Bộ chỉ số niềm tin xã hội cấp tỉnh sẽ góp phần hoàn thiện mối quan hệ giữa chính quyền với nhân dân và tạo ra công cụ quan trọng để đáp ứng yêu cầu thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong thời gian tới.
Ngày 12/12, tại Hà Nội, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học tham vấn nội dung, cách thức triển khai đánh giá độc lập Bộ chỉ số niềm tin xã hội cấp tỉnh.
NIỀM TIN XÃ HỘI LÀ NỀN TẢNG ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
Phát biểu đề dẫn Hội thảo, ông Vũ Văn Tiến, Ủy viên Đoàn Chủ tịch, Trưởng Ban Tuyên giáo Cơ quan Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nêu rõ niềm tin xã hội là nền tảng của ổn định chính trị – xã hội, là yếu tố tạo nên sự đồng thuận và là nguồn lực tinh thần để thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Việc xây dựng Bộ chỉ số niềm tin xã hội cấp tỉnh xuất phát từ nền tảng chính trị - pháp lý vững chắc mà Đảng ta đã xác lập.
“Với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”, chúng ta khẳng định vị trí trung tâm của nhân dân trong toàn bộ quá trình hoạch định và triển khai chính sách. Củng cố niềm tin của Nhân dân phải dựa trên kết quả thực chất, hiệu quả quản trị và sự minh bạch trong tổ chức thực hiện.
Trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh đổi mới, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế sâu rộng, việc đo lường độc lập niềm tin xã hội càng trở nên cấp thiết.”, ông Vũ Văn Tiến nhấn mạnh.
Theo ông Vũ Văn Tiến, niềm tin của nhân dân chịu ảnh hưởng từ chất lượng cung ứng dịch vụ công, mức độ minh bạch, thái độ và trách nhiệm công vụ, cơ chế để nhân dân tham gia quản lý xã hội và sự an toàn – gắn kết của cộng đồng.
Do đó, Bộ chỉ số niềm tin xã hội cần được xây dựng trên nền tảng khoa học, độc lập và thực tiễn; cấu trúc rõ ràng; phương pháp đo lường phù hợp với điều kiện Việt Nam nhưng tiếp cận các chuẩn mực quốc tế; bảo đảm tính so sánh theo thời gian và giữa các địa phương; phản ánh chân thực cảm nhận của người dân và ứng dụng chuyển đổi số.
“Bộ chỉ số phải trả lời được những câu hỏi lớn: Niềm tin của người dân đang ở mức nào? Điểm mạnh, điểm yếu của mỗi địa phương nằm ở đâu? Những yếu tố nào thúc đẩy hoặc làm suy giảm niềm tin? Địa phương cần giải pháp gì để củng cố niềm tin xã hội một cách bền vững?”, ông Vũ Văn Tiến cho biết.
CẦN GẮN TRÁCH NHIỆM GIẢI TRÌNH CỦA NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU CẤP ỦY
Tại hội thảo, ông Đậu Anh Tuấn, Ủy viên Ban Thường trực, Phó Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI chia sẻ kinh nghiệm và thực tiễn triển khai Bộ chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI).
Ông Đậu Anh Tuấn cho rằng trong việc xây dựng Bộ chỉ số niềm tin xã hội, cần đảm bảo nguyên tắc độc lập và khách quan. Việc đánh giá niềm tin xã hội cần được thực hiện bởi một Hội đồng chuyên gia độc lập hoặc sử dụng đơn vị nghiên cứu độc lập có uy tín. Cần tránh tình trạng các đơn vị chịu sự đánh giá lại tham gia vào quy trình thu thập hoặc xử lý dữ liệu.
Cùng với đó, cần thiết lập quy trình bảo mật danh tính nghiêm ngặt; kết hợp dữ liệu khảo sát và dữ liệu thống kê và gắn kết quả đo lường với trách nhiệm giải trình; bởi sức mạnh của một bộ chỉ số không chỉ nằm ở bảng xếp hạng mà ở áp lực cải cách tạo ra sau đó.
Kết quả của Bộ chỉ số niềm tin xã hội cần được sử dụng như một công cụ giám sát quyền lực, gắn với trách nhiệm giải trình của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương. Cần xây dựng cơ chế để chính quyền các cấp phải tổ chức đối thoại, giải trình và đưa ra kế hoạch khắc phục cụ thể khi chỉ số niềm tin trong lĩnh vực nào đó sụt giảm.
Để bảo đảm tính khả thi và giá trị ứng dụng của bộ chỉ số, TS. Bùi Phương Đình, Phó Giám đốc, Học viện Hành chính và Quản trị công, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng cần thống nhất khung đo lường gồm 4 nhóm chỉ số và 12 chỉ số thành phần, bảo đảm mỗi nhóm phản ánh được khía cạnh cốt lõi của niềm tin xã hội. Việc chuẩn hóa cấu trúc bộ chỉ số giúp tạo sự đồng nhất, giúp các tỉnh, thành phố có cơ sở so sánh khách quan và theo dõi sự thay đổi qua các giai đoạn phát triển.
Cũng theo TS. Bùi Phương Đình, cần ban hành hướng dẫn phương pháp luận chi tiết, bao gồm quy trình khảo sát, tiêu chuẩn dữ liệu, kỹ thuật phân tích và cách thức tổng hợp điểm số. Việc này bảo đảm mọi địa phương áp dụng cùng một chuẩn đo lường, tránh khác biệt trong cách hiểu và thực thi; đồng thời nâng cao tính công bằng và so sánh kết quả đánh giá.
ĐỊNH HƯỚNG CÁCH THỨC TRIỂN KHAI, PHỐI HỢP THỰC HIỆN
PGS. TS. Lê Bá Trình, nguyên Phó Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã gợi mở phương thức triển khai thực hiện ở Trung ương. Trong đó đề cập đến việc tổ chức tập huấn (trực tuyến hoặc trực tiếp) đến Bộ phận thường trực triển khai Bộ chỉ số cấp tỉnh.
“Dự kiến Bộ chỉ số gồm 5 nhóm chính, 23 chỉ số thành phần, trong đó chỉ số niềm tin vào hệ thống chính trị; Niềm tin vào pháp luật và thực thi pháp luật; Niềm tin vào kinh tế - môi trường đầu tư; Niềm tin vào an sinh xã hội; Niềm tin vào Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị, xã hội; hội quần chúng”, PGS. TS. Lê Bá Trình nêu ý kiến.
TS. Tạ Văn Sỹ, nguyên Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học Mặt trận Tổ quốc Việt Nam kiến nghị xây dựng mô hình vận hành bền vững. Mô hình đó phải có: nguồn nhân lực chuyên sâu, chuyên gia phương pháp luận, đội khảo sát đạt chuẩn kỹ thuật, cơ sở dữ liệu đủ lớn và ổn định, cùng nguồn lực tài chính được bảo đảm trung hạn và dài hạn.
Cách tiếp cận “lộ trình từng bước” là phù hợp: thí điểm - hoàn thiện mô hình - mở rộng triển khai - chuẩn hóa quốc gia. Điều này vừa bảo đảm tích lũy kinh nghiệm, vừa hạn chế rủi ro phương pháp, vừa tạo điều kiện để hệ thống Mặt trận các cấp thích ứng với mô hình quản trị mới dựa trên dữ liệu chứng cứ.
Tại hội thảo, bà Hà Thị Nga - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhấn mạnh bộ chỉ số sẽ góp phần hoàn thiện mối quan hệ giữa chính quyền với nhân dân và tạo ra công cụ quan trọng để đáp ứng yêu cầu thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong thời gian tới.
Từ đó góp phần phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khẳng định vai trò, vị trí của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
-Như Nguyệt
