Trong bối cảnh sắp xếp tổ chức chính quyền hai cấp và chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025 hết hiệu lực, yêu cầu đặt ra là xây dựng một Chương trình hợp nhất các chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo. Chương trình hướng tới giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, lấy cộng đồng làm trung tâm, triển khai trên phạm vi cả nước giai đoạn 2026–2035, với mục tiêu giảm tỷ lệ nghèo bình quân 1–1,5%/năm...
Ngày 20/12/2025, tại tỉnh Lạng Sơn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức chương trình: “Chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”. Sự kiện có sự tham gia của các bộ, ban, ngành, các tổ chức, doanh nghiệp và đông đảo bà con địa phương.
GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG: TRÁCH NHIỆM CHUNG VÌ PHÁT TRIỂN CÔNG BẰNG
Ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định, giảm nghèo bền vững là chủ trương lớn, nhất quán và xuyên suốt của Đảng và Nhà nước, được cụ thể hóa bằng Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025 và định hướng cho giai đoạn 2026–2030. Trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới với yêu cầu cao hơn về chất lượng tăng trưởng, công bằng xã hội và phát triển bền vững, Chương trình càng có ý nghĩa chiến lược lâu dài, thể hiện rõ tính ưu việt của chế độ, lấy con người làm trung tâm.
Thời gian qua, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tích cực tham gia triển khai Chương trình, gắn giảm nghèo với phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Qua đó, từng bước tạo sinh kế ổn định, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và những địa bàn còn nhiều khó khăn.
"Truyền thống nhân văn tốt đẹp của dân tộc Việt Nam như “lá lành đùm lá rách”, “thương người như thể thương thân” chính là nền tảng tinh thần quan trọng để đất nước vượt qua khó khăn, thách thức", Thứ trường Phùng Đức Tiến khẳng định; đồng thời nhấn mạnh: “Giảm nghèo là trách nhiệm của Nhà nước, song sẽ không thể thành công nếu thiếu sự chung tay của doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, nhà hảo tâm và mỗi người dân. Mỗi sự sẻ chia đều góp phần tiếp thêm niềm tin, động lực để người nghèo vươn lên trong cuộc sống”.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, biến động thị trường và nhiều yếu tố bất lợi từ bên ngoài, yêu cầu đặt ra cho công tác giảm nghèo không chỉ là giảm tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều, mà còn phải bảo đảm tính bền vững, hạn chế tái nghèo. Quan điểm của Thủ tướng Chính phủ “không hy sinh tiến bộ và công bằng xã hội để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần” là định hướng xuyên suốt cho quá trình này".
Bà Trần Thanh Nhàn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, cho biết giai đoạn 2021–2025, tỉnh Lạng Sơn đã bố trí hơn 1.149 tỷ đồng thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, tập trung đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo, hỗ trợ nhà ở và các nhóm đối tượng hộ nghèo, cận nghèo.
Hằng năm tại tỉnh Lạng Sơn, trên 40.000 người thuộc hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ bảo hiểm y tế; hàng chục nghìn lượt hộ được vay vốn ưu đãi, tạo việc làm cho trên 13.000 lao động; hàng chục nghìn công trình nước sạch, vệ sinh môi trường nông thôn được xây dựng, cải tạo.
Cùng với đó, phong trào “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát” năm 2025 đã khởi công và hoàn thành 6.508 căn nhà cho người có công, hộ nghèo, cận nghèo và người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu. Nhờ các chính sách đồng bộ, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm từ 12,2% năm 2021 xuống còn 3,36% năm 2024. Tuy nhiên, do đặc thù là tỉnh miền núi, công tác giảm nghèo ở tỉnh Lạng Sơn vẫn chưa thật sự bền vững, chênh lệch giữa các địa bàn còn lớn, mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản còn cao, tiềm ẩn nguy cơ tái nghèo.
HUY ĐỘNG SỨC MẠNH CỘNG ĐỒNG XÃ HỘI
Đại diện Mặt trận tổ quốc Việt Nam cho hay Mặt trận đã tích cực triển khai các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước, trọng tâm là phong trào “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”. Qua đó, nâng cao nhận thức xã hội, khơi dậy tinh thần trách nhiệm, lòng nhân ái, ý thức sẻ chia trong cộng đồng, đồng thời động viên người nghèo vươn lên bằng nội lực của chính mình.
Nguồn lực huy động được được sử dụng tập trung cho các nội dung thiết yếu như xây dựng, sửa chữa nhà Đại đoàn kết, hỗ trợ sinh kế, y tế, giáo dục, cứu trợ thiên tai và chăm lo Tết cho người nghèo. Đặc biệt, phong trào “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước năm 2025” đã trở thành điểm sáng, thể hiện rõ vai trò cầu nối của Mặt trận trong việc biến tinh thần đoàn kết thành những công trình, phần việc cụ thể; riêng ở cấp Trung ương đã vận động được trên 350 tỷ đồng.
Mặt trận tổ quốc Việt Nam cũng chủ động tham gia triển khai các dự án, mô hình giảm nghèo gắn với phát triển sinh kế bền vững. Nhiều mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, hỗ trợ giống, vốn, kỹ thuật và tiêu thụ sản phẩm bước đầu mang lại hiệu quả, giúp người nghèo nâng cao thu nhập, hạn chế nguy cơ tái nghèo.
Trong thời gian tới, Mặt trận tổ quốc Việt Nam kiến nghị Nhà nước tiếp tục bố trí nguồn lực phù hợp; hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị; xây dựng cơ chế quỹ dự phòng, bảo hiểm nông nghiệp cho người nghèo; tăng cường chia sẻ dữ liệu hộ nghèo để giám sát, hỗ trợ đúng đối tượng; đồng thời có chính sách khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tham gia Quỹ “Vì người nghèo” và các hoạt động an sinh xã hội.
Ông Phạm Hồng Đào, Phó Chánh văn phòng Văn phòng quốc gia giảm nghèo, cho biết giai đoạn 2021-2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều bình quân toàn quốc giảm 1,03%/năm; tại các huyện nghèo giảm 6,70%/năm; hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm 4,45%/năm. Có 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo thoát nghèo (đạt 35%) và 3 huyện nghèo thoát nghèo (đạt 30%).
Giai đoạn 2021-2025, Chương trình cũng góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển vùng miền với hơn 2.600 công trình hạ tầng được xây dựng mới, trên 2.300 công trình được duy tu; triển khai hơn 10.500 mô hình, dự án giảm nghèo, thu hút trên 205.000 hộ dân tham gia; đồng thời lồng ghép hiệu quả các mục tiêu bình đẳng giới, hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái".
Tuy nhiên, theo ông Đào, công tác giảm nghèo vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế như: một số văn bản hướng dẫn và phân bổ vốn ban hành chậm; phối hợp giữa các bộ, ngành và địa phương chưa chặt chẽ; huy động nguồn lực xã hội hóa còn hạn chế…
Trong bối cảnh sắp xếp tổ chức chính quyền hai cấp, chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022–2025 hết hiệu lực và yêu cầu thực hiện các nghị quyết, chiến lược lớn của Đảng, Nhà nước, giai đoạn tới cần xây dựng Chương trình hợp nhất các chương trình mục tiêu quốc gia. Mục tiêu tổng quát là giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hướng tới xây dựng cộng đồng hạnh phúc; phấn đấu giai đoạn 2026–2030 giảm tỷ lệ nghèo đa chiều bình quân 1–1,5%/năm.
Chương trình sẽ được triển khai trên phạm vi cả nước, trong 10 năm (2026–2035), tập trung vào ba nhóm nội dung: phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các xã nghèo; giảm nghèo bền vững gắn với xây dựng cộng đồng hạnh phúc; nâng cao năng lực, truyền thông, giám sát và phát huy vai trò cộng đồng, bảo đảm hiệu quả và tính bền vững lâu dài của công tác giảm nghèo.
-Chu Khôi
