Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 23/12 cho rằng việc Trung Quốc tăng vị thế trong ngành chất bán dẫn đang gây bất lợi cho doanh nghiệp Mỹ, người lao động Mỹ và nền kinh tế Mỹ...
Nhận định này được đưa ra khi Washington chính thức khép lại cuộc điều tra thương mại đối với con chip Trung Quốc được khởi động dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden.
Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) kết luận rằng Washington có cơ sở để hành động và sẽ áp thuế quan bổ sung với con chip nhập khẩu từ Trung Quốc. Tuy nhiên, cơ quan này sẽ chưa thực thi biện pháp đó mà dự kiến lùi thời điểm đến tháng 6/2027.
Theo thông báo hành động của USTR, thuế quan bổ sung theo kết luận điều tra trên được đặt ở mức 0% từ ngày 23/12/2025, rồi đến ngày 23/6/2027 sẽ tăng lên một mức chưa xác định. Mức thuế quan mới sẽ công bố trước ít nhất 30 ngày.
Quyết định chưa áp thêm thuế quan, ít nhất trong ngắn hạn, được đưa ra trong bối cảnh chính quyền ông Trump cố gắng duy trì một thỏa thuận “đình chiến” thương mại với Trung Quốc sau thời gian căng thẳng gay gắt hồi đầu năm.
Hồi tháng 4, ông Trump nâng thuế quan với hàng hóa Trung Quốc, Bắc Kinh đáp trả bằng cách dừng xuất khẩu một số khoáng sản thiết yếu và ngừng mua đậu tương của Mỹ. Sau đó, hai bên đạt thỏa thuận hòa hoãn căng thẳng với việc Trung Quốc cam kết khôi phục xuất khẩu khoáng sản, còn Mỹ giảm thuế quan và nới lỏng một phần các hạn chế xuất khẩu công nghệ.
Cuộc điều tra với con chip Trung Quốc được thực hiện theo Mục 301 Đạo luật Thương mại năm 1974 được khởi động trong những tháng cuối nhiệm kỳ của chính quyền ông Biden. Trọng tâm là sản lượng chip đời cũ của Trung Quốc - nhóm chip được dùng phổ biến trong điện thoại thông minh, ôtô, máy rửa bát, tủ lạnh, khí tài quân sự và mạng viễn thông - nhập khẩu vào Mỹ.
"Việc Trung Quốc theo đuổi mục tiêu thống trị ngành chất bán dẫn là hành vi không hợp lý, gây gánh nặng hoặc cản trở hoạt động thương mại của Mỹ, nên Mỹ có cơ sở áp dụng biện pháp xử lý", USTR nêu rõ trong thông báo.
Theo các nhà phân tích, động thái này cho phép chính quyền ông Trump vẫn có thể áp thuế quan nhưng cũng đồng thời hạ nhiệt căng thẳng với Trung Quốc trong bối cảnh Bắc Kinh siết xuất khẩu các kim loại đất hiếm - nguyên liệu đầu vào mà các công ty công nghệ toàn cầu phụ thuộc và Trung Quốc giữ vai trò chi phối.
Nằm trong khuôn khổ đàm phán với Trung Quốc nhằm trì hoãn các biện pháp siết xuất khẩu đó, Washington đã lùi thời điểm áp dụng một quy định hạn chế xuất khẩu công nghệ của Mỹ cho doanh nghiệp Trung Quốc nằm trong danh sách đen.
Theo hãng tin Reuters, Washington cũng khởi động một đợt rà soát có thể mở đường cho những lô hàng chip AI công nghệ cao của công ty Nvidia đầu tiên xuất khẩu sang Trung Quốc. Tuy nhiên, một số nghị sĩ và quan chức theo quan điểm cứng rắn với Trung Quốc tại Washington cảnh báo loại chip này có thể bị tận dụng để tăng cường năng lực quân sự của Bắc Kinh.
Hiện tại, ngành chip toàn cầu đang chờ quyết định của chính quyền ông Trump về cuộc điều tra thuế quan quy mô lớn hơn, tác động tới chip nhập khẩu từ khắp nơi trên thế giới vào Mỹ. Cuộc điều tra này theo Mục 232 Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962 - cơ chế cho phép Mỹ áp dụng biện pháp thương mại vì lý do an ninh quốc gia.
Cuộc điều tra này có thể mở đường cho biết áp thuế quan bổ sung không chỉ với con chip Trung Quốc mà cả nhiều thiết bị điện tử sử dụng chip từ các quốc gia khác. Dù vậy, theo Reuters, một số quan chức Mỹ cho biết Washington có thể chưa triển khai các biện pháp này trong thời gian gần.
Trước đó, chính quyền ông Biden đã áp thêm mức thuế quan 50% với con chip Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025.
-Ngọc Trang
