Viện Kiểm sát nhân dân tối cao phối hợp với 7 tổ chức chính trị - xã hội để xây dựng quy chế phối hợp nhằm bảo vệ quyền dân sự của chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công với hình thức đa dạng, nội dung xuyên suốt...
Chiều ngày 3/11/2025, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tổ chức ký quy chế phối hợp và Lễ ký kết Thông tư liên tịch hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 205/2025/QH15 của Quốc hội về việc thí điểm Viện Kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công.
Phát biểu khai mạc, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến cho biết thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã chủ trì, phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao và 12 bộ, ngành khác có liên quan xây dựng Dự thảo Thông tư liên tịch.
Các bộ, ngành tham gia gồm: Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Công thương, Bộ Xây dựng, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Bộ Dân tộc và Tôn giáo.
Việc các bộ, ngành nhất trí cùng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao xây dựng Thông tư liên tịch này cho thấy sự đồng lòng, quyết tâm, thống nhất cao trong việc thực hiện chủ trương mới của Đảng và quy định mới của pháp luật về bảo vệ quyền dân sự của chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương và lợi ích công.
Đây là nhiệm vụ mới, trình tự, thủ tục có nhiều điểm khác biệt so với quy trình khởi kiện, giải quyết vụ án dân sự thường theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự.
Do đó, Thông tư liên tịch đã tập trung hướng dẫn, làm rõ các quy định của Nghị quyết số 205 về 3 vấn đề chính là dối tượng, lĩnh vực được bảo vệ theo Nghị quyết số 205 và nguyên tắc thực hiện việc khởi kiện để bảo vệ các đối tượng này.
Nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của Viện Kiểm sát nhân dân và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan trong việc cung cấp, tiếp nhận, xử lý thông tin, khởi kiện và giải quyết vụ án dân sự công ích. Trình tự, thủ tục cung cấp, tiếp nhận xử lý thông tin; xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ; khởi kiện, giải quyết và thi hành án đối với vụ án dân sự công ích.
Bên cạnh đó, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã chủ động phối hợp với các tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội có chức năng, nhiệm vụ, tôn chỉ, mục đích bảo vệ quyền dân sự của chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công để xây dựng Dự thảo Quy chế phối hợp.
7 tổ chức Hội tham gia gồm Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Người cao tuổi Việt Nam, Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi Việt Nam, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm Việt Nam, Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam.
Dự thảo Quy chế phối hợp đã thiết lập cơ chế chặt chẽ, linh hoạt, hiệu quả thông qua các hình thức phối hợp đa dạng; sử dụng ứng dụng số và nội dung phối hợp xuyên suốt quá trình từ việc cung cấp thông tin, xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ đến việc thông báo, kiến nghị khởi kiện, hỗ trợ khởi kiện…
Viện trưởng Nguyễn Huy Tiến nhấn mạnh quy chế phối hợp này là cơ sở, điều kiện để các Hội và Viện kiểm sát thực hiện tốt, hiệu quả hơn chức năng, nhiệm vụ, tôn chỉ, mục đích bảo vệ quyền dân sự của chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương và lợi ích công được Đảng và Nhà nước tin tưởng giao phó.
Theo Viện trưởng Nguyễn Huy Tiến, Lễ ký kết là sự kiện quan trọng, lịch sử, mang sứ mệnh vẻ vang, mở ra một hành trình mới bảo vệ người yếu thế và lợi ích công.
Nghị quyết thí điểm trong thời gian 3 năm bắt đầu từ ngày 1/1/2026 tại 6 tỉnh, thành phố (Hà Nội, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Đắk Lắk, TP. Hồ Chí Minh và Cần Thơ), tập trung bảo vệ 2 nhóm:
(1) Các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương bị xâm phạm quyền dân sự, gồm: Trẻ em; người cao tuổi; người khuyết tật; phụ nữ đang mang thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi và người mất năng lực hành vi dân sự; người dân tộc thiểu số cư trú tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
(2) Lợi ích công, gồm: Đầu tư công; đất đai, tài nguyên, tài sản công khác; môi trường, hệ sinh thái; di sản văn hóa; an toàn thực phẩm, dược phẩm; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
-Đỗ Mến
