Trong cuộc gặp thượng đỉnh tại Hàn Quốc ngày 30/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đạt một thỏa thuận “đình chiến” thương mại mới, giúp tháo ngòi căng thẳng bùng phát gần đây do vấn đề đất hiếm giữa hai cường quốc...
Theo đó, Trung Quốc nhất trí hoãn trong thời gian 1 năm các biện pháp nghiêm ngặt đối với hoạt động xuất khẩu đất hiếm mà nước này công bố hôm 9/10. Trao đổi với các nhà báo đi cùng trên chuyên cơ Không lực 1, ông Trump nói rằng thỏa thuận đất hiếm có thời hạn một năm “và sẽ được gia hạn đều đặn theo thời gian”.
Ông chủ Nhà Trắng cũng cho biết ông có kế hoạch thăm Trung Quốc vào tháng 4/2026 và ông Tập cũng sẽ thăm Mỹ sau đó.
“Chúng tôi đã đạt thỏa thuận. Bây giờ, chúng tôi sẽ đàm phán lại thỏa thuận mỗi năm, nhưng tôi cho rằng thỏa thuận sẽ được duy trì trong một thời gian dài, rất lâu sau một năm nữa. Vấn đề đất hiếm đã được giải quyết cho cả thế giới”, hãng tin CNBC dẫn lời ông Trump.
Nhà lãnh đạo Mỹ nói ông sẽ ngay lập tức giảm thuế quan liên quan đến vấn đề fentanyl đối với Trung Quốc xuống 10% từ 20%. Việc giảm này sẽ đưa tổng thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa về 47% từ 57%. Ngoài ra, ông cũng sẽ không thực thi lời đe dọa áp thuế quan 100% lên hàng hóa Trung Quốc từ ngày 1/11 để đáp trả việc Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm.
Một tuyên bố từ Bộ Thương mại Trung Quốc cùng ngày cho biết Mỹ sẽ hoãn thực thi một quy định công bố ngày 29/9 về đưa chi nhánh của một loạt công ty Trung Quốc vào “danh sách đen”. Trung Quốc và Mỹ cũng nhất trí hoãn áp thêm phí lên tàu của mỗi nước cập cảng nước kia trong vòng 1 năm.
Theo chiến lược gia Tobin Marcus của công ty Wolfe Research, kết quả cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Trung cho thấy Trung Quốc đã thành công trong việc sử dụng “con bài” hạn chế xuất khẩu đất hiếm và ngừng nhập đậu tương Mỹ để gây sức ép buộc Mỹ phải giảm thuế quan.
Trung Quốc “có một vũ khí mạnh là đất hiếm” - một báo cáo của công ty Piper Sandler nhận xét.
Cựu đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Nicholas Burns thận trọng chỉ ra rằng thỏa thuận “đình chiến” này chưa phải là một thỏa thuận thương mại toàn diện. “Đây chỉ là một sự xuống thang trong một cuộc chiến thương mại kéo dài và âm ỉ”, ông Burns nói với CNBC.
Hiện chưa rõ Trung Quốc đã nhất trí với Mỹ những gì trong các lĩnh vực quan trọng như mua nông sản và năng lượng Mỹ và hợp tác với Mỹ trong cuộc chiến chống fentanyl.
Ông Trump nói Bắc Kinh đã nhất trí mua khối lượng lớn đậu tương, lúa miến và các nông sản khác của Mỹ. Còn trong một cuộc trả lời phỏng vấn kênh Fox Business, Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết Trung Quốc sẽ mua 25 triệu tấn đậu tương Mỹ mỗi năm trong 3 năm tới.
Trong khi đó, Bộ Thương mại Trung Quốc chỉ nói hai bên nhất trí mở rộng thương mại nông sản mà không đưa ra chi tiết cụ thể nào.
Theo báo cáo của Piper Sandler, trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump, Trung Quốc cũng đã đưa ra với Mỹ những lời hứa về đậu tương và fentanyl nhưng không thực hiện đầy đủ.
Ông Trump nói Trung Quốc có thể mua một khối lượng lớn dầu thô và khí đốt từ Alaska, nhưng thỏa thuận về vấn đề này vẫn chưa được chốt. Ông cho biết các quan chức cấp cao của Mỹ sẽ gặp phía Trung Quốc để đánh giá xem thỏa một thỏa thuận như vậy có thể được vạch ra như thế nào.
Theo lời ông Trump, ông đã thảo luận vấn đề xuất khẩu chip Nvidia với ông Tập và sẽ có cuộc trao đổi với CEO Jensen Huang của Nvidia về kết quả. Nhưng ông Trump nói cuộc thảo luận không đề cập đến chip đồ họa Blackwell tiên tiến nhất của Nvidia, và việc đạt thỏa thuận hay không là do Trung Quốc và Nvidia tự quyết định.
“Tôi nói rằng đây thực sự là vấn đề của Trung Quốc và Nvidia, chúng tôi chỉ giữ vai trò trọng tài thôi”, ông Trump nói với báo giới trên Không lực 1.
Phía Bộ Thương mại Trung Quốc nói Bắc Kinh sẽ làm việc với Mỹ để “giải quyết các vấn đề liên quan tới TikTok”, nhưng không đưa ra chi tiết gì. Ông Trump không đề cập tới TikTok trong lúc nói chuyện với các nhà báo đi cùng trên chuyên cơ hay trong một bài đăng của ông trên mạng xã hội Truth Social về thỏa thuận “đình chiến” mới đạt được với Trung Quốc.
-An Huy
