Mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội đang bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ nhất, với mục tiêu hoàn thành gần 97 km vào năm 2030 và chuẩn bị đầu tư hơn 300 km trong những năm tiếp theo. Điều này không chỉ đặt ra yêu cầu về tiến độ và nguồn lực mà còn mở ra những thay đổi quan trọng đối với cấu trúc đô thị và định hướng phát triển dài hạn của Thủ đô...
Hiện tại, Hà Nội đã đưa vào vận hành hai đoạn tuyến với tổng chiều dài 21,5 km, đạt khoảng 3,5% so với quy hoạch. Tuy nhiên, phần đã hoàn thành vẫn còn rất nhỏ so với tổng thể gần 620 km theo quy hoạch, cho thấy khoảng cách lớn giữa mục tiêu và thực tế triển khai.
Việc đẩy mạnh triển khai các tuyến đường sắt đô thị không chỉ mở ra kỳ vọng về một trục giao thông công cộng khối lượng lớn mà còn đặt ra nhiều yêu cầu mới về nguồn lực, quy hoạch và tổ chức thực thi. Đặc biệt, yêu cầu về nguồn lực tài chính là rất lớn, với tổng mức đầu tư khoảng 53 tỷ USD cho hơn 400 km đường sắt đô thị.
Ngoài ra, yêu cầu về đồng bộ quy hoạch và tổ chức thực hiện cũng trở nên cấp thiết. Việc tham gia của nhiều sở, ngành và các đơn vị tư vấn quốc tế khiến công tác điều phối cần một cơ chế thống nhất.
Khi Hà Nội đặt mục tiêu hoàn thiện hàng trăm km đường sắt đô thị trong ba thập niên tới, điều thành phố hướng đến không chỉ là gia tăng năng lực vận tải công cộng mà còn là chuyển dịch mô hình phát triển đô thị.
Mỗi tuyến metro, mỗi nhà ga và mỗi depot khi hình thành đều trở thành những hạt nhân mới trong cấu trúc không gian, thúc đẩy quá trình mở rộng đô thị theo hướng đa trung tâm. Những tuyến đang được chuẩn bị đầu tư cho thấy xu hướng mở rộng mạnh mẽ về phía các khu vực ngoại thành, nơi có dư địa lớn về đất đai để tiếp nhận mô hình phát triển hiện đại.
Sự xuất hiện của các tuyến metro mới sẽ tác động mạnh đến thị trường bất động sản, phân bố việc làm và mô hình tăng trưởng của Thủ đô. Các kinh nghiệm quốc tế cho thấy xu hướng này hoàn toàn phù hợp, khi nhiều đô thị lớn đã thu được giá trị tăng thêm thông qua tái phát triển các khu vực quanh ga.
Song song đó, những biến chuyển về giá trị đất đai, dòng vốn và hoạt động kinh tế – xã hội theo từng giai đoạn triển khai dự án đòi hỏi thành phố phải theo dõi chặt chẽ để cân bằng lợi ích và duy trì mục tiêu phát triển bền vững.
Trong những chuyển động phức hợp ấy, đường sắt đô thị không chỉ là một hạ tầng giao thông trọng điểm mà còn là công cụ tổ chức không gian đô thị, hình thành diện mạo mới của Hà Nội trong giai đoạn phát triển tiếp theo...
Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 49-2025 phát hành ngày 06/12/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:
Link: https://premium.vneconomy.vn/dat-mua/an-pham/tap-chi-kinh-te-viet-nam-so-49-2025.html
-Huỳnh Dũng
