Thể chế hoá để kịp thời thực hiện chủ trương của Đảng về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, tổ chức chính quyền 2 cấp; phân quyền, phân cấp; đơn giản hoá thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh; kịp thời xử lý các bất cập, điểm nghẽn do quy định pháp luật, vấn đề phát sinh từ thực tiễn quản lý lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, phù hợp với yêu cầu thực tiễn, giải phóng nguồn lực cho phát triển...
Ngày 11/12, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật thuộc lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.
Trước khi Quốc hội biểu quyết, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự thảo luật.
Theo báo cáo giải trình, tiếp thu, dự thảo Luật lần này chỉ tập trung điều chỉnh ba nhóm vấn đề chính: sắp xếp tổ chức bộ máy; cải cách thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh; và xử lý những điểm nghẽn. Trong đó tập trung chủ yếu về vấn đề sắp xếp tổ chức bộ máy có kết hợp xử lý 20 điểm nghẽn đã chín, đã rõ của 09 luật để đảm bảo xử lý ngay trong năm 2025.
Để xác định và lựa chọn các điểm nghẽn đưa vào dự thảo Luật, cơ quan soạn thảo đã cân nhắc thận trọng theo các tiêu chí để xác định chỉ tập trung sửa đổi, bổ sung 20 “điểm nghẽn”.
Cụ thể đó là: "Những vướng mắc được nhiều người dân, doanh nghiệp phản ánh, có tính chất phổ quát ở tất cả các tỉnh, thành phố mà nếu được sửa đổi sẽ tác động thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội; Những vấn đề đã chín, đã rõ mang lại hiệu quả, tích cực, bền vững, ổn định, lâu dài; Những nội dung có cơ sở chính trị rõ ràng được nêu tại các nghị quyết, kết luận, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ".
Với những bất cập khác được đại biểu nêu, Chính phủ cho rằng cần thêm thời gian tổng kết, đánh giá tác động đầy đủ, từ đó sẽ đề xuất sửa đổi trong giai đoạn 2026- 2030.
Theo kế hoạch, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động và đưa vào sửa đổi, bổ sung tổng thể 14 dự án luật trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI giai đoạn 2026 - 2030.
Theo đề nghị của Đoàn Giám sát tối cao của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội bổ sung xây dựng dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo vệ môi trường trong Chương trình lập pháp năm 2026.
Theo đó, Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục tổng kết đánh giá toàn diện các vướng mắc, bất cập của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 để đề xuất sửa đổi, bổ sung căn cơ, tổng thể Luật này.
Về bỏ yếu tố nhạy cảm về môi trường đối với tiêu chí đất chuyên trồng lúa nước từ 2 vụ trở lên và di dân tái định cư tại Luật Bảo vệ môi trường. Một số đại biểu đề nghị cân nhắc việc bỏ yếu tố nhạy cảm về môi trường đối với 2 tiêu chí này. Chính phủ xin tiếp thu ý kiến đại biểu theo hướng tiếp tục giữ tiêu chí di dân tái định cư như quy định tại Luật Bảo vệ môi trường hiện hành.
Đối với tiêu chí đất chuyên trồng lúa từ 2 vụ trở lên, Chính phủ cho rằng không cần thiết quy định tại Luật Bảo vệ môi trường. Việc bỏ tiêu chí này trong dự thảo Luật nhằm xử lý vướng mắc, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính nhưng không ảnh hưởng đến an ninh lương thực và không tạo ra sự mâu thuẫn, thiếu đồng bộ với các luật có liên quan.
Về vấn đề bảo vệ, sử dụng tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước tại Luật Trồng trọt. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc việc bãi bỏ Điều 57 về sử dụng tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước. Báo cáo cho biết, thời gian qua, việc thực thi quy định về sử dụng tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, nhất là trong triển khai các dự án.
Từ thực tiễn trên, 30/34 địa phương kiến nghị bỏ nội dung Điều 57 tại Luật Trồng trọt. Việc bãi bỏ quy định sử dụng tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước không làm ảnh hưởng đến việc bảo vệ đất trồng lúa. Việc bảo vệ đất trồng lúa đã được quy định chặt chẽ tại Luật Đất đai, Luật Đầu tư và các pháp luật khác có liên quan.
Liên quan đến quy định không phải thực hiện trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác quy định tại Luật Lâm nghiệp, một số đại biểu đề nghị cân nhắc quy định không phải thực hiện trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác nhưng phải thực hiện nộp tiền trồng rừng thay thế đối với diện tích rừng trồng sau khai thác trắng.
Báo cáo nêu rõ, theo quy định, diện tích rừng trồng sau khai thác trắng hoặc rừng trồng chưa đủ tiêu chí thành rừng không được thống kê vào hiện trạng rừng mà được thống kê tương tự như các loại đất trống quy hoạch cho đất nông nghiệp. Do vậy, diện tích này hiện nay không phải thực hiện quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng mà chỉ thực hiện quyết định chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang mục đích khác.
Tuy nhiên, để nâng cao trách nhiệm của chủ đầu tư, dự thảo Luật đã quy định bắt buộc phải thực hiện nghĩa vụ nộp tiền trồng rừng thay thế để bảo đảm nguồn lực để tiếp tục duy trì diện tích rừng, tỷ lệ che phủ rừng, thay thế cho diện tích đất nông nghiệp đã chuyển sang mục đích khác.
-Nhĩ Anh
