Văn hóa ẩm thực được xác định là dòng sản phẩm chủ đạo trong Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030, đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và xây dựng thương hiệu du lịch quốc gia…
Tháng 9 vừa qua, Sở Du lịch TP.HCM đã khảo sát chuyên sâu và xây dựng thêm 20 chương trình du lịch chuyên đề ẩm thực độc đáo dựa trên phạm vi địa giới hành chính sau sáp nhập.
Trong ấn phẩm giới thiệu chương trình Du lịch ẩm thực thành phố năm 2025, nhiều tour trải nghiệm ẩm thực - văn hóa được thiết kế dựa vào thế mạnh của từng điểm đến. Mỗi chương trình được gắn liền với câu chuyện văn hóa bản địa, giúp nâng tầm giá trị, tạo sự hứng thú, tò mò cho du khách.
Tương tự, Hải Phòng Foodtour là một trong những sản phẩm du lịch đặc trưng, góp phần làm nên thương hiệu du lịch của thành phố Cảng. Tiếp nối thành công đó, ngành du lịch Hải Phòng đang đẩy mạnh chuẩn hóa chất lượng, tăng cường chuyển đổi số và nâng cao dịch vụ, hướng tới xây dựng thương hiệu “Thành phố ẩm thực”.
Mới đây, Hà Nội vừa được tạp chí Time Out vinh danh trong top 10 điểm đến ẩm thực đường phố hấp dẫn nhất châu Á Trước đó, trang thông tin chuyên về ẩm thực nổi tiếng thế giới TasteAtlas đã xếp Việt Nam ở vị trí thứ 6 trong các nền ẩm thực hàng đầu châu Á, đồng thời, đứng thứ 20 trong danh sách những nền ẩm thực tuyệt vời nhất thế giới...
Trên thực tế, du lịch ẩm thực là hình thức giúp du khách khám phá văn hóa địa phương thông qua món ăn. Theo thống kê, 81% du khách quốc tế muốn trải nghiệm ẩm thực địa phương, trong đó có du khách Việt Nam.
Booking.com mới đây cũng vừa chính thức ra mắt Báo cáo Xu hướng nghỉ dưỡng “Taste of Home”, với những góc nhìn cho thấy ẩm thực đang trở thành yếu tố then chốt, quyết định trải nghiệm tại các loại hình lưu trú nghỉ dưỡng trong năm 2025.
Báo cáo được thực hiện với hơn 8.000 du khách tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, cho thấy ẩm thực có sức ảnh hưởng đáng kể đến quyết định du lịch. Trong bối cảnh du khách ngày càng tìm kiếm những kỳ nghỉ cá nhân hóa và giàu ý nghĩa, loại hình lưu trú nghỉ dưỡng đang dần trở thành lựa chọn nổi bật của xu hướng này.
Theo dữ liệu trong báo cáo, 84% du khách Việt thường chọn điểm đến dựa trên ẩm thực địa phương. 48% chia sẻ rằng đam mê khám phá đặc sản vùng miền là động lực chính thúc đẩy quyết định du lịch của họ.
Với du khách Việt, hành trình khám phá điểm đến thường bắt đầu từ khu chợ. 80% cho biết họ thích ghé thăm siêu thị hoặc chợ thực phẩm địa phương khi đi du lịch, không chỉ để mua sắm mà còn để tìm hiểu và kết nối với đời sống bản địa. Người Việt không chỉ tìm kiếm nguyên liệu tươi ngon, mà còn mang về những câu chuyện văn hóa, ủng hộ cộng đồng địa phương và tái hiện hương vị vùng miền ngay trong căn bếp của mình.
Khi lựa chọn nơi lưu trú, du khách Việt ưu tiên không gian có thể quây quần, nấu ăn và ăn uống cùng nhau. Theo báo cáo, nhà ven biển (36%) là loại hình lưu trú nghỉ dưỡng được ưa chuộng nhất khi đi du lịch ẩm thực. Theo sau là nhà nghỉ vùng quê (25%), căn hộ thành phố (25%), nhà khách hoặc homestay (23%).
Những lựa chọn này phản ánh rõ nét văn hóa ẩm thực Việt – nơi việc chia sẻ bữa ăn là truyền thống gắn bó bền chặt. Các món ăn phổ biến mà du khách thích nấu khi đi nghỉ bao gồm đồ nướng BBQ (40%), hải sản (35%) và lẩu (34%). Từ tiệc BBQ bên biển đến bữa lẩu ấm cúng trong nhà, những trải nghiệm ẩm thực này gắn kết mọi người quanh bàn ăn, phản ánh văn hóa chia sẻ và niềm vui quây quần đặc trưng của người Việt.
Không chỉ dừng lại trong căn bếp, sự tò mò ẩm thực của du khách Việt còn mở rộng ra các hoạt động trải nghiệm văn hóa địa phương. Gần một nửa (48%) muốn tham gia các tour ẩm thực có hướng dẫn viên để khám phá món ăn đặc trưng từ nhà hàng và hàng quán địa phương. 47% hứng thú với hoạt động thu hoạch hoặc farm-to-table, trong khi 43% mong muốn được tham quan trang trại và gặp gỡ trực tiếp những người sản xuất thực phẩm.
Từ đó có thể thấy, các loại hình lưu trú nghỉ dưỡng như nhà ven biển, căn hộ hay homestay đang trở thành lựa chọn ưa thích cho những hành trình khám phá ẩm thực. Những loại hình lưu trú này mang đến sự linh hoạt để du khách có thể tự tay nấu những bữa ăn ngon miệng, tổ chức tiệc sum vầy, hoặc kết hợp giữa việc nấu nướng và khám phá ẩm thực địa phương.
Mục đích chính của việc chọn loại hình lưu trú này chủ yếu phục vụ cho các chuyến đi nghỉ dưỡng của gia đình, từ kỳ nghỉ thư giãn, chăm sóc sức khỏe, mừng sinh nhật hay kỷ niệm, đến những chuyến đi cùng bạn bè.
Ông Branavan Aruljothi, Giám đốc Quốc gia tại Việt Nam của Booking.com cho biết: “Báo cáo này của chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của ẩm thực trong lựa chọn du lịch của người Việt. Đồng thời cho thấy các hình thức lưu trú thay thế có thể mang đến cho du khách cơ hội tận hưởng cuộc sống như người bản địa, nhưng vẫn giữ được sự thoải mái như ở nhà”.
Dù vậy, theo TS. Daisy Kanagasapapathy, Phó chủ nhiệm bộ môn Quản lý du lịch và khách sạn, Đại học RMIT Việt Nam, du khách quốc tế cũng như du khách Việt ngày càng quan tâm đến yếu tố an toàn. Do đó, việc củng cố niềm tin đòi hỏi sự phối hợp giữa cơ quan quản lý, ngành du lịch và cộng đồng kinh doanh ẩm thực, để những món ăn nổi tiếng tiếp tục là niềm tự hào thay vì trở thành nỗi băn khoăn của du khách.
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Phạm Anh Vũ, Phó Tổng Giám đốc Du lịch Việt, nhận định ẩm thực là sứ giả quan trọng trong hành trình quảng bá hình ảnh điểm đến. Các doanh nghiệp lữ hành cần chú trọng xây dựng sản phẩm mang đến trải nghiệm chân thực nhất cho du khách như tham gia lễ hội ẩm thực vùng miền, làng nghề...
Bên cạnh sự đa dạng món ngon, xu hướng ẩm thực xanh, khám phá sâu giá trị truyền thống và bền vững cũng cần được đẩy mạnh để lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng và góp phần định vị thương hiệu ẩm thực Việt Nam trên bản đồ du lịch thế giới.
-Tường Bách
