Khối lượng rác thải sinh hoạt tăng nhanh, trong khi năng lực thu gom và xử lý chưa theo kịp, đang khiến Quảng Trị đối mặt với nhiều áp lực về môi trường. Bài toán rác thải không chỉ là vấn đề dân sinh mà còn là trở ngại trên con đường hướng tới phát triển xanh và bền vững.
Ngày 7/11, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hoàng Nam chủ trì cuộc họp yêu cầu các sở, ngành vào cuộc quyết liệt tháo gỡ khó khăn trong công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Mục tiêu là hình thành mô hình quản lý rác thải liên vùng, công nghệ cao, phù hợp định hướng phát triển bền vững sau sáp nhập.
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị, trung bình mỗi ngày toàn tỉnh phát sinh khoảng 917 tấn chất thải rắn sinh hoạt. Tỷ lệ thu gom, xử lý đạt 88,48%, song vẫn có sự chênh lệch rõ giữa các khu vực. Ở đồng bằng và đô thị, tỷ lệ thu gom đạt 81–99%, còn vùng miền núi chỉ khoảng 30–45% do giao thông khó khăn.
Hiện Quảng Trị có 18 đơn vị dịch vụ công ích, 11 doanh nghiệp tư nhân, hợp tác xã và một số tổ đội tự quản tham gia thu gom, vận chuyển rác. Tỷ lệ thu gom những năm qua liên tục tăng, đặc biệt ở khu vực phía Bắc và phía Nam, nơi mạng lưới hạ tầng được đầu tư đồng bộ hơn.
Toàn tỉnh này có 18 cơ sở xử lý rác, trong đó 14 cơ sở chôn lấp hợp vệ sinh, 1 cơ sở chôn lấp kết hợp đốt, 3 cơ sở đốt không thu hồi nhiệt. Phương pháp chôn lấp vẫn chiếm ưu thế với 92%, còn lại là xử lý đốt. Tuy nhiên, 5 bãi chôn lấp đã quá tải, 2 lò đốt hư hỏng nặng, gây áp lực lớn cho công tác xử lý.
Các đơn vị phản ánh, nhiều phương tiện thu gom đã xuống cấp, xe đẩy tay, xe ép rác không đủ phục vụ vùng xa. Một số điểm tập kết tạm bợ, chưa đảm bảo vệ sinh, gây ô nhiễm thứ cấp. Việc phân loại rác tại nguồn còn hạn chế; cơ chế phối hợp liên xã, liên vùng chưa hiệu quả.
Ngoài ra, nhiều bãi rác quá tải, nước rỉ rác chưa xử lý triệt để, trong khi chưa thu hút được nhà đầu tư ứng dụng công nghệ mới. Thu nhập thấp và điều kiện làm việc khó khăn khiến lực lượng công nhân vệ sinh chưa ổn định.
Tại cuộc họp, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hoàng Nam nhấn mạnh cần chuyển từ cách làm rời rạc sang mô hình quản lý liên vùng, liên đô thị, có quy hoạch dài hạn và áp dụng công nghệ hiện đại.
Ông Hoàng Nam giao Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Sở Tài chính rà soát, điều chỉnh quy hoạch quản lý chất thải phù hợp với điều kiện mới; phân vùng thu gom, xử lý rác tránh chồng chéo, hướng đến hiệu quả bền vững. Đồng thời tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành các quy định, định mức kinh tế – kỹ thuật, phương án giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải.
Với các cơ sở quá tải, Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao đề xuất phương án xử lý cấp bách, phối hợp Sở Tài chính thẩm định, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét theo quy định. Bên cạnh đó, Sở Nội vụ nghiên cứu sắp xếp lại các đơn vị dịch vụ công ích trong lĩnh vực môi trường – đô thị theo mô hình chính quyền hai cấp, đảm bảo tính liên kết vùng, tránh gián đoạn hoạt động.
-Nguyễn Thuấn
