Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) ngày 30/10 quyết định giữ nguyên lãi suất, đồng thời phát đi tín hiệu mạnh mẽ rằng có thể sẽ tăng lãi suất vào tháng 12, tùy thuộc vào triển vọng tiền lương trong năm tới.
Quyết định lãi suất trên không gây bất ngờ vì từ trước cuộc họp, thị trường tài chính đã dự báo BOJ sẽ duy trì lãi suất chính sách ngắn hạn ở mức 0,5%. Tuy nhiên, hai thành viên hội đồng chính sách tiền tệ của BOJ là ông Naoki Tamura và ông Hajime Takata đã không đồng ý với quyết định này, tiếp tục đề xuất mà họ đã đưa ra từ tháng 9 là tăng lãi suất lên 0,75%.
Thống đốc BOJ Kazuo Ueda nói rằng cơ quan này muốn chờ đợi thêm dữ liệu để xác nhận liệu doanh nghiệp Nhật Bản có tiếp tục tăng lương cho người lao động bất chấp tác động từ thuế quan cao hơn của Mỹ hay không. Ông Ueda nhấn mạnh rằng không cần phải chờ đến khi có kết quả cuối cùng của các cuộc đàm phán lương năm tới, mà chỉ cần thu thập thêm dữ liệu về động lực ban đầu của các cuộc đàm phán này để làm căn cứ quyết định lãi suất.
Mặc dù những bình luận này của ông Ueda được đánh giá là cứng rắn, đồng yên Nhật vẫn giảm giá vì thị trường tập trung nhiều hơn vào nhận định của vị Thống đốc rằng BOJ không hề chậm trễ trong việc giải quyết rủi ro lạm phát. Cuối phiên giao dịch tại thị trường châu Á ngày 30/10, tỷ giá USD so với yên tăng hơn 0,9%, đạt hơn 154,1 yên đổi 1 USD.
Các nhà phân tích dự báo BOJ có thể tăng lãi suất trong những tháng tới. Ông Fred Neumann, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á của ngân hàng HSBC ở Hồng Kông, nhận định BOJ đang tiến gần đến việc tăng lãi suất. Với lạm phát ở Nhật còn ở mức cao, tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định và các yếu tố hỗ trợ tăng trưởng từ chính sách tài khóa đang hình thành, câu hỏi không phải là liệu BOJ có tăng lãi suất hay không, mà là khi nào.
“Thị trường đã điều chỉnh lại kỳ vọng về việc thắt chặt tiền tệ của BOJ, nhưng BOJ vẫn có thể sẽ tăng lãi suất chính sách sớm hơn dự kiến”, ông Neumann nói với hãng tin Reuters.
Trong báo cáo triển vọng hàng quý được công bố sau cuộc họp này, BOJ giữ nguyên dự báo lạm phát cho năm tài khóa kết thúc vào tháng 3/2026 và 2 năm sau đó. Trong đó, giá tiêu dùng không tính đến nhóm thực phẩm sẽ tăng 2,7% trong tài khóa này, tăng 1,8% trong tài khóa sau, và tăng 2% trong tài khóa 2027 kết thúc vào tháng 3/2028. Lạm phát ở Nhật đã cao dai dẳng trên mục tiêu trong khoảng 3 năm trở lại đây, hiện ở mức gần 3%.
BOJ dự báo nền kinh tế Nhật Bản sẽ tiếp tục phục hồi ở tốc độ vừa phải, đồng thời nêu rõ các rủi ro từ môi trường bên ngoài như tác động từ chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump đối với nền kinh tế Mỹ và tác động của nhu cầu trí tuệ nhân tạo (AI) đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Báo cáo nhấn mạnh sự cần thiết phải chú ý đến ảnh hưởng của thuế quan đối với thị trường việc làm và thu nhập của người lao động Mỹ thông qua làm suy yếu lợi nhuận doanh nghiệp cũng như tác động đến tiêu dùng của Mỹ. Khuyến nghị này cho thấy mối quan tâm lớn của BOJ đối với nền kinh tế Mỹ - một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản.
Hội đồng BOJ đang có sự chia rẽ giữa những người ủng hộ việc tăng lãi suất, cho rằng điều kiện đã chín muồi để đưa lãi suất lên mức cao hơn, và những người như ông Ueda muốn chờ đợi thêm dữ liệu về sự giảm tốc của kinh tế Mỹ và ảnh hưởng từ chính sách thuế quan của ông Trump.
Ngoài những rủi ro từ từ bên ngoài, những thay đổi gần đây trên chính trường Nhật Bản cũng đã làm phức tạp thêm quyết định của BOJ.
Thị trường đã giảm đặt cược vào việc BOJ tăng lãi suất trong cuộc họp tháng 10 sau khi tân Thủ tướng Sanae Takaichi, người ủng hộ chính sách tiền tệ nới lỏng, nhậm chức vào tuần trước. Tuy nhiên, với lạm phát vượt mục tiêu của BOJ trong hơn 3 năm qua, phần lớn các nhà kinh tế được Reuters khảo sát dự đoán BOJ sẽ tăng lãi suất vào tháng 10 hoặc tháng 12. Gần như tất cả đều dự đoán một đợt tăng lãi suất lên 0,75% sẽ diễn ra trước cuối tháng 3/2026.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cũng đã kêu gọi Nhật Bản tăng lãi suất nhanh hơn để tránh làm đồng yên suy yếu quá mức. Bởi vậy, tỷ giá đồng có khả năng sẽ tiếp tục chịu áp lực giảm giá trong thời gian tới.
-Bình Minh
