Trong bối cảnh phát triển mới sau hợp nhất, tỉnh Ninh Bình đang rà soát toàn diện hiện trạng và phương án phát triển cụm công nghiệp, khu công nghiệp theo hướng chặt chẽ, bài bản, lấy hiệu quả, môi trường và tính bền vững làm tiêu chí xuyên suốt...
Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình Đặng Xuân Phong vừa làm việc với UBND tỉnh để nghe báo cáo đánh giá hiện trạng, phương án phát triển khu công nghiệp, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh.
CỤM CÔNG NGHIỆP BỘC LỘ NHIỀU HẠN CHẾ, NGUY CƠ Ô NHIỄM
Theo phương án phát triển cụm công nghiệp trong Quy hoạch tỉnh Ninh Bình thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, toàn tỉnh hiện có 117 cụm công nghiệp với tổng diện tích 5.583 ha. Trong số này, 80 cụm công nghiệp đã được thành lập; 43 cụm công nghiệp đã đi vào hoạt động, còn 37 cụm công nghiệp đang triển khai các thủ tục liên quan đến dự án hoặc đầu tư xây dựng hạ tầng nhưng chưa hoạt động.
Các cụm công nghiệp đang hoạt động đã thu hút 1.138 dự án thứ cấp, với diện tích thuê đất khoảng 735 ha, tổng vốn đăng ký đầu tư đạt 40.647 tỷ đồng; tỷ lệ lấp đầy bình quân đạt 90,1%. Trên cơ sở rà soát, Sở Công Thương tỉnh Ninh Bình đề xuất điều chỉnh phương án phát triển theo hướng hình thành 120 cụm công nghiệp với tổng diện tích khoảng 6.816 ha.
Bên cạnh kết quả đạt được, nhiều ý kiến tại hội nghị đánh giá thực trạng cho thấy không ít cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh đang bộc lộ những tồn tại, hạn chế. Hạ tầng kỹ thuật tại một số cụm công nghiệp đã xuống cấp, thiếu hệ thống xử lý nước thải tập trung; quy mô nhỏ, phát triển manh mún, thiếu liên kết và tầm nhìn dài hạn.
Phần lớn các cụm công nghiệp hiện nay chủ yếu thu hút lao động phổ thông, giá trị gia tăng thấp, hiệu quả sử dụng đất chưa cao, đóng góp ngân sách chưa tương xứng. Đáng chú ý, nguy cơ ô nhiễm môi trường tại nhiều cụm công nghiệp đang hiện hữu, tạo áp lực lớn cho công tác quản lý nhà nước và phát triển bền vững.
Trước thực tế đó, hội nghị thống nhất lựa chọn mô hình quản lý cụm công nghiệp ở cấp tỉnh nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý. Đồng thời, tiến hành rà soát, đánh giá kỹ lưỡng từng cụm công nghiệp để có phương án sắp xếp phù hợp, hạn chế tối đa việc phát triển mới.
Theo định hướng, những cụm công nghiệp đủ điều kiện sẽ được xem xét nhập vào khu công nghiệp liền kề hoặc nâng cấp thành khu công nghiệp. Việc phát triển cụm công nghiệp trong thời gian tới phải bảo đảm diện tích tối thiểu từ 50 ha trở lên, gắn với phát triển làng nghề, đáp ứng yêu cầu về môi trường, giao thông và hiệu quả đầu tư; trường hợp có điều kiện mở rộng thì ưu tiên phát triển thành khu công nghiệp.
TÁI CẤU TRÚC KHU CÔNG NGHIỆP
Đối với khu công nghiệp, theo Quy hoạch phát triển khu công nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, toàn tỉnh Ninh Bình hiện có 53 khu công nghiệp với tổng diện tích gần 14.996 ha. Trong đó, 20 khu công nghiệp đã đi vào hoạt động, với diện tích hơn 4.881 ha.
Cùng với đó, Khu kinh tế Ninh Cơ được Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập vào tháng 1/2025, có diện tích khoảng 13.950 ha, thuộc các xã Rạng Đông, Quỹ Nhất, Hải Thịnh và Hải Xuân. Khu kinh tế Ninh Cơ được định hướng phát triển tổng hợp, đa ngành, đa chức năng, giữ vai trò là động lực tăng trưởng mới của tỉnh; hiện đã thu hút một số dự án lớn như tổ hợp thép của Tập đoàn Xuân Thiện và khu công nghiệp dệt may Rạng Đông.
Theo phương án mới, tỉnh Ninh Bình dự kiến giữ nguyên 1 khu kinh tế và 52 khu công nghiệp, đưa ra khỏi quy hoạch 1 khu công nghiệp do nằm trong khu vực quy hoạch phát triển đô thị mới hai bên sông. Căn cứ điều kiện kinh tế – xã hội, hạ tầng kỹ thuật và định hướng phát triển sau hợp nhất, giai đoạn 2026–2030, tỉnh dự kiến bổ sung mới 36 khu công nghiệp với tổng diện tích trên 10.717 ha.
Các ý kiến tại hội nghị cơ bản thống nhất việc phát triển khu công nghiệp phải có chọn lọc, ưu tiên các khu vực còn dư địa phát triển, đồng thời quy định diện tích tối thiểu từ 200 ha trở lên, bảo đảm đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, xử lý môi trường và kết nối giao thông.
Phát biểu kết luận, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình Đặng Xuân Phong nhấn mạnh yêu cầu rà soát, điều chỉnh công tác quản lý và phát triển cụm công nghiệp, khu công nghiệp theo hướng rõ ràng, chặt chẽ, chuyên nghiệp và phù hợp với bối cảnh mới. Bí thư Tỉnh ủy yêu cầu Ủy ban nhân dân tỉnh khẩn trương rà soát toàn diện các cụm công nghiệp hiện có, đánh giá đầy đủ hiệu quả kinh tế – xã hội, tác động môi trường và khả năng thu hút đầu tư, làm cơ sở đề xuất phương án sắp xếp, quản lý phù hợp.
Quan điểm xuyên suốt là hạn chế đến mức tối đa việc phát triển mới cụm công nghiệp; chỉ duy trì và phát triển những cụm công nghiệp thực sự cần thiết, đúng tiêu chí, phục vụ tiểu thủ công nghiệp, làng nghề, hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ. Đối với các dự án quy mô lớn, tỉnh sẽ định hướng đầu tư vào khu kinh tế, khu công nghiệp theo đúng quy hoạch, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững trong giai đoạn mới.
-Nguyễn Thuấn
