Thương mại nông sản giữa Việt Nam và Trung Quốc đang mở ra nhiều cơ hội mới, khi phía Trung Quốc tái khẳng định sẽ mở rộng nhập khẩu và khuyến khích đầu tư quy mô lớn, chất lượng cao. Các mặt hàng chủ lực như trái cây, hạt điều, cà phê và thủy sản có nhiều dư địa tăng trưởng, hứa hẹn gia tăng giá trị và mở rộng thị phần tại thị trường tỷ dân...
Chiều 12/11/2025, Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp phối hợp với Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cùng Tập đoàn Sunwah (Hồng Kông -Trung Quốc) tổ chức Diễn đàn xúc tiến thương mại giữa doanh nghiệp Việt Nam - Trung Quốc.
Sự kiện thu hút gần 100 doanh nghiệp hai nước tham gia, trong đó có gần 50 doanh nghiệp từ các tỉnh Hà Nam, Quảng Đông, Quảng Tây, Sơn Đông, Sơn Tây và Hà Bắc (Trung Quốc).
Diễn đàn được đánh giá là cơ hội quan trọng để tăng cường hợp tác thương mại, thúc đẩy đầu tư và phát triển thị trường tiêu thụ nông sản theo mô hình hiện đại và bền vững.
THƯƠNG MẠI TĂNG TRƯỞNG NHANH
Phát biểu tại diễn đàn, ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nhấn mạnh: Quan hệ thương mại Việt Nam – Trung Quốc đang phát triển sâu rộng. Năm 2024, kim ngạch thương mại hai nước đạt hơn 205 tỷ USD, tăng gần 20% so với năm 2023; tính đến hết tháng 10/2025 đã đạt 208 tỷ USD.
Riêng nông nghiệp, năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu nông, lâm, thủy sản giữa hai nước đạt 17,8 tỷ USD; trong đó, xuất khẩu của Việt Nam đạt 13,5 tỷ USD. Nhiều mặt hàng chủ lực như trái cây, thủy sản, gạo, cà phê, hồ tiêu, cao su, đặc biệt là sầu riêng, đã thâm nhập sâu vào hệ thống phân phối tại Trung Quốc, từ siêu thị, chợ đầu mối đến các nền tảng thương mại điện tử.
Ở chiều ngược lại, các doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu máy móc, thiết bị, vật tư nông nghiệp từ Trung Quốc, đồng thời tiếp nhận nhiều cơ hội hợp tác về chế biến, bảo quản và chuyển giao công nghệ nông nghiệp thông minh.
Giao thương nông sản Việt Nam - Trung Quốc tăng rất nhanh, đây là minh chứng cho hiệu quả của các hiệp định song phương và đa phương đã ký kết, tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho lưu thông hàng hóa, giúp thương mại nông sản giữa hai nước “từ tiểu ngạch sang chính ngạch, từ thô sang tinh – chế biến sâu và truy xuất nguồn gốc rõ ràng".
Dù đạt nhiều kết quả tích cực, song ông Hòa cũng chỉ rõ một số thách thức đang cản trở sự phát triển của chuỗi giá trị nông sản Việt – Trung như: Hạ tầng logistics và kho lạnh biên giới chưa đồng bộ; Quy mô sản xuất nhỏ lẻ, thiếu liên kết vùng nguyên liệu; Năng lực kiểm dịch, kiểm soát chất lượng chưa đồng đều giữa các địa phương; Việc chia sẻ dữ liệu chuỗi cung ứng giữa các doanh nghiệp còn hạn chế. Những yếu tố này làm tăng chi phí vận chuyển, kéo dài thời gian lưu thông và làm giảm khả năng cạnh tranh.
Để nâng cao hiệu quả thương mại nông sản Việt – Trung trong thời gian tới, ông Lê Thanh Hòa đề xuất ba nhóm giải pháp.
Thứ nhất: Tăng cường xúc tiến thương mại, quảng bá nông sản và kết nối doanh nghiệp hai nước.
Thứ hai: Mở rộng hợp tác kiểm dịch và an toàn sinh học, kiểm soát lưu thông hàng hóa tại biên giới theo chuẩn quốc tế.
Thứ ba: Liên kết đầu tư chuỗi giá trị, tập trung vào chế biến sâu, logistics lạnh, thương mại điện tử và tiêu chuẩn hóa vùng nguyên liệu.
“Thương mại nông sản Việt – Trung không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn là biểu tượng hợp tác tin cậy, cùng phát triển vì thịnh vượng chung”, ông Hòa khẳng định.
HƯỚNG TỚI THƯƠNG MẠI CÂN BẰNG VÀ BỀN VỮNG
Từ góc nhìn doanh nghiệp, bà Tề Bình, Tổng Giám đốc Sunwah Gelafood đánh giá cao tiềm năng của nông sản Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh: hàng hóa Việt phù hợp thị hiếu người tiêu dùng Trung Quốc cả về chất lượng và tính đa dạng.
"Nông sản Việt hiện xuất hiện rộng rãi trên hệ thống siêu thị lớn, chợ đầu mối thực phẩm tươi sống, sàn thương mại điện tử, và cả xu hướng mua sắm mới như “mua theo nhóm cộng đồng” tại Trung Quốc. Đây đang là "thị trường vàng" cho nông sản Việt Nam”, bà Tề Bình nhận định.
Bà Tề Bình cũng cho biết hạ tầng vận tải đường bộ và đường sắt giữa hai nước đang được cải thiện mạnh mẽ, giúp rút ngắn thời gian vận chuyển và giảm chi phí logistics. Những sản phẩm như sầu riêng, tổ yến, quả sấy và nông sản chế biến sâu đang tăng trưởng nhanh nhờ phù hợp với xu hướng tiêu dùng của giới trẻ Trung Quốc.
Ông Hoàng Liên Sơn, Trưởng phòng Tư vấn khởi nghiệp và phát triển thị trường, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nhấn mạnh: liên kết đầu tư chuỗi giá trị nông sản, hình thành trung tâm phân phối và khu chế biến tại biên giới là hướng đi mang tính đột phá.
"Hai nước cần tăng cường trao đổi thông tin và hợp tác chuyên môn về chính sách, quy định kỹ thuật, kiểm dịch và an toàn sinh học, phối hợp kiểm soát lưu thông hàng hóa biên giới theo chuẩn quốc tế. Đồng thời, thúc đẩy liên kết đầu tư chuỗi giá trị, tập trung vào chế biến sâu, logistics lạnh, thương mại điện tử, tiêu chuẩn hóa nguyên liệu, hình thành trung tâm phân phối và khu chế biến liên kết tại biên giới", ông Sơn đề nghị.
Theo ông Hoàng Văn Dự, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và giá vật tư nông nghiệp tăng cao, việc chuyển sang nông nghiệp thông minh, nông nghiệp công nghệ cao là xu hướng tất yếu.
Tại diễn đàn, doanh nghiệp hai nước trao đổi sâu về hợp tác: đầu tư dây chuyền chế biến sâu; logistics lạnh phục vụ vận chuyển nông sản tươi; ứng dụng máy bay không người lái (drone) trong sản xuất; tiêu chuẩn hóa và đồng bộ dữ liệu truy xuất nguồn gốc. Những công nghệ này được kỳ vọng giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất và đảm bảo chất lượng nông sản.
Với thị trường hơn 100 triệu dân của Việt Nam và 1,4 tỷ dân của Trung Quốc, nhu cầu tiêu thụ nông sản tại khu vực rất lớn. Vì vậy, sự kiện lần này không chỉ giúp doanh nghiệp hai nước tìm kiếm đối tác và cơ hội đầu tư, mà còn định hình mô hình hợp tác mới: cùng phát triển vùng nguyên liệu – cùng tiêu chuẩn hóa chất lượng – cùng xây dựng thương hiệu.
Diễn đàn khép lại với kỳ vọng mở ra không gian hợp tác mới, đưa nông sản Việt Nam vươn xa vào thị trường quốc tế thông qua "cánh cửa" Trung Quốc – một trong những thị trường tiêu thụ lớn nhất thế giới.
-Chu Khôi
