Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Cục Hải quan) phát hiện hai doanh nghiệp tại Việt Nam nhập khẩu tổng cộng 373 thiết bị đã qua sử dụng với trị giá khai báo hơn 22,4 tỷ đồng nhưng sau đó bán ra trong nước thu lợi bất chính trên 8,6 tỷ đồng...
Theo báo cáo của Cục Hải quan, trong năm 2025, qua hoạt động thu thập thông tin tại các địa bàn, cơ quan quản lý nhận thấy hoạt động nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng có nhiều dấu hiệu rủi ro. Trên cơ sở chỉ đạo của lãnh đạo Cục Hải quan, Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã tiến hành kiểm tra một số doanh nghiệp nhập khẩu thiết bị cũ với mục đích được khai báo là phục vụ sản xuất.
Thông qua quá trình kiểm tra đã phát hiện nhiều hành vi vi phạm có tính chất nghiêm trọng.
Cụ thể, một doanh nghiệp trong giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2025 đã làm thủ tục cho 19 tờ khai nhập khẩu tổng cộng 325 thiết bị đã qua sử dụng bao gồm: máy cắt kim loại, máy cắt dây bằng tia lửa điện, máy đục lỗ bằng phương pháp phóng điện, máy khoan điều khiển số và máy gia công trung tâm điều khiển số.
Ngày 19/4/2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 18/2019/QĐ-TTg quy định về nhập khẩu máy móc, thiết bị và dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng. Trong đó, quy định nêu rõ chỉ cho phép nhập khẩu máy móc cũ nhằm phục vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.
Theo ước tính, tổng trị giá khai báo của lô hàng vượt 18 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau khi được thông quan, doanh nghiệp bán lại 235 thiết bị cho 140 đơn vị trong nước với tổng trị giá hơn 23 tỷ đồng, thu lợi bất chính hơn 8 tỷ đồng, Chi cục Điều tra chống buôn lậu cho biết.
Tiếp tục mở rộng điều tra, lực lượng chức năng xác định một doanh nghiệp khác trong năm 2025 đã mở 3 tờ khai nhập khẩu 48 máy móc đã qua sử dụng với tổng trị giá khai báo 4,4 tỷ đồng. Số thiết bị này sau đó được bán lại cho 13 doanh nghiệp, mang về khoản lợi bất chính gần 600 triệu đồng.
"Một số doanh nghiệp dù không có nhà xưởng, không hoạt động sản xuất nhưng vẫn hợp thức hóa hồ sơ bằng cách khai sai mục đích trên tờ khai hải quan, lập cam kết gian dối hoặc giả mạo hợp đồng ủy thác để hợp pháp hóa việc nhập khẩu. Sau khi thông quan, số máy móc này được bán thương mại trong nước để hưởng chênh lệch", báo cáo cơ quan Hải quan nêu.
Theo đó, Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (Vụ 3) để xử lý theo quy định pháp luật. Đến nay, cơ quan chức năng đã ban hành hai Quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội Buôn lậu theo Điều 188 Bộ luật Hình sự năm 2015 đối với hai doanh nghiệp liên quan.
Cục Hải quan cho biết hành vi này không chỉ vi phạm quy định quản lý nhà nước mà còn tạo ra môi trường cạnh tranh thiếu lành mạnh trên thị trường thiết bị cũ.
Hơn thế, việc đưa vào Việt Nam những máy móc lạc hậu, tiêu hao năng lượng lớn và không đáp ứng tiêu chuẩn an toàn có thể khiến Việt Nam trở thành nơi tiếp nhận công nghệ thải loại, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường
Cục Hải quan cho biết sẽ tiếp tục tăng cường chỉ đạo các đơn vị trực thuộc, từ Chi cục Hải quan khu vực đến lực lượng kiểm soát, kiểm tra sau thông quan và bộ phận quản lý rủi ro, siết chặt kiểm tra trong toàn bộ quy trình: tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra chi tiết, kiểm tra thực tế, đưa hàng về bảo quản, thông quan và hậu kiểm đối với doanh nghiệp nhập khẩu máy móc, thiết bị và dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng, nhằm ngăn chặn kịp thời các hành vi lợi dụng chính sách.
-Hoàng Sơn
