Thị trường chứng khoán đang bước vào giai đoạn quan trọng, nhưng để dòng vốn ngoại thực sự chảy vào và ở lại, doanh nghiệp cần nâng tầm quản trị thông qua các yếu tố như đối xử công bằng với cổ đông, năng lực HĐQT, minh bạch thông tin…
Ngày 27/11, Viện Thành viên Hội đồng Quản trị Việt Nam (VIOD) đã tổ chức họp báo trước thềm Diễn đàn Thường niên lần thứ 8 (AF8). Chia sẻ tại buổi họp, bà Trần Anh Đào, Phó Tổng giám đốc phụ trách Ban điều hành HoSE, cho biết với nền tảng 25 năm phát triển, thị trường chứng khoán Việt Nam đang trên đà hoàn chỉnh để vận hành theo cấp độ thị trường mới nổi. Câu chuyện thu hút vốn ngoại trở nên rất quan trọng.
“Có nhiều dự báo về con số 10 - 20 tỷ USD có thể đổ vào thị trường đến năm 2030 nếu chúng ta vận hành đúng và đủ sức hấp dẫn. Việc nâng hạng thị trường là cơ hội lớn để thu hút nguồn vốn mới, tốt hơn và bền vững hơn vào năm 2026”, bà Anh Đào cho biết.
Theo lãnh đạo Sở GDCK TP.Hồ Chí Minh, năm 2025 là cột mốc đặc biệt, là thời điểm hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi như hạ tầng công nghệ được nâng cấp, khung pháp lý hoàn thiện hơn. Đi cùng với đó là kỳ vọng về dòng vốn ngoại dài hạn, quy mô hàng tỷ USD đang hướng về Việt Nam. Tuy nhiên, để dòng vốn này thực sự chảy vào và ở lại, doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào vốn hóa hay thanh khoản.
“Các cải cách pháp lý như Nghị định 155 hay việc tháo gỡ cơ chế pre-funding cho nhà đầu tư nước ngoài là bước tiến quan trọng, nhưng khung pháp lý dù tốt đến đâu, nếu doanh nghiệp không nâng cấp quản trị, lợi thế vẫn rất dễ bị bỏ lỡ”.
Đồng thời, theo Phó Tổng Giám đốc HoSE, nhà đầu tư nước ngoài đặc biệt quan tâm đến cách doanh nghiệp đối xử với cổ đông, cách Hội đồng quản trị vận hành, chất lượng công bố thông tin cũng như cách doanh nghiệp quản trị rủi ro môi trường - xã hội - quản trị (ESG). Những yếu tố phi tài chính này mới chính là phần tạo nên năng lực cạnh tranh dài hạn và gia tăng giá trị doanh nghiệp.
Chia sẻ về Diễn đàn AF8 năm nay, bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch Viện Thành viên Hội đồng Quản trị (VIOD), cho biết Diễn đàn sẽ đặt vấn đề về “thị trường vốn cần làm gì và bắt đầu từ đâu”.
Trả lời cho câu hỏi này, bà Thanh cho biết: “Chúng tôi khẳng định trước hết phải bắt đầu từ các doanh nghiệp niêm yết, cụ thể là từ Hội đồng quản trị (HĐQT) với một “tư duy bứt phá”- chuyển từ tuân thủ đơn thuần sang tuân thủ chủ động làm đúng, làm đủ và làm hiệu quả để tạo niềm tin cho nhà đầu tư. HĐQT phải dẫn dắt chiến lược phát triển, trong đó ESG và quản trị công ty là yếu tố xuyên suốt”.
Đồng thời, AF8 lần này gọi tên hai giá trị phi tài chính tác động đến giá trị doanh nghiệp: Niềm tin và Danh tiếng. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp đến từ sức mạnh cứng (thị trường, tài chính) và sức mạnh mềm (nguồn vốn con người).
Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam vừa được nâng hạng lên thị trường mới nổi, theo Chủ tịch VIOD, nhà đầu tư quan tâm đến 5 yếu tố quản trị: Đảm bảo đối xử công bằng với cổ đông; Nâng cao năng lực và hiệu quả HĐQT; Phát triển bền vững (theo nguyên tắc số 6 của OECD); Công bố thông tin; và Hiệu quả đầu tư.
Ở góc độ đại diện tổ chức đầu tư, bà Nguyễn Hoài Thu, Phó Tổng Giám đốc VinaCapital, cho biết phần lớn điểm cần cải thiện ở các doanh nghiệp niêm yết nằm ở quản trị, trước hết là đảm bảo đối xử công bằng với cổ đông, đặc biệt là cổ đông nước ngoài và cổ đông thiểu số. Tại Việt Nam, nhiều chủ doanh nghiệp vẫn trực tiếp điều hành, dẫn đến thiếu tách bạch giữa sở hữu và quản trị.
Ở các thị trường phát triển, minh bạch và quản trị tốt giúp doanh nghiệp giảm chi phí vốn; nhà đầu tư sẵn sàng trả mức định giá cao hơn, còn bên cho vay chấp nhận lãi suất thấp hơn. Vì vậy, công bố thông tin và bảo vệ cổ đông thiểu số mang lại lợi ích tài chính rõ rệt.
Hai yếu tố tiếp theo được nhà đầu tư quan tâm là năng lực – hiệu quả hoạt động của HĐQT và chất lượng công bố thông tin. Về phát triển bền vững, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn xem đây là yếu tố “có thì tốt” chứ chưa thực sự quan tâm sâu sắc.
Theo bà Thu, là nhà đầu tư tổ chức quan tâm đến lợi nhuận dài hạn trong vòng 5 - 10 năm, VinaCapital thường xuyên đặt câu hỏi để thúc đẩy doanh nghiệp suy nghĩ về vấn đề này. Ví dụ, thường hỏi về kế hoạch ứng phó biến đổi khí hậu, nhất là khi Việt Nam đang chịu tác động rõ rệt của thiên tai như báo chí phản ánh gần đây.
“Bốn yếu tố nêu trên thực chất là sự đảm bảo cho lợi nhuận đầu tư. Một tín hiệu đáng mừng là qua quan sát thị trường 25 năm qua, chất lượng quản trị và công bố thông tin của doanh nghiệp Việt Nam gần đây đã có những bước tiến đáng khích lệ. Trước áp lực về các tiêu chuẩn ESG và yêu cầu từ các nhà đầu tư lớn, các doanh nghiệp đã nhận thức rõ hơn về vấn đề này”, bà Thu nhận định.
Diễn đàn Thường niên lần thứ 8 (AF8) với chủ đề “Hội đồng Quản trị Bứt phá: Vươn tầm Khu vực, Định vị Niềm tin và Danh tiếng trên Thị trường vốn” sẽ được tổ chức vào ngày 5/12/2025 tại TP. Hồ Chí Minh. Đây là sự kiện chuyên môn uy tín lớn nhất của thị trường về Quản trị Công ty (QTCT) tích hợp với ESG và Phát triển Bền vững, được VIOD tổ chức với sự đồng hành của Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ (SECO) và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), cùng hỗ trợ của các Sở Giao dịch Chứng khoán VNX, HOSE và HNX.
-Minh Huy
