hóa trong nước leo thang.
Gói hỗ trợ trên là bước đi mới nhất của chính quyền Trump nhằm củng cố thông điệp về chiến lược điều hành kinh tế và trấn an lo ngại của cử tri về chi phí sinh hoạt.
Đậu tương và cao lương là hai mặt hàng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, do mỗi năm hơn 1/2 sản lượng của hai mặt hàng này được xuất khẩu và phần lớn trong số đó được xuất sang thị trường Trung Quốc.
Theo Nhà Trắng, sau cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào cuối tháng 10, Bắc Kinh cam kết mua ít nhất 12 triệu tấn đậu tương Mỹ trước khi kết thúc năm 2025, đồng thời mua 25 triệu tấn mỗi năm trong 3 năm tiếp theo. Trung Quốc là thị trường nhập khẩu đậu tương lớn nhất thế giới, nhưng những năm gần đây nước này đẩy mạnh chuyển hướng đơn hàng sang Brazil và các quốc gia Nam Mỹ khác.
Từ sau cuộc gặp, Trung Quốc đã mua hơn 2,8 triệu tấn đậu tương Mỹ, tương đương khoảng 1/4 lượng mà Washington nói rằng Bắc Kinh đã cam kết. Tuy vậy, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết Trung Quốc vẫn có thể hoàn thành mục tiêu vào cuối tháng 2, muộn hơn 2 tháng so với mốc Nhà Trắng nêu ban đầu.
Gói hỗ trợ 12 tỷ USD có quy mô gần bằng giá trị tổng xuất khẩu đậu tương Mỹ sang Trung Quốc năm 2024 và xấp xỉ 1/2 tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản Mỹ sang Trung Quốc cùng năm.
Theo ghi nhận của hãng tin AP, nông dân Mỹ đánh giá cao gói hỗ trợ của chính phủ nhưng cho rằng quy mô hỗ trợ như vậy chỉ đáp ứng một phần nhu cầu thực tế. Một số nhóm nông dân nhận định việc trợ cấp khó giải quyết triệt để các vấn đề cốt lõi mà nông dân đang gặp phải như chi phí tăng vọt và thị trường bấp bênh.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump cũng triển khai gói hỗ trợ trị giá hơn 22 tỷ USD cho nông dân vào năm 2019 khi căng thẳng thương mại với Trung Quốc bùng lên và gần 46 tỷ USD trong năm 2020, bao gồm hỗ trợ liên quan đến đại dịch Covid-19.
Nhiều nông dân nói rằng họ muốn thu về lợi nhuận từ việc bán nông sản thay vì phải dựa vào trợ cấp của chính phủ để duy trì hoạt động.
Hiện tại, chính quyền ông Trump cũng đang cũng chịu áp lực xử lý tình trạng giá thịt bò trong nước tăng mạnh. Ông đã đề nghị Bộ Tư pháp điều tra các doanh nghiệp đóng gói thịt có vốn sở hữu nước ngoài mà ông cáo buộc đang đẩy giá thịt bò lên cao, dù chưa đưa ra bằng chứng cho nhận định này.
Thứ Bảy tuần trước, ông Trump ký một sắc lệnh điều hành yêu cầu Bộ Tư pháp và Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) rà soát các hành vi vi phạm quy định về cạnh tranh trong chuỗi cung ứng thực phẩm - gồm hạt giống, phân bón và thiết bị - đồng thời cân nhắc triển khai các biện pháp thực thi hoặc xây dựng quy định mới.
-Ngọc Trang
