Thương mại điện tử đang mở ra cơ hội lớn cho hơn 5.400 làng nghề Việt Nam tiếp cận thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, quá trình số hóa còn gặp nhiều rào cản về hạ tầng, nhân lực và kỹ năng số, đòi hỏi các giải pháp hỗ trợ đồng bộ để nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm làng nghề...
Nhằm hiện thực hóa mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập, ngày 26/11/2025, tại Hải Phòng, Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phối hợp với Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) và Sở Công thương Hải Phòng tổ chức Hội thảo “Tư vấn Ứng dụng công nghệ số vào kinh doanh trực tuyến tại các cơ sở công nghiệp nông thôn”.
Đây là hoạt động trọng tâm thuộc Chương trình Khuyến công Quốc gia 2025, hướng tới hỗ trợ các cơ sở công nghiệp nông thôn nâng cao hiệu quả sản xuất – kinh doanh trong bối cảnh hội nhập quốc tế, đồng thời thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp.
NHIỀU HẠN CHẾ TRONG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SỐ TẠI LÀNG NGHỀ
Ông Trịnh Quốc Đạt, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, cho biết cả nước hiện có trên 5.400 làng nghề và làng có nghề, với sản phẩm đa dạng, độc đáo. Tuy vậy, thị trường tiêu thụ truyền thống còn hạn hẹp, trong khi thương mại điện tử mở ra cơ hội tiếp cận khách hàng toàn quốc và quốc tế mà không cần chi phí mặt bằng lớn.
Theo ông Đạt, kinh tế số đang trở thành động lực tăng trưởng mới, và Việt Nam là một trong những quốc gia phát triển thương mại điện tử nhanh nhất Đông Nam Á. Trong bối cảnh đó, thương mại điện tử trở thành cầu nối giúp làng nghề tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, lan tỏa câu chuyện nghề, quy trình thủ công và bản sắc văn hóa Việt.
Số hóa không chỉ giúp mở rộng thị trường mà còn gia tăng lợi nhuận khi người sản xuất có thể trực tiếp bán hàng, chủ động điều chỉnh sản xuất theo nhu cầu thực tế. Việc kể lại câu chuyện nghề dưới ngôn ngữ hiện đại cũng góp phần thu hút thế hệ trẻ quay về quê hương, tiếp tục bảo tồn và phát triển nghề truyền thống".
Tại hội thảo, các đại biểu chỉ ra nhiều hạn chế trong quá trình ứng dụng công nghệ số tại các làng nghề. Phần lớn cơ sở sản xuất có quy mô hộ gia đình, nhỏ lẻ; doanh nghiệp nhỏ và vừa mới dừng ở việc xây dựng website giới thiệu sản phẩm mà chưa chú trọng kết nối khách hàng, chưa tạo dựng niềm tin về chất lượng để thúc đẩy bán hàng trực tuyến. Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn gặp khó khăn về vốn đầu tư công nghệ thông tin, thiếu nhân lực thành thạo kỹ năng số.
Các đại biểu thống nhất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thương mại điện tử, gồm đào tạo kỹ năng số cho nghệ nhân, chủ cơ sở và lao động trẻ; mở lớp thực hành livestream, quay video, quản lý đơn hàng, marketing trực tuyến; hỗ trợ hạ tầng công nghệ như internet tốc độ cao, kho vận, logistics, bao bì đạt tiêu chuẩn vận chuyển xa. Đồng thời, cần chú trọng xây dựng thương hiệu địa phương, bảo vệ chỉ dẫn địa lý, số hóa câu chuyện nghề và kết nối với các sàn thương mại điện tử lớn để mở rộng thị trường quốc tế. Việc hoàn thiện chính sách hỗ trợ về thuế, vốn vay, chi phí quảng cáo và xúc tiến thương mại điện tử cũng được nhấn mạnh.
KỲ VỌNG TẠO "CÚ HÍCH" CHO LÀNG NGHỀ TỪ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
Từ phía cơ sở sản xuất, ông Nguyễn Văn Lưu - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Gốm sứ Chu Đậu đề nghị Nhà nước và các hiệp hội đẩy mạnh đào tạo kỹ thuật số theo hình thức “cầm tay chỉ việc”, đồng thời chuẩn hóa bao bì, mẫu mã và tiêu chuẩn chất lượng để nâng sức cạnh tranh.
Ông Lưu cho biết nhờ Facebook, TikTok Shop, Zalo, Shopee, Amazon, Etsy…, sản phẩm gốm sứ và nhiều mặt hàng thủ công mỹ nghệ ở Chu Đậu, Bát Tràng, Đông Giao, Phú Vinh, Đông Hồ… đã tiếp cận được khách hàng quốc tế và ghi nhận lượng đơn hàng tăng mạnh.
Tại làng mộc Đông Giao (Hải Phòng), Nghệ nhân Ưu tú Vũ Xuân Thép cho biết địa phương đang đổi mới công nghệ sản xuất, cải tiến mẫu mã theo hướng xanh, thân thiện môi trường. Làng nghề cũng đẩy mạnh quảng bá trực tuyến, đào tạo thợ trẻ và xây dựng hình ảnh sản phẩm gắn với chất lượng cao.
Ông Nguyễn Quốc Huy, Trưởng phòng Quản lý Công nghiệp (Sở Công thương Hải Phòng), nhận định ứng dụng công nghệ số không chỉ mở rộng thị trường mà còn giúp tối ưu hóa quản trị, giảm chi phí và tăng năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, góp phần phát triển kinh tế nông thôn bền vững.
Ở làng lụa Vạn Phúc (Hà Đông), Nghệ nhân Hoàng Thị Phương cho biết chỉ khoảng 5–10% sản phẩm được bán qua thương mại điện tử do đa số người sản xuất lớn tuổi, khó tiếp cận công nghệ. Bà mong muốn được hỗ trợ đào tạo kỹ năng số, hiện đại hóa sản xuất và phát triển thương hiệu để giữ nghề.
Từ những ý kiến tại hội thảo có thể thấy quá trình số hóa của làng nghề Việt Nam còn đối mặt nhiều thách thức từ hạ tầng, nhân lực, pháp lý đến năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, tiềm năng phát triển vẫn rất lớn nếu có sự hỗ trợ đồng bộ và phù hợp.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam Tôn Gia Hóa đề xuất tăng cường hướng dẫn doanh nghiệp ứng dụng internet trong khai thác thông tin thị trường, cập nhật chính sách thương mại trong nước và quốc tế, đồng thời đẩy mạnh đào tạo nhân lực, xúc tiến thương mại, cải tiến mẫu mã và tiết kiệm nguyên liệu - năng lượng.
Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam Trịnh Quốc Đạt nhấn mạnh nhóm giải pháp then chốt, gồm: Đào tạo kỹ năng số; Thực hành livestream, quay video, quản lý đơn hàng; Hỗ trợ hạ tầng công nghệ; Chuẩn hóa bao bì, logistics; Xây dựng và bảo vệ thương hiệu địa phương; Kết nối với các sàn thương mại điện tử lớn; Hoàn thiện chính sách hỗ trợ về thuế, vốn và quảng bá. Những bước đi này được kỳ vọng tạo "cú hích" để làng nghề Việt Nam chinh phục thị trường toàn cầu trong thời đại số.
-Chu Khôi
