Nhằm chủ động trước các thách thức về thủy văn và tiến độ nguồn điện, Bộ Công Thương đã ban hành Phương thức vận hành hệ thống điện quốc gia năm 2026, phấn đấu đáp ứng nhu cầu phụ tải cho mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10% trở lên. Bộ cũng yêu cầu các đơn vị điện lực, than, khí phối hợp chặt chẽ, đảm bảo nhiên liệu và độ sẵn sàng cao nhất của các tổ máy để giữ vững an ninh năng lượng quốc gia…
Ngày 28/11/2025, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 3477/QĐ-BCT phê duyệt Phương thức vận hành hệ thống điện quốc gia (Kế hoạch cung cấp điện và vận hành hệ thống điện quốc gia) năm 2026 để các đơn vị chủ động xây dựng kế hoạch cụ thể, đảm bảo cung ứng điện cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân năm 2026.
CÁC NGUỒN ĐIỆN TRUYỀN THỐNG GIỮ VAI TRÒ CHỦ ĐẠO
Trên cơ sở thực tế tăng trưởng nhu cầu phụ tải điện năm 2025 và dự báo, đánh giá các yếu tố đầu vào (nhu cầu phụ tải, tình hình thủy văn, khả năng cung cấp nhiên liệu, tiến độ nguồn điện, lưới điện cho năm 2026), Bộ Công Thương đã phê duyệt Phương thức vận hành hệ thống điện quốc gia năm 2026 với các Phương án cơ sở, Phương án điều hành và Phương án dự phòng điều hành các tháng cao điểm mùa khô để bảo đảm tính linh hoạt trong công tác chỉ đạo điều hành cung ứng điện năm 2026 trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, khó dự báo.
Về cơ cấu nguồn, điện than, thủy điện và nguồn điện tuabin khí vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cung cấp điện cho hệ thống điện quốc gia năm 2026; các nguồn năng lượng tái tạo được huy động theo khả năng phát, phù hợp với các ràng buộc kỹ thuật của hệ thống điện để đáp ứng nhu cầu phụ tải điện.
Theo các phương án đã được phê duyệt, việc cung cấp điện cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và đời sống sinh hoạt của người dân năm 2026 cơ bản sẽ được bảo đảm. Tuy nhiên, Bộ Công Thương đánh giá năm 2026 là năm tiếp tục sẽ xuất hiện nhiều yếu tố khó lường, khó dự báo và có thể xuất hiện các tình huống bất lợi, gây khó khăn trong việc bảo đảm cung cấp điện, như một số nguồn điện lớn vào vận hành chậm so với kế hoạch, tình hình thủy văn diễn biến không thuận lợi, lượng khí cấp cho phát điện từ các nguồn khí hiện hữu đang ở giai đoạn suy giảm, nguồn khí mới vào chậm tiến độ, nhu cầu than cho phát điện tăng cao nên nhu cầu than nhập khẩu tăng cao, xảy ra sự cố xếp chồng các nhà máy điện.
ƯU TIÊN CUNG ỨNG ĐỦ THAN, KHÍ VÀ SẴN SÀNG HẠ TẦNG LƯỚI ĐIỆN
Để chủ động bảo đảm cung cấp điện trong năm 2026, tại Quyết định số 3477/QĐ-BCT, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã giao nhiệm vụ và trách nhiệm cụ thể cho các đơn vị.
Đối với vận hành hệ thống điện: Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia (NSMO) chịu trách nhiệm rà soát, cập nhật định kỳ hàng tháng, báo cáo Bộ Công Thương và công bố theo quy định về phương thức vận hành hệ thống điện quốc gia tháng tới và các tháng còn lại của năm 2026 (bao gồm nhu cầu nhiên liệu sơ cấp cho sản xuất điện) trên cơ sở bám sát diễn biến tăng trưởng phụ tải điện…Đồng thời phải bám sát diễn biến phụ tải, thời tiết, tuân thủ quy trình vận hành hồ chứa và các ràng buộc nhiên liệu để đảm bảo an toàn hệ thống điện vì lợi ích của quốc gia và dân tộc.
Về nguồn nhiên liệu và hạ tầng: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (PVN), và Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) cùng các đơn vị liên quan đảm bảo cung cấp đủ than, khí, dầu và duy trì độ sẵn sàng cao của các tổ máy. PVN và Tổng công ty khí Việt Nam ưu tiên huy động khí cho phát điện; TKV và Binh đoàn 19 (Bộ Quốc phòng) lập kế hoạch sản xuất, cung ứng than nhằm đảm bảo ưu tiên cung cấp than đầy đủ, liên tục, bảo đảm khối lượng, chất lượng, đúng chủng loại cho các nhà máy nhiệt điện than theo các điều khoản hợp đồng đã ký để đảm bảo phát điện.
Đặc biệt, các đơn vị cần đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng các dự án điện lực có trong kế hoạch được phê duyệt, để đảm bảo giải tỏa công suất cho các nguồn điện, giảm tải cho các đường dây, máy biến áp đang phải vận hành đầy và quá tải, nhất là các dự án truyền tải quan trọng khu vực miền Bắc như: đường dây 500 kV Nho Quan – Phủ Lý – Thường Tín; nâng công suất trạm biến áp (TBA) 500 kV Hòa Bình, Phố Nối; TBA 500 kV Thái Bình, Bắc Ninh.
Đối với các đơn vị phát điện, truyền tải điện, phân phối điện, phải bảo đảm kế hoạch liên quan đến duy tu, bảo dưỡng các tổ máy phát điện, những thiết bị điện trên lưới điện sẵn sàng cao nhất để đáp ứng nhu cầu điện trong năm, tuyệt đối bảo đảm không để xảy ra sự cố do nguyên nhân chủ quan.
ĐẨY MẠNH TIẾT KIỆM ĐIỆN VÀ KHUYẾN KHÍCH PHÁT TRIỂN ĐIỆN MẶT TRỜI MÁI NHÀ
Bên cạnh nỗ lực từ phía cung ứng, giải pháp từ phía cầu cũng được Bộ Công Thương chú trọng. Theo đó, các đơn vị điện lực được yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh việc tuyên truyền sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả trong mọi lĩnh vực từ sản xuất, kinh doanh đến sinh hoạt, đặc biệt trong các khung giờ cao điểm, nhằm góp phần giảm áp lực cho hệ thống điện quốc gia trong mùa nắng nóng.
Cùng với đó, các đơn vị điện lực tiếp tục triển khai hiệu quả các chương trình quản lý nhu cầu phụ tải điện, chương trình điều chỉnh phụ tải điện; thúc đẩy phát triển các nguồn điện mặt trời mái nhà, đặc biệt là điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu; tiếp tục quan tâm, đẩy mạnh chuyển dịch phụ tải và chuẩn bị các phương án điều hòa/điều tiết phụ tải, huy động diesel khách hàng để ứng phó khi cần thiết góp phần bảo đảm đáp ứng nhu cầu phụ tải trong các ngày cực đoan giai đoạn cao điểm mùa khô năm 2026.
Các đơn vị chức năng thuộc Bộ cũng được yêu cầu tập trung làm tốt chức năng quản lý nhà nước; thường xuyên đôn đốc kiểm tra, giám sát tình hình triển khai thực hiện các dự án điện để kịp thời đề xuất giải pháp bảo đảm tiến độ theo quy hoạch, kế hoạch được duyệt.
Sở Công Thương các tỉnh, thành phố phối hợp với các Đơn vị điện lực để tuyên truyền và giám sát thực hiện tiết kiệm điện, tham mưu Ủy ban nhân dân cấp tỉnh triển khai Chương trình quản lý nhu cầu điện, đồng thời giám sát việc cung cấp điện và giải quyết khiếu nại của khách hàng trên địa bàn.
Các doanh nghiệp và các khách hàng sử dụng điện tích cực áp dụng các giải pháp tiết kiệm, sử dụng điện hiệu quả trong mọi lĩnh vực từ sản xuất, kinh doanh đến sinh hoạt, đặc biệt trong các khung giờ cao điểm, nhằm góp phần giảm áp lực cho hệ thống điện quốc gia trong mùa nắng nóng.
Bộ Công Thương-Huyền Vy
