Giữa các nhà hoạch định chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang có sự chia rẽ về việc có nên giảm lãi suất trong cuộc họp tháng 12 hay không...
Trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ đang đối mặt lạm phát dai dẳng và thị trường lao động trì trệ, các quan chức Fed đang bất đồng về hướng đi tiếp theo của chính sách tiền tệ - theo tờ báo Wall Street Journal.
Cuộc tranh luận này đã trở nên phức tạp hơn sau khi Fed cắt giảm lãi suất vào tháng 9 và tháng 10, đưa mức lãi suất về khoảng 3,75-4%. Bất đồng nội bộ đã khiến việc tiếp tục cắt giảm lãi suất trong cuộc họp tiếp theo diễn ra vào tháng 12 trở nên không chắc chắn.
QUAN ĐIỂM CỦA “DIỀU HÂU” VÀ “BỒ CÂU”
Một số quan chức theo trường phái mềm mỏng (dove - bồ câu) lo ngại về sự yếu kém của thị trường lao động và ủng hộ việc tiếp tục cắt giảm lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Ngược lại, nhóm có quan điểm cứng rắn (hawk - diều hâu) lại cho rằng lạm phát là mối đe dọa lớn hơn và việc cắt giảm lãi suất có thể làm gia tăng áp lực giá cả.
Một trong những yếu tố làm gia tăng bất đồng này là việc Chính phủ Mỹ đóng cửa suốt hơn 6 tuần qua, dẫn đến tình trạng tạm ngừng công bố các số liệu kinh tế quan trọng như báo cáo việc làm và lạm phát. Sự thiếu hụt dữ liệu chính thức đã khiến các quan chức Fed phải dựa vào các khảo sát tư nhân và thông tin không chính thức, từ đó quan điểm của mỗi nhóm đều được củng cố.
Trong khi nhóm "bồ câu" lo ngại về sự suy yếu của thị trường lao động, nhóm "diều hâu" lại chỉ ra rằng tiêu dùng vẫn ổn định và các doanh nghiệp có thể đang chuẩn bị tăng giá hàng hóa do tác động của thuế quan.
Một trong những câu hỏi quan trọng mà các quan chức Fed đang phải đối mặt là liệu các đợt tăng giá do thuế quan có phải chỉ là tạm thời hay không. Các quan chức Fed thuộc phe cứng rắn lo ngại rằng sau khi đã hấp thụ các đợt thuế quan ban đầu, doanh nghiệp sẽ tiếp tục chuyển chi phí này sang người tiêu dùng trong năm tới, khiến áp lực tăng giá kéo dài. Ngược lại, nhóm có quan điểm mềm mỏng lại cho rằng việc doanh nghiệp đến lúc này còn chưa tăng giá mạnh chính là dấu hiệu cho thấy nhu cầu tiêu dùng không đủ mạnh để duy trì lạm phát.
Số liệu chính thức gần đây nhất, được công bố trước khi Chính phủ Mỹ rơi vào tình trạng đóng cửa, cho thấy mức lạm phát hàng năm ở Mỹ là 2,9% trong tháng 8 - tính theo chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE) lõi, thước đo lạm phát được Fed ưa chuộng. Mức lạm phát này còn cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của Fed và mức 2,6% vào đầu năm nay, nhưng thấp hơn so với dự báo được đưa ra sau khi Tổng thống Trump mới tăng mạnh thuế quan hồi đầu năm.
Ngoài ra, sự sụt giảm trong tăng trưởng việc làm hàng tháng, từ 168.000 việc làm trong năm 2024 xuống chỉ còn trung bình 29.000 việc làm trong 3 tháng qua, cũng là một vấn đề gây tranh cãi. Câu hỏi đặt ra là liệu sự sụt giảm này là do nhu cầu lao động yếu hơn từ phía doanh nghiệp hay do nguồn cung lao động giảm do nhập cư giảm. Nếu là do nhu cầu yếu, việc giữ lãi suất cao có thể dẫn đến suy thoái. Ngược lại, nếu là do nguồn cung giảm, việc cắt giảm lãi suất có thể kích thích quá mức nhu cầu.
Một vấn đề khác là liệu lãi suất hiện tại có còn mang tính hạn chế (restrictive) hay không. Nhóm "diều hâu" cho rằng sau khi đã cắt giảm lãi suất nửa điểm trong năm nay, lãi suất hiện tại đã gần mức trung lập (neutral), không kích thích cũng không kìm hãm tăng trưởng, do đó việc cắt giảm thêm là rủi ro. Trong khi đó, nhóm "bồ câu" cho rằng lãi suất vẫn còn mang tính hạn chế, cho phép Fed có thể hỗ trợ thị trường lao động mà không thổi bùng phát lạm phát.
Chủ tịch Fed Jerome Powell đã cố gắng giải quyết cuộc tranh luận này trong một bài phát biểu tại hội nghị ngân hàng trung ương thường niên ở Jackson Hole, Wyoming vào tháng 8. Trong bài phát biểu đó, ông lập luận rằng tác động của thuế quan sẽ chỉ là tạm thời và sự yếu kém của thị trường lao động phản ánh nhu cầu - tức là ông đứng về phía nhóm "bồ câu" ủng hộ việc cắt giảm lãi suất.
NHÓM “DIỀU HÂU” ĐANG MẠNH LÊN
Tuy nhiên, bài phát biểu này đã đi xa hơn so với những gì mà một số đồng nghiệp của ông Powell tại Fed có thể cảm thấy thoải mái. Trong cuộc họp ngày 29/10 của Fed, nhóm "diều hâu" đã kiên quyết phản đối. Chủ tịch Fed Kansas City Jeff Schmid đã chống lại việc cắt giảm lãi suất trong tháng đó. Các chủ tịch Fed khu vực không có quyền biểu quyết, bao gồm bà Beth Hammack của Cleveland và bà Lorie Logan của Dallas, cũng nhanh chóng công khai phản đối việc hạ lãi suất.
Tại cuộc họp báo sau cuộc họp đó, ông Powell đã thẳng thắn tuyên bố rằng việc cắt giảm lãi suất vào tháng 12 không phải là một điều chắc chắn đã được định trước. Tuyên bố này cho thấy Chủ tịch Fed muốn đảm bảo rằng các phe phái khác nhau trong Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) đều được ông lắng nghe. Cách “quản trị” này sẽ giúp tạo ra sự đồng thuận khi đến lúc Fed cần phải hành động.
Chủ tịch Fed Chicago Austan Goolsbee - một người từng trung lập - đang dịch chuyển về phía phe “diều hâu”. Vào tháng 9, ông là một trong hai quan chức dự báo Fed chỉ có một lần cắt giảm lãi suất nữa trong năm nay - đặt ông giữa nhóm "bồ câu", những người dự báo có hai lần cắt giảm nữa, và nhóm "diều hâu" không muốn giảm thêm lãi suất.
Việc cho rằng thuế quan sẽ chỉ tạo ra một đợt tăng giá một lần là hoàn toàn có cơ sở, nhưng nhóm "diều hâu" lo ngại rằng những gì đã xảy ra vào năm 1970 hoặc giai đoạn 2021-22 cho thấy quan điểm này có thể là một sai lầm nghiêm trọng. "Những đợt tăng giá 'tạm thời' kéo dài 3 năm không được coi là tạm thời”, ông Goolsbee nói trong một cuộc trả lời phỏng vấn gần đây.
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9, được công bố vài ngày trước cuộc họp tháng 10 của Fed, cho thấy một bức tranh lạm phát không đồng nhất. Mức tăng của chỉ số CPI toàn phần là thấp hơn dự kiến do sự giảm tốc của chi phí nhà ở. Nhưng nhóm "diều hâu" tập trung vào các chi tiết đáng lo ngại trong báo cáo: CPI lõi - thước đo loại trừ giá thực phẩm và năng lượng - tăng tốc với mức tăng 3,6% so với cùng kỳ năm trước, từ 2,4% vào tháng 6.
"Điều cuối cùng chúng tôi thấy trước khi Chính phủ đóng cửa" là lạm phát đang đi sai hướng - ông Goolsbee nói.
Khi quan điểm của nhóm "diều hâu" đã trở nên mạnh hơn, nhóm "bồ câu" đã ít phát biểu công khai hơn, nhưng chưa từ bỏ lập trường. Nổi bật trong số những người "bồ câu" là 3 nhân vật được bổ nhiệm bởi Tổng thống Trump - người đã liên tục kêu gọi Fed hạ lãi suất trong nhiều tháng qua. Ba nhân vật này bao gồm các thống đốc Stephen Miran, Michelle Bowman và Christopher Waller.
Nhóm "bồ câu" cho rằng tình hình hiện tại không giống với năm 2021-22 và lo ngại rằng Fed sẽ phản ứng không đủ với sự chậm lại của thị trường lao động. Nhưng sự thiếu hụt dữ liệu do Chính phủ đóng cửa đã không đứng về phía họ. Dữ liệu của khu vực tư nhân về thị trường lao động là rất đa dạng, nhưng dữ liệu thay thế về giá cả lại rất ít. Nhóm "diều hâu" cảnh báo rằng một khi có đầy đủ dữ liệu trở lại, Fed sẽ thấy lạm phát đang nóng lên.
Chủ tịch Fed San Francisco Mary Daly đã đưa ra lập luận của nhóm "bồ câu" trong một bài viết vào đầu tuần này, trong đó lập luận rằng sự chậm lại trong tăng trưởng tiền lương đồng nghĩa nhu cầu lao động giảm, không phải do thiếu cung lao động. Bà cảnh báo Fed không nên quá tập trung vào việc tránh lạm phát kiểu những năm 1970 vì nền kinh tế có nguy cơ "mất việc làm và tăng trưởng trong quá trình này”.
-An Huy
