Dự thảo Thông tư hướng dẫn chế độ kế toán đối với hộ và cá nhân kinh doanh không thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân sẽ thực hiện kê khai doanh thu thay vì phải ghi sổ kế toán. Quy định mới nhằm giảm thủ tục, tiết kiệm thời gian và chi phí cho nhóm hộ kinh doanh nhỏ, doanh thu thấp…
Trong bản tổng hợp, giải trình và tiếp thu ý kiến góp ý của các cơ quan và tổ chức đối với dự thảo Thông tư hướng dẫn chế độ kế toán cho hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh, Cục Quản lý, Giám sát Kế toán và Kiểm toán (Bộ Tài chính) đã nêu rõ hàng loạt điểm điều chỉnh nhằm khắc phục những bất cập trong quy định hiện hành.
Liên quan đến việc sử dụng sổ kế toán, đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng mỗi năm trở xuống (hiện nay là 500 triệu đồng/năm), dự thảo quy định nhóm này không thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng và không phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Việc ghi chép doanh thu được thực hiện thông qua sổ chi tiết doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ (mẫu số S1a-HKD).
Trong khi đó, đối với nhóm có doanh thu từ 200 triệu đồng đến 3 tỷ đồng mỗi năm và nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu, dự thảo yêu cầu sử dụng hóa đơn bán hàng cùng sổ chi tiết doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ (mẫu số S2a-HKD) và chứng từ kế toán làm căn cứ ghi sổ là hóa đơn bán hàng.
Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp thu các ý kiến góp ý và hoàn thiện dự thảo theo hướng: hộ kinh doanh không thuộc diện nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân sẽ không phải ghi sổ kế toán. Đồng thời, dự thảo cũng sẽ được chỉnh sửa để xác định rõ các chứng từ kế toán mà hộ kinh doanh được sử dụng, bao gồm hóa đơn và các chứng từ cần thiết khác làm căn cứ xác định doanh thu theo quy định của pháp luật thuế.
Tuy nhiên, Hiệp hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) đề xuất không tách riêng mẫu sổ dành cho hộ kinh doanh ở hai ngưỡng doanh thu trên.
Thay vào đó, chỉ nên sử dụng một mẫu sổ đối với hộ sử dụng hóa đơn bán hàng và một mẫu sổ đối với hộ sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng.
Theo Hiệp hội, hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng tuy không bắt buộc sử dụng hóa đơn bán hàng nhưng được khuyến khích áp dụng. Do đó, khi hộ tự nguyện sử dụng hóa đơn bán hàng hoặc hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền thì chứng từ này có thể dùng để ghi sổ kế toán.
Đặc biệt, doanh thu của nhóm không chịu thuế có thể thay đổi và vượt ngưỡng trong bất kỳ thời điểm nào, chính vì vậy việc thay đổi mẫu sổ khi chuyển sang diện phải khai và nộp thuế là không cần thiết, Hiệp hội Tư vấn Thuế Việt Nam cho biết.
Ngoài ra, Thuế Lào Cai và Thuế Đắk Lắk cũng đề nghị làm rõ sự thống nhất giữa dự thảo Thông tư và dự thảo Nghị định về quản lý thuế.
Bởi lẽ, dự thảo Nghị định về quản lý thuế dự kiến cho phép hộ kinh doanh có doanh thu dưới 1 tỷ đồng không phải sử dụng hóa đơn điện tử, trong khi Điều 5 của dự thảo Thông tư này lại quy định chứng từ kế toán phải là hóa đơn bán hàng, hai cơ quan này cho biết.
Bên cạnh đó, dự thảo thông tư này quy định hướng dẫn ghi sổ kế toán áp dụng cho các hộ, cá nhân kinh doanh, trừ trường hợp có doanh thu hằng năm thuộc diện không chịu thuế giá trị gia tăng và không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
Đối với các hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng mỗi năm, dự thảo cho phép thực hiện kế toán theo Thông tư này hoặc áp dụng chế độ kế toán của doanh nghiệp siêu nhỏ, dự thảo Thông tư nêu rõ.
Về vấn đề này, Hiệp hội Tư vấn Thuế Việt Nam đề nghị cơ quan soạn thảo cần làm rõ hai vấn đề:
Thứ nhất, việc áp dụng chế độ kế toán của doanh nghiệp siêu nhỏ đối với hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng mỗi năm có phù hợp hay không?
Thứ hai, do trước đây quy định không giới hạn mức doanh thu nên một số hộ kinh doanh thuộc diện nộp thuế theo phương pháp kê khai đã từng áp dụng chế độ kế toán của doanh nghiệp siêu nhỏ. Do đó cần xác định liệu các hộ có doanh thu dưới 3 tỷ đồng muốn tiếp tục áp dụng chế độ này có được hay không?
Phản hồi về đề xuất trên, Bộ Tài chính cho biết dự thảo sẽ được chỉnh sửa theo hướng không cho phép hộ kinh doanh tùy chọn áp dụng chế độ kế toán của doanh nghiệp siêu nhỏ.
Thay vào đó, hộ kinh doanh sẽ được phân theo bốn phương pháp tính thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân nhằm bao quát đầy đủ các trường hợp phát sinh: (i) Tính thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu; (ii) Tính thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ và tính thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu; (iii) Tính thuế giá trị gia tăng theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu và tính thuế thu nhập cá nhân theo thu nhập tính thuế và (iv) Tính thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ và tính thuế thu nhập cá nhân theo thu nhập tính thuế.
-Mai Nhi
