Từ những sản phẩm mang đậm dấu ấn văn hóa, ẩm thực xứ Thanh, chương trình OCOP ở Thanh Hóa đã tạo bước chuyển mình mạnh mẽ. Hàng trăm sản phẩm đã có mặt tại các hệ thống siêu thị lớn, thậm chí xuất khẩu sang châu Âu, Mỹ, Hàn Quốc, khẳng định vị thế của hàng Việt trên thị trường thế giới...
Theo số liệu của Văn phòng Điều phối Chương trình Xây dựng nông thôn mới Thanh Hóa, toàn tỉnh hiện có hơn 660 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó 600 sản phẩm đạt hạng 3 sao, 59 sản phẩm đạt hạng 4 sao và 2 sản phẩm đạt hạng 5 sao. Các sản phẩm này thuộc về 492 chủ thể OCOP, gồm 82 doanh nghiệp, 132 hợp tác xã, 11 tổ hợp tác và 267 hộ sản xuất, kinh doanh, phân bố tại 166 phường, xã trên toàn tỉnh.
KHẲNG ĐỊNH CHẤT LƯỢNG, MỞ RỘNG THỊ TRƯỜNG
Những năm gần đây, nhiều sản phẩm OCOP Thanh Hóa đã tận dụng tốt lợi thế bản địa, gắn với vùng nguyên liệu và chỉ dẫn địa lý để gia tăng giá trị. Một số sản phẩm tiêu biểu đã khẳng định được vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế, như: mắm tôm, mắm tép Lê Gia (xã Hoằng Thanh) xuất khẩu sang Nga, Hàn Quốc, Đài Loan, Nam Phi; đồ thủ công mỹ nghệ, sản phẩm từ cói của Công ty Việt Anh (xã Nga An) xuất khẩu sang Hoa Kỳ; các sản phẩm từ tre của Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại BambooVina (xã Hà Trung) được tiêu thụ tại châu Âu, Đức, Mỹ; dứa, ngô ngọt đóng hộp của Công ty Trường Tùng (xã Thắng Lợi) xuất sang châu Âu, Nga, Hàn Quốc và Australia.
Với hơn 660 sản phẩm OCOP, Thanh Hóa đang đứng trong nhóm ba địa phương dẫn đầu cả nước (sau Hà Nội và Nghệ An). Tuy nhiên, trong tổng số đó, mới chỉ có 23 sản phẩm được xuất khẩu ra nước ngoài, chiếm khoảng 3,5%. Đây là con số còn khiêm tốn so với tiềm năng, cho thấy dư địa phát triển của sản phẩm OCOP Thanh Hóa vẫn còn rất lớn.
Nguyên nhân chính là do phần lớn các chủ thể OCOP là doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã, năng lực tiếp cận công nghệ số còn hạn chế, thiếu nhân lực chuyên môn, chưa quen giao dịch trên sàn thương mại điện tử và còn lúng túng trong việc quảng bá sản phẩm bằng công cụ số.
Để khắc phục những hạn chế này, Thanh Hóa đang đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ, đào tạo nhằm nâng cao năng lực cho các chủ thể OCOP, đặc biệt trong lĩnh vực chuyển đổi số, xúc tiến thương mại và hội nhập quốc tế. Tỉnh cũng hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia các hội chợ OCOP, hội chợ xuất khẩu, giúp quảng bá sản phẩm, tìm kiếm đối tác và mở rộng thị trường.
Từ năm 2021 đến nay, địa phương đã dành hơn 43 tỷ đồng để hỗ trợ cho 529 sản phẩm OCOP, tập trung vào các khâu như cải tiến bao bì, xây dựng nhãn mác, quảng bá, truyền thông và khen thưởng. Thanh Hóa cũng đang định hướng nâng cấp chất lượng sản phẩm, khuyến khích các chủ thể phấn đấu từ 3 sao lên 4 sao, từ 4 sao lên 5 sao, hướng tới mục tiêu đưa sản phẩm OCOP trở thành hàng hóa chủ lực, đủ tiêu chuẩn xuất khẩu.
THÚC ĐẨY ĐỔI MỚI, NÂNG TẦM THƯƠNG HIỆU OCOP
Trong phong trào OCOP, nhiều doanh nghiệp Thanh Hóa đã chủ động đầu tư đổi mới công nghệ, chú trọng chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu. Tiêu biểu là Công ty Cổ phần Kinh doanh Thương mại và Sản xuất Anh Khôi (xã Hợp Thành), đơn vị tiên phong ứng dụng dây chuyền sản xuất hiện đại trong chế biến trà thảo mộc.
Từ năm 2022, công ty đã đưa ra thị trường nhiều sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao như trà rau má, trà giảo cổ lam, trà gai leo. Các sản phẩm có mẫu mã đẹp, hương vị tự nhiên, được người tiêu dùng ưa chuộng và hiện đã có mặt tại hơn 8.000 điểm bán trong hệ thống siêu thị và bưu điện khu vực Nam Bộ.
Theo ông Lê Tam Sơn, Giám đốc Công ty Anh Khôi, đơn vị đang tập trung mở rộng quy mô sản xuất, xây dựng vùng nguyên liệu 5 hecta nhằm đảm bảo truy xuất nguồn gốc và chất lượng. Mục tiêu trong năm 2025 là tiêu thụ hơn 50.000 sản phẩm thông qua hệ thống phân phối trực tiếp và các sàn thương mại điện tử.
“Chúng tôi đang hướng tới xuất khẩu sản phẩm trà thảo mộc sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Philippines và Bắc Âu. Việc hoàn thiện vùng nguyên liệu và đầu tư dây chuyền sản xuất đạt chuẩn quốc tế là điều kiện tiên quyết để đạt mục tiêu này”, ông Sơn chia sẻ.
Một điển hình khác là Công ty Cổ phần Sản xuất, Chế biến Cói xuất khẩu Việt Anh (xã Nga An), với các sản phẩm thủ công mỹ nghệ được công nhận OCOP, hiện không chỉ xuất khẩu trực tiếp mà còn được giới thiệu trên các sàn thương mại điện tử quốc tế như Alibaba, Amazon.
Dù đối mặt với khó khăn do chính sách thuế của Mỹ, doanh nghiệp vẫn duy trì hoạt động ổn định, tạo việc làm cho 50 lao động thường xuyên và hơn 2.000 lao động thời vụ tại địa phương. Mỗi năm, công ty tiêu thụ khoảng 1.000 tấn cói, 2.000 tấn bèo tây, 2.000 tấn bẹ chuối cùng nhiều nguyên liệu khác, góp phần nâng cao giá trị cho nông sản xứ Thanh.
Với sự nỗ lực đổi mới của các doanh nghiệp, hợp tác xã cùng sự đồng hành của chính quyền địa phương, sản phẩm OCOP Thanh Hóa đang từng bước khẳng định thương hiệu, chinh phục những thị trường lớn. Từ đặc sản ẩm thực, trà thảo mộc đến hàng thủ công mỹ nghệ, mỗi sản phẩm OCOP không chỉ góp phần phát triển kinh tế nông thôn mà còn lan tỏa giá trị văn hóa, khẳng định vị thế của hàng Việt trên thị trường quốc tế.
-Nguyễn Thuấn
