Báo cáo của Chính phủ cho thấy tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm mạnh trong giai đoạn 2021-2025, cùng nhiều chính sách an sinh được triển khai đồng bộ. Bước sang năm 2026, các mục tiêu giảm nghèo được đặt ra theo chuẩn nghèo đa chiều mới, hướng tới nâng cao đời sống và bảo đảm an sinh xã hội.
Báo cáo tóm tắt Kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 5 năm 2021-2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 của Chính phủ cho biết tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm từ 4,4% năm 2021 xuống còn 1,3% năm 2025. Các chính sách người có công, an sinh xã hội và giảm nghèo được triển khai toàn diện, thể hiện tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”.
Trong giai đoạn 2021-2025, nguồn lực dành cho an sinh xã hội đạt 1,1 triệu tỷ đồng, chiếm 17% tổng chi ngân sách Nhà nước. Gần 700 nghìn tấn gạo được hỗ trợ cho người dân gặp khó khăn; trợ giúp thường xuyên mở rộng tới hơn 3,5 triệu người có công và người yếu thế. Thu nhập bình quân tháng của người lao động tăng từ 5,5 triệu đồng năm 2020 lên 8,3 triệu đồng năm 2025.
Cùng với đó, việc xóa nhà tạm, nhà dột nát hoàn thành sớm 5 năm 4 tháng, với hơn 334 nghìn căn nhà được hỗ trợ. Công tác phát triển nhà ở xã hội tiếp tục được thúc đẩy với 633 nghìn căn đã và đang triển khai, trong đó phấn đấu hoàn thành 100 nghìn căn trong năm 2025. Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay hơn 10,6 triệu lượt hộ nghèo, hộ cận nghèo và đối tượng chính sách, tổng số tiền 517 nghìn tỷ đồng; riêng cho vay nhà ở xã hội đạt 22,1 nghìn tỷ đồng.
Bước sang năm 2026, Báo cáo của Chính phủ đặt ra mục tiêu tiếp tục bảo đảm an sinh xã hội và nâng cao đời sống nhân dân. Trong số 15 chỉ tiêu chủ yếu, tăng trưởng GDP phấn đấu đạt từ 10% trở lên, GDP bình quân đầu người từ 5.400-5.500 USD, CPI bình quân tăng khoảng 4,5%, năng suất lao động tăng khoảng 8%. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm 1-1,5% theo chuẩn mới áp dụng từ năm 2026.
Hiện nay, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều đã giảm còn 1,3% vào năm 2025, là cơ sở quan trọng để triển khai chuẩn nghèo mới. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng dự thảo Nghị định quy định chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2026-2030, với nhiều điểm điều chỉnh phù hợp thực tiễn.
Theo dự thảo, chuẩn thu nhập được nâng lên. Ở khu vực nông thôn, chuẩn thu nhập là 2.200.000 đồng/người/tháng; tại đô thị là 2.800.000 đồng/người/tháng. Bộ tiêu chí đo lường mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản gồm 6 chiều: việc làm; y tế; giáo dục; nhà ở; thông tin; nước sinh hoạt – vệ sinh – môi trường. Mỗi chiều được cụ thể hóa bằng các chỉ số đo lường như việc làm, bảo hiểm y tế, dinh dưỡng, diện tích nhà ở, chất lượng nhà ở, nguồn nước, nhà tiêu hợp vệ sinh và xử lý rác thải.
Dự thảo Nghị định cũng xác định tiêu chí hộ nghèo và hộ cận nghèo theo điều kiện thu nhập và mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội. Hộ nghèo nông thôn là hộ có thu nhập đến 1.900.000 đồng/người/tháng, hoặc từ trên 1.900.000 đến 2.200.000 đồng/người/tháng và thiếu hụt từ 3 chỉ số trở lên. Tương tự, hộ nghèo đô thị là hộ có thu nhập đến 2.500.000 đồng/người/tháng, hoặc từ trên 2.500.000 đến 2.800.000 đồng/người/tháng và thiếu hụt ít nhất 3 chỉ số tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản.
So với quy định hiện hành tại Nghị định 07/2021/NĐ-CP, chuẩn nghèo mới nâng mức thu nhập so với giai đoạn 2022-2025, khi chuẩn thu nhập ở nông thôn là 1.500.000 đồng/người/tháng và đô thị là 2.000.000 đồng/người/tháng. Bộ chỉ số thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản cũng được điều chỉnh theo hướng cập nhật và phù hợp hơn với điều kiện phát triển.
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo 1-1,5%/năm, trong đó hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trên 3%/năm. Các kết quả đạt được trong giai đoạn này tạo tiền đề quan trọng để triển khai mục tiêu giai đoạn mới, hướng tới nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm nghèo bền vững cho người dân.
-Hà Lê
