Tăng cường quản trị khí hậu hướng tới thích ứng và giảm thiểu tác động theo hướng tích cực với thiên nhiên, thông qua phát triển thị trường carbon rừng chất lượng cao, tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân trong tài trợ và thực hiện các dự án carbon dựa vào rừng…
Dự án “Xây dựng năng lực thực hiện kế hoạch giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và huy động nguồn tài chính bền vững để bảo vệ và phát triển rừng, trong đó có thị trường carbon rừng chất lượng cao (Carbon for Good)” vừa được khởi động tại tỉnh Lai Châu.
Với mục tiêu tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và thúc đẩy quản lý rừng bền vững, dự án được triển khai tại bốn tỉnh: Tuyên Quang, Lai Châu, Sơn La và Cần Thơ.
Được thực hiện bởi Tổ chức quốc tế nhân đạo hàng đầu chống đói nghèo toàn cầu và cứu trợ khẩn cấp (CARE), Trung tâm Nghiên cứu Lâm nghiệp quốc tế (CIFOR) và Đại học British Columbia (UBC), dự án hướng tới khai thác và phát huy những kinh nghiệm chuyên môn hàng đầu của Canada trong quản lý lâm nghiệp và tìm kiếm cơ hội hợp tác với các bên liên quan của Canada, bao gồm các công ty, nhà đầu tư, tổ chức học thuật và cơ quan chính phủ.
Kéo dài đến tháng 3/2028, dự án là một phần trong cam kết của Canada nhằm hỗ trợ phát triển một thị trường carbon rừng chất lượng cao tại Việt Nam. Dự án đặt mục tiêu đẩy nhanh quá trình thích ứng và chống chịu với biến đổi khí hậu, đồng thời hỗ trợ Việt Nam đạt được các mục tiêu quốc gia về hành động khí hậu, bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển kinh tế- xã hội bao trùm.
Trong bối cảnh nhiệt độ trung bình gia tăng, nguy cơ mất đa dạng sinh học và nạn phá rừng đang làm gián đoạn sinh kế, sáng kiến này sẽ thúc đẩy cộng đồng và chính quyền địa phương dẫn dắt các nỗ lực hành động vì khí hậu và bảo vệ rừng, đồng thời mở ra những cơ hội mới thông qua thị trường carbon đang hình thành.
Dự án đặt mục tiêu tăng cường quản trị khí hậu hướng tới thích ứng và giảm thiểu tác động theo hướng tích cực với thiên nhiên, thông qua việc phát triển thị trường carbon rừng chất lượng cao, cùng với việc tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân trong tài trợ và thực hiện các dự án carbon dựa vào rừng. Dự án cũng sẽ chú trọng vào quản trị rừng dựa vào cộng đồng tại bốn tỉnh có tính đa dạng sinh học cao.
Để bảo đảm sự sẵn sàng tham gia thị trường, dự án sẽ hướng tới thực hiện các hoạt động để mang lại bốn kết quả chính.
Dự án sẽ hỗ trợ xây dựng các chiến lược quản lý rừng bền vững, vừa bảo vệ hệ sinh thái địa phương vừa tạo ra các lợi ích tài chính từ tín chỉ carbon cho các bên liên quan như chính quyền địa phương, các tác nhân khu vực tư nhân và chủ rừng, khi cơ chế thị trường carbon quốc gia của Việt Nam đi vào hoạt động.
Thứ nhất, báo cáo chi tiết đánh giá tiềm năng hấp thụ và lưu trữ carbon rừng của từng tỉnh, cung cấp dữ liệu nền tảng cần thiết để định lượng tín chỉ carbon tạo ra trong tương lai.
Thứ hai, báo cáo đánh giá khả năng của các tỉnh đáp ứng các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính (GHG) của quốc gia khi được Chính phủ giao trong tương lai, bảo đảm cả việc tuân thủ và phát huy tiềm năng.
Thứ ba, bộ hồ sơ toàn diện cho mỗi tỉnh chi tiết hóa tiềm năng phát triển tín chỉ carbon rừng, giúp các tỉnh sẵn sàng tham gia thị trường tín chỉ carbon khi có sự chấp thuận về mặt pháp lý.
Thứ tư, đào tạo chuyên sâu về phương pháp định giá tín chỉ carbon, phát triển dự án, và đánh giá rủi ro/cơ hội thị trường carbon, tăng cường năng lực cho cán bộ tỉnh và các doanh nghiệp địa phương.
Các kết quả này được kỳ vọng sẽ biến tài sản rừng thành nguồn doanh thu bền vững, cải thiện sinh kế địa phương và đóng góp ý nghĩa vào các mục tiêu khí hậu của Việt Nam.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu Hà Trọng Hải nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt quan trọng của rừng đối với sự phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh, nhất là góp phần duy trì cân bằng sinh thái, bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính và bảo đảm an ninh nguồn nước cho vùng hạ du.
Ông Hải cho biết như nhiều tỉnh miền núi khác, Lai Châu đang phải đối mặt với những tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu. Tình trạng mưa lớn cực đoan, sạt lở đất, lũ quét, suy giảm tài nguyên đất và nguồn nước… ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của hàng vạn hộ dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số sống phụ thuộc vào rừng.
Trong khi đó, nguồn lực tài chính cho công tác bảo vệ và phát triển rừng còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu đầu tư cho trồng rừng, khoanh nuôi tái sinh và cải thiện sinh kế rừng. Vì vậy, việc huy động nguồn tài chính bền vững cho bảo vệ và phát triển rừng, cùng với xây dựng cơ chế thị trường định giá đúng giá trị của rừng, là yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.
Theo ông Hải, đây là một dự án có ý nghĩa thiết thực và đúng thời điểm, sẽ giúp Lai Châu nâng cao năng lực thể chế, kỹ thuật và quản lý trong lĩnh vực giảm phát thải khí nhà kính; tạo nền tảng để hình thành thị trường carbon rừng của tỉnh; góp phần thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 về đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Liên quan đến dự án tại Sơn La, ngày 03/11/2025, UBND tỉnh đã tổ chức cuộc họp cho ý kiến vào khoản viện trợ thực hiện dự án “Hỗ trợ kỹ thuật hướng tới xây dựng năng lực thực hiện kế hoạch giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và huy động nguồn tài chính bền vững để bảo vệ phát triển rừng, trong đó có thị trường các bon rừng chất lượng cao” do Chính phủ Canada tài trợ.
Dự án nhằm nâng cao năng lực cho các đối tác tỉnh Sơn La trong thực hiện các ưu tiên của quốc gia về thích ứng và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, thông qua bảo vệ và phát triển rừng và phát triển các cơ chế tài chính hữu ích trong đó có tín chỉ các bon, các cơ chế khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp và xã hội.
Đây là cơ hội quan trọng để Sơn La tăng cường năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu, phát huy thế mạnh rừng và góp phần phát triển kinh tế xanh.
-Nhĩ Anh
