Kinh tế tuần hoàn với vai trò là một động lực của “chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số”, gắn liền với phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xác định là một trụ cột chiến lược của mô hình tăng trưởng mới; đồng thời, là chìa khóa chiến lược để Việt Nam tận dụng cơ hội bứt phá vươn lên...
Ngày 16/12, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương phối hợp với Chính phủ tổ chức Diễn đàn Kinh tế Việt Nam năm 2025, triển vọng năm 2026 với chủ đề “Kinh tế Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số”.
Trong khuôn khổ Diễn đàn, sáng cùng ngày đã diễn ra Phiên chuyên đề số 02 với chủ đề “Kinh tế tuần hoàn Việt Nam 2025 - Thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn trong kỷ nguyên số để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng "2 con số" giai đoạn 2026–2030”. Sự kiện do Ban Chính sách, chiến lược Trung ương phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam đồng tổ chức.
BƯỚC ĐỘT PHÁ TRONG ĐỔI MỚI MÔ HÌNH TĂNG TRƯỞNG
Phát biểu khai mạc phiên chuyên đề, ông Phạm Đại Dương, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, cho biết để hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược 100 năm mà Đảng ta đặt ra: đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, Việt Nam cần phải có bước đột phá trong đổi mới mô hình tăng trưởng, phải đạt được tăng trưởng “hai con số” trong giai đoạn 2026-2030 và các năm tiếp theo.
“Mô hình tăng trưởng mới này phải đảm bảo các yếu tố cốt lõi: bền vững, toàn diện và bao trùm, không chỉ tập trung vào tốc độ mà còn nhấn mạnh vào tính bền vững, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Mô hình này được định hình bởi việc thực thi đồng bộ bốn chuyển đổi mang tính cách mạng”, ông Phạm Đại Dương nhấn mạnh.
Cụ thể, bốn chuyển đổi này bao gồm: chuyển đổi số để kiến tạo nền kinh tế số, xã hội số và công dân số; chuyển đổi xanh để phát triển bền vững, chất lượng cao, hài hòa với thiên nhiên, thích ứng với biến đổi khí hậu; chuyển đổi năng lượng để bảo đảm an ninh năng lượng và cam kết quốc tế mạnh mẽ về Net Zero vào năm 2050; và chuyển đổi cơ cấu, chất lượng nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế tri thức, thúc đẩy phát triển lực lượng sản xuất, nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh.
Theo ông Phạm Đại Dương, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh là hai yếu tố căn bản cấu thành một xu thế tất yếu, không thể đảo ngược. Đây không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc của thực tiễn.
Trong đó, chuyển đổi số tạo ra “tốc độ” và “sự thông minh”, giúp chúng ta vượt qua giới hạn vật lý, tăng năng suất lao động, tạo ra các ngành kinh tế số có giá trị gia tăng siêu tốc.
Chuyển đổi xanh tạo ra sự “bền vững” và “tính nhân văn”, đảm bảo tính bền vững, bảo vệ môi trường, đảm bảo an sinh, không để chúng ta phải đánh đổi tương lai, môi trường xã hội để lấy lợi ích tăng trưởng đơn thuần.
Tuy nhiên, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh không phải là hai quá trình đơn lẻ, độc lập, mà có sự gắn kết chặt chẽ, hòa quyện với nhau và thường được gọi là “chuyển đổi kép”.
Theo lãnh đạo Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, "kinh tế tuần hoàn với vai trò là động lực của “chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số”, gắn liền với phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xác định là một trụ cột chiến lược của mô hình tăng trưởng mới; đồng thời là chìa khóa chiến lược để Việt Nam tận dụng cơ hội bứt phá vươn lên".
“Kinh tế tuần hoàn biến chất thải thành tài nguyên thứ cấp, mở ra các ngành công nghiệp tái chế, công nghiệp sinh thái, công nghiệp năng lượng tái tạo có giá trị gia tăng cao, không chỉ giúp giảm chi phí đầu vào mà còn thu hút các dòng vốn chất lượng cao, kiến tạo một không gian phát triển mới cho Việt Nam, để chúng ta có thể đạt được tốc độ tăng trưởng “hai con số”, đồng thời bảo đảm tốc độ trở nên bền vững", Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Phạm Đại Dương nhấn mạnh.
Phiên chuyên đề hướng đến các mục tiêu trong đó nhận diện động lực tăng trưởng mới dựa trên mô hình kinh tế xanh– kinh tế tuần hoàn, hướng đến giảm phát thải, tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên và nâng cao khả năng thích ứng của nền kinh tế trong bối cảnh rủi ro biến đổi khí hậu gia tăng. Đồng thời đưa ra các giải pháp nâng cao năng lực điều hành kinh tế năm 2026 nhằm duy trì ổn định vĩ mô đồng thời thúc đẩy chuyển đổi xanh, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng...
"Mục tiêu dài hạn là xây dựng nền kinh tế tăng trưởng nhanh trên cơ sở phát thải thấp, tuần hoàn, sử dụng hiệu quả tài nguyên, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững, nâng cao sức cạnh tranh quốc gia và khả năng hội nhập trong chuỗi giá trị toàn cầu", Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương nêu rõ.
XÁC ĐỊNH NHỮNG ĐỘT PHÁ CHIẾN LƯỢC LÀM ĐỘNG LỰC CHO TĂNG TRƯỞNG TRONG GIAI ĐOẠN TỚI
Về phía Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Thứ trưởng Lê Công Thành cũng nhấn mạnh, bên cạnh những kết quả đáng khích lệ, chúng ta cũng cần thẳng thắn nhìn nhận rằng quá trình chuyển đổi xanh tại Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức.
Để khắc phục những hạn chế và thúc đẩy mạnh mẽ tiến trình chuyển đổi xanh, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, ngành Nông nghiệp và Môi trường xác định tập trung vào một số đột phá chiến lược làm động lực cho giai đoạn tới.
Thứ nhất, tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường là trung tâm xuyên suốt trong tư duy, tầm nhìn và định hướng phát triển bền vững đất nước. Thống nhất trong nhận thức và hành động coi chi cho môi trường, chuyển đổi xanh là cơ hội đầu tư cho phát triển.
Ông cũng nhấn mạnh vấn đề kinh tế hóa môi trường, trong đó thiết lập cơ chế định giá tài nguyên, chi trả dịch vụ hệ sinh thái và nâng cao hiệu quả của công cụ thuế môi trường, phí môi trường, hạn ngạch phát thải.
Thứ hai, tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ mô hình kinh tế tuần hoàn, coi chất thải là tài nguyên và được quản lý trên môi trường số; thực hiện chuyển đổi xanh thông qua các cơ chế, chính sách khuyến khích nghiên cứu, phát triển công nghệ thân thiện với môi trường, công nghiệp môi trường, dịch vụ môi trường, mua sắm xanh, năng lượng tái tạo; chủ động xây dựng thể chế để thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.
Thứ ba, tiếp tục tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao hiệu quả, phát triển nông nghiệp xanh, nông nghiệp đa giá trị gắn với bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Thứ tư, đột phá về đầu tư hạ tầng phục vụ nền nông nghiệp sinh thái và kinh tế xanh. Ngành sẽ ưu tiên đầu tư các hệ thống thủy lợi đa mục tiêu, các công trình ứng phó biến đổi khí hậu. Cùng với đó phát triển các khu nông nghiệp sinh thái, khu công nghiệp carbon thấp và hệ thống logistics bền vững.
Thứ trưởng nhấn mạnh "mọi hoạt động đầu tư sẽ hướng tới vòng tuần hoàn khép kín, giảm thiểu rác thải và tận dụng tối đa tài nguyên tái tạo".
Thứ năm, đột phá về thể chế và chính sách. Ngành sẽ hoàn thiện các văn bản dưới luật, hướng dẫn áp dụng các biện pháp ưu đãi, hỗ trợ đầu tư xanh và công nghệ xanh. Đồng thời, cần rà soát để loại bỏ các rào cản hành chính, tạo lập hành lang pháp lý cho các thị trường mới như thị trường carbon, tín chỉ đa dạng sinh học, nhằm khơi thông mọi nguồn lực cho phát triển.
"Chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn không chỉ là xu hướng tất yếu mà là con đường duy nhất để chúng ta phát triển bền vững, đảm bảo hài hòa giữa lợi ích kinh tế và các giá trị sinh thái", Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định.
-Phúc Minh
